Nhiều hộ dân có nguy cơ vừa tái định cư lại phải... tái định cư

Mới an cư lại có nguy cơ di dời chỗ ở

Để ổn định đời sống cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông (đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn), thị xã Đức Phổ (cũ) đã được UBND tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt và bố trí 11 khu tái định cư (TĐC), với 727 lô đất.

Khu TĐC Đồng Mốc (phường Phổ Ninh cũ, nay là phường Đức Phổ) khá đặc thù, bởi đây là nơi bố trí nơi ở mới cho nhiều trường hợp buộc phải cưỡng chế thu hồi đất để thực hiện dự án cao tốc. Các hộ dân mới chuyển vào an cư cách đây không lâu.

Khu TĐC Đồng Mốc.

Tuy nhiên, theo báo cáo tiền khả thi của dự án đường sắt tốc độ cao qua Quảng Ngãi, tuyến đường sẽ cắt ngang nhiều khu dân cư và TĐC mới hoàn thành, trong đó có khu TĐC Đồng Mốc. Như vậy, những hộ dân nơi đây vừa mới an cư lại đứng trước nguy cơ phải di dời, TĐC lần thứ hai vì nằm trong khu vực quy hoạch tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Chủ tịch UBND phường Đức Phổ Trần Ngọc Sang nhận định: "Nếu dự án đường sắt giữ nguyên hướng tuyến hiện tại, hàng chục hộ dân có thể phải tiếp tục di dời. Điều này sẽ gây bất ổn tâm lý, áp lực tài chính và mất ổn định đời sống xã hội tại khu vực."

Đáng nói, việc vận động người dân thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng lần nữa sẽ rất khó khăn. Bởi tại khu TĐC này, nhiều hộ dân từng phải cưỡng chế thu hồi đất để bố trí TĐC trước đó.

Phương án tuyến đường sắt tốc độ cao qua Quảng Ngãi cắt ngang các khu TĐC vừa xây dựng hoàn thành, trong đó có khu TĐC Đồng Mốc.

Trước thực trạng nêu trên, UBND phường Đức Phổ đã đề nghị Sở Xây dựng tỉnh kiến nghị cấp thẩm quyền nghiên cứu điều chỉnh tim tuyến đường sắt tốc độ cao, chuyển hướng sang phía Tây khu TĐC Đồng Mốc nhằm tránh việc người dân phải di dời lần thứ hai trong thời gian ngắn. Nội dung này cũng từng được UBND thị xã Đức Phổ (cũ) đề xuất.

Theo Sở Xây dựng Quảng Ngãi, trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, phạm vi ranh giới dự án được đề xuất đi qua các khu TĐC vừa được đầu tư xây dựng thuộc dự án đường cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, bao gồm: Khu TĐC Hành Thuận (xã Nghĩa Hành), Khu TĐC Điền An (xã Nghĩa Giang), Khu TĐC Đồng Mốc (phường Đức Phổ). Việc này sẽ phát sinh TĐC nhiều lần, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người dân.

Hàng loạt bất cập khác

Không chỉ bất cập về việc TĐC, hướng tuyến đường sắt cao tốc hiện nay còn bộc lộ nhiều vấn đề khác như: đi qua Khu di tích Địa đạo Hiệp Phổ Nam (xã Nghĩa Hành) và các trụ sở hành chính, nghĩa trang liệt sĩ, trường học, chợ thuộc địa phương này.

Khu di tích Địa đạo Hiệp Phổ Nam.

Đồng thời, tuyến đường cắt qua hai hồ chứa nước lớn tại xã Bình Sơn, ảnh hưởng đến không gian cảnh quan và an toàn nguồn nước.

Về vị trí đặt nhà ga, theo phương án hiện nay, nhà ga depot dự kiến bố trí tại phía Tây Khu công nghiệp Quảng Phú, lệch về phía Bắc đường Hoàng Hoa Thám. Tuy nhiên, theo đánh giá của Sở Xây dựng, vị trí này chưa phù hợp với quy hoạch chung đã được phê duyệt.

Cụ thể, khu vực này có mật độ dân cư dày đặc, nhà dân san sát, đồng thời chồng lấn với một nhà máy chế biến thủy sản lớn đang hoạt động ổn định của tỉnh. Việc tổ chức giao thông kết nối sẽ gặp khó khăn và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống dân cư, cũng như hoạt động sản xuất - kinh doanh trong khu công nghiệp.

Tuyến đường sắt còn chồng lấn với phạm vi dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn

Ngoài ra, tuyến đường sắt còn chồng lấn với phạm vi dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn tại xã Mộ Đức, đặc biệt là đoạn qua hầm cao tốc số 1, cách các hầm số 2 và 3 chỉ từ 100 - 150m, đồng thời cắt ngang hai nút giao cao tốc phía Nam Quảng Ngãi, gây nguy cơ xung đột hạ tầng nghiêm trọng trong giai đoạn thi công và khai thác.

Kiến nghị điều chỉnh để tối ưu dự án

Từ những bất cập trên, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu, chỉ đạo đơn vị tư vấn điều chỉnh cục bộ hướng tuyến tại các vị trí chồng lấn, không phù hợp, nhằm giảm thiểu chi phí giải phóng mặt bằng, hạn chế xung đột hạ tầng và đảm bảo tiến độ tổng thể của dự án.

Cụ thể, tỉnh đề xuất rà soát lại ranh giới dự án để hạn chế tối đa tình trạng chồng lấn, giao cắt với tuyến cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn đang thi công, đảm bảo hiệu quả đầu tư đồng bộ giữa hai dự án trọng điểm quốc gia.

Đặc biệt, chuyển vị trí nhà ga về phía Nam khoảng 2,5km, đến khu vực giáp ranh giữa phường Nghĩa Lộ và xã Nghĩa Giang, gần nút giao đường Trường Chinh - Lê Duẩn (theo quy hoạch). Khu vực này chủ yếu là đất nông nghiệp, thuận lợi cho tổ chức giao thông kết nối, đảm bảo quỹ đất xây dựng nhà ga và phù hợp định hướng phát triển đô thị theo mô hình TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng).

Hướng tuyến đường sắt tốc độ cao qua Quảng Ngãi còn nhiều bất cập cần phải điều chỉnh.

Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Phúc Nhân cho biết, Sở đang tích cực phối hợp với Ban Quản lý dự án đường sắt và các đơn vị liên quan thuộc Bộ Xây dựng để kiến nghị điều chỉnh một số nội dung quan trọng liên quan đến hướng tuyến và vị trí nhà ga của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đoạn qua địa phương.

Trong đó có việc nghiên cứu điều chỉnh cục bộ hướng tuyến để giảm thiểu ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân tại các khu TĐC mới xây dựng, hạn chế việc TĐC nhiều lần và băng cắt qua các khu đông dân cư, khu di tích lịch sử, trụ sở hành chính tại địa phương.

Đồng thời, Sở cũng tham mưu UBND tỉnh gửi nhiều văn bản kiến nghị Bộ Xây dựng, trên cơ sở rà soát thực địa và đối chiếu với hồ sơ ranh giới dự án do đơn vị tư vấn lập trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.

Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, đoạn qua địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có chiều dài 86,3 km; đi qua địa bàn 14 xã và 3 phường của Quảng Ngãi, điểm đầu tuyến ở xã Bình Minh, điểm cuối tại xã Khánh Cường; tuyến song song với đường sắt hiện hữu, Quốc lộ 1 (về phía Tây và không giao cắt), đồng thời tuyến liền kề và song song với cao tốc Bắc - Nam (có giao cắt với cao tốc 4 vị trí).

Hà Phương