Nhiều doanh nghiệp không biết đâu là công nghệ phù hợp

Các đại biểu tham dự hội thảo.

Phổ biến kiến thức còn thiếu đồng bộ

Đây là thông tin nêu tại hội thảo “Giải pháp huy động từ nguồn lực xã hội hóa thực hiện phổ biến kiến thức và chuyển giao khoa học, công nghệ”, do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức sáng 15/10.

Theo TS. Lê Công Lương, Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Khoa học và Hợp tác quốc tế VUSTA, thời gian qua, các tổ chức khoa học và công nghệ ngoài công lập đã có nhiều đóng góp thiết thực trong hoạt động phổ biến kiến thức và chuyển giao khoa học và công nghệ, đặc biệt trong các lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, y tế cộng đồng, năng lượng tái tạo và phát triển bền vững.

Tại các tổ chức khoa học và công nghệ trực thuộc VUSTA, hoạt động phổ biến kiến thức đã đạt nhiều kết quả tích cực.

Cụ thể, giai đoạn 2021 - 2024 đã tổ chức 148 hội nghị khoa học, 364 hội thảo khoa học. Bên cạnh đó, các tổ chức khoa học và công nghệ đã triển khai nhiều chiến dịch, mô hình truyền thông và phổ biến kiến thức thông qua các tổ chức cộng đồng mang lại hiệu quả cao, với gần 107.000 tờ rơi, pano, khẩu hiệu, áp phích phục vụ công tác giáo dục, tuyên truyền; 148 chiến dịch truyền thông nhằm bảo tồn đa dạng sinh học; 146 mô hình bảo tồn đa dạng sinh học được triển khai.

Cũng trong giai đoạn này, có gần 16.000 thanh niên được các tổ chức khoa học và công nghệ trực thuộc VUSTA dạy nghề; gần 14.000 trẻ em, thanh thiếu niên được đào tạo tiếng Anh, Tin học; hơn 1 triệu trẻ em, thanh thiếu niên được tham gia học các kỹ năng mềm khác; gần 74.000 người dân được đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực…

Tuy vậy, hoạt động phổ biến kiến thức và truyền thông khoa học và công nghệ của các tổ chức trực thuộc VUSTA vẫn còn những hạn chế, như: thiếu đồng bộ trong công tác truyền thông và phổ biến kiến thức; nội dung và hình thức truyền thông còn đơn điệu, chưa hấp dẫn; chưa khai thác hiệu quả công nghệ thông tin và các nền tảng truyền thông số…

Phó Viện trưởng Viện Đào tạo Bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đặng Vũ Cảnh Linh bổ sung, khoa học và công nghệ đã và đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Trong giai đoạn 2016 - 2020, đóng góp của tiến bộ khoa học công nghệ vào tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt khoảng 45%, trong khi ở các nước phát triển vào khoảng 70 - 80%.

Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là khoảng cách giữa nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn. Theo thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ, chỉ khoảng 15 - 20% các kết quả nghiên cứu khoa học được chuyển giao và ứng dụng vào sản xuất kinh doanh.

Phó Viện trưởng Viện Đào tạo Bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đặng Vũ Cảnh Linh phát biểu.

Ông Linh cho rằng, nguyên nhân của tình trạng này không chỉ nằm ở chất lượng nghiên cứu hay năng lực tiếp nhận công nghệ của doanh nghiệp, mà còn ở sự thiếu kết nối, thiếu thông tin và thiếu các cơ chế trung gian hiệu quả.

“Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, không biết đâu là nguồn tri thức, công nghệ phù hợp với nhu cầu của mình, trong khi các nhà khoa học cũng khó tiếp cận với các bài toán thực tiễn từ sản xuất kinh doanh”.

Chính trong bối cảnh đó, công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ trở thành nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, ông Đặng Vũ Cảnh Linh nhấn mạnh.

Hoàn thiện chính sách khuyến khích xã hội hóa

Để khắc phục những hạn chế, phát huy các thế mạnh và thực hiện tốt vai trò cầu nối giữa khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo với sản xuất kinh doanh, ông Đặng Vũ Cảnh Linh đề xuất, VUSTA cần xây dựng hệ sinh thái kết nối khoa học và công nghệ toàn diện và bền vững, trọng tâm là phát triển nền tảng số thông minh, đóng vai trò là trung tâm kết nối cung - cầu về khoa học và công nghệ.

Cùng với đó, cần tiếp tục nghiên cứu, đổi mới căn bản nội dung và hình thức phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ. VUSTA cần tiến hành nghiên cứu, khảo sát để phân loại chi tiết nhu cầu công nghệ của các nhóm doanh nghiệp theo ngành nghề, quy mô, vùng miền và giai đoạn phát triển. Dựa trên đó, xây dựng các chương trình phổ biến kiến thức được cá nhân hóa, với nội dung cụ thể, sát thực tế.

Còn theo ông Lê Công Lương, Chính phủ, các bộ, ngành liên quan cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách khuyến khích xã hội hóa, trong đó có cơ chế đặt hàng nhiệm vụ phổ biến kiến thức và chuyển giao khoa học và công nghệ cho các tổ chức ngoài công lập, có cơ chế ưu tiên tài chính và tiếp cận quỹ Khoa học và công nghệ quốc gia.

Song song, cần phát triển các mô hình hợp tác công – tư (PPP) trong phổ biến kiến thức và chuyển giao khoa học và công nghệ, đặc biệt trong các lĩnh vực phục vụ phát triển nông thôn mới, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi số và phát triển xanh; xây dựng cơ sở dữ liệu và mạng lưới hợp tác chuyên gia, kết nối các đơn vị khoa học và công nghệ, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội, hình thành hệ sinh thái chia sẻ tri thức mở.

“Việc tăng cường hỗ trợ các tổ chức khoa học và công nghệ ngoài công lập huy động nguồn lực xã hội hóa không chỉ góp phần thúc đẩy phổ biến kiến thức và chuyển giao khoa học và công nghệ, mà còn hiện thực hóa chủ trương lớn của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, tạo nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững đất nước”, TS. Lê Công Lương tin tưởng.

Đan Thanh