Nhiều kết quả quan trọng trong thương mại biên giới Việt Nam - Lào

Đây là nhận định của Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Nguyễn Anh Sơn khi báo cáo về hoạt động thương mại biên giới Việt Nam - Lào tại Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại Việt Nam - Lào lần thứ XIII diễn ra vào chiều ngày 7/11/2025 tại tỉnh Quảng Ninh.

Chiều 7/11/2025, tại tỉnh Quảng Ninh, Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Công Thương Lào phối hợp tổ chức Hội nghị hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII

Hợp tác Việt Nam - Lào ngày càng được củng cố, mở rộng, đi vào thực chất

Báo cáo chung về kết quả hoạt động thương mại biên giới Việt Nam - Lào tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Nguyễn Anh Sơn cho biết, từ Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại Việt Nam - Lào lần thứ XII năm 2022 tổ chức tại Viêng Chăn đến nay, quan hệ hữu nghị và sự hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào ngày càng được củng cố, mở rộng, đi vào thực chất và tiếp tục đạt được nhiều kết quả tích cực trong các lĩnh vực, cụ thể như sau:

Về kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam - Lào: Từ năm 2022 đến tháng 9/2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa song phương Việt Nam - Lào đạt 7,95 tỷ USD; riêng năm 2024 lần đầu tiên vượt mốc 2 tỷ USD, đạt 2,25 tỷ USD - mức cao nhất từ trước đến nay. Trong 9 tháng năm 2025, thương mại song phương đạt 2,36 tỷ USD, tăng 57% so với cùng kỳ và là mức tăng cao nhất trong 10 năm.

Về việc thực hiện Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam - Lào: Các ưu đãi từ Hiệp định Thương mại biên giới ký năm 2015 và Hiệp định Thương mại ký năm 2024 tiếp tục tạo khung pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp, thúc đẩy thương mại hàng hóa và dịch vụ, cũng như phát triển kết nối kinh tế giữa hai nước bền vững, lâu dài. Năm 2025 cũng đánh dấu 10 năm triển khai Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam - Lào (2015 - 2025) với nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại và phát triển bền vững khu vực biên giới giữa hai nước.

Theo Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Nguyễn Anh Sơn, từ Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại Việt Nam - Lào lần thứ XII năm 2022 tổ chức tại Viêng Chăn đến nay, quan hệ hữu nghị và sự hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào ngày càng được củng cố, mở rộng, đi vào thực chất và tiếp tục đạt được nhiều kết quả tích cực trong các lĩnh vực

Về xúc tiến thương mại: Trong giai đoạn 2022 - 2025, hợp tác xúc tiến thương mại giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Công Thương Lào tiếp tục được duy trì và mở rộng, đạt nhiều kết quả thiết thực, góp phần tăng cường kết nối doanh nghiệp, quảng bá sản phẩm và thúc đẩy thương mại hai bên. Trong giai đoạn này, Bộ Công Thương Việt Nam đã phê duyệt và triển khai 08 đề án xúc tiến thương mại hướng tới thị tường Lào, tập trung vào các hoạt động kết nối doanh nghiệp, hội chợ thương mại song phương, tuần hàng Việt Nam tại Lào, và các hội thảo giao thương trực tuyến mang lại hiệu quả rõ rệt.

Về đầu tư: Trong giai đoạn 2022 - 2025, đầu tư của Việt Nam sang Lào tiếp tục khẳng định vai trò là trụ cột quan trọng trong hợp tác kinh tế song phương, góp phần phát triển kinh tế biên giới và củng cố quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Lào. Nhiều dự án trọng điểm của Việt Nam tại Lào đang vận hành hiệu quả, đóng góp tích cực cho ngân sách và đời sống kinh tế - xã hội địa phương, tiêu biểu như các dự án thủy điện Xekaman, các nhà máy xăng dầu của PV Oil Lào, hay các dự án trồng và chế biến cao su, cà phê, gỗ của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai, Tập đoàn TH và Tổng công ty Hợp tác Kinh tế (COECCO).

Về quản lý cửa khẩu: Đến nay, toàn tuyến biên giới Việt Nam - Lào có 10 cửa khẩu quốc tế, 05 cửa khẩu chính, 18 cửa khẩu phụ cùng 27 lối mở và thành lập 08 Khu kinh tế cửa khẩu, khu kinh tế - thương mại đặc biệt, nhằm tạo thuận lợi hóa cho phát triển các hoạt động thương mại, dịch vụ của các tỉnh biên giới giữa hai nước Việt Nam - Lào.

Về hợp tác phát triển hạ tầng thương mại biên giới: Ngày 06/01/2024, Bộ trưởng Bộ Công Thương hai nước đã ký kết Bản ghi nhớ về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào. Bản ghi nhớ là cơ hội để Việt Nam - Lào khẳng định vai trò là cầu nối của nước ASEAN và khu vực; phát huy tiềm năng và thế mạnh, tăng cường lợi thế, thúc đẩy hợp tác giữa các tỉnh biên giới Việt Nam - Lào trong hành lang kinh tế Đông Tây; góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, ổn định dân cư tại khu biên giới; tăng cường mối quan hệ hợp tác chặt chẽ trong phát triển kinh tế xã hội ở khu vực biên giới Việt Nam - Lào.

Về cơ sở hạ tầng giao thông vận tải tại khu vực cửa khẩu: Hợp tác trong xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông vận tải tiếp tục được triển khai có hiệu quả. Hai Bên đã tích cực phối hợp nghiên cứu và thúc đẩy tìm kiếm nguồn vốn triển khai các dự án trọng điểm như: dự án xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hà Nội - Viêng Chăn; tuyến đường sắt Vũng Áng - Viêng Chăn, v.v.

Về công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại: Thực hiện Biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực quản lý thị trường giữa Bộ Công Thương hai nước Việt Nam - Lào, hàng năm, hai Bên đều thường xuyên trao đổi, phối hợp trong công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, tăng cường phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại.

Về hợp tác du lịch Việt Nam - Lào:Trên cơ sở các Hiệp định, kế hoạch hợp tác đã ký kết, hai Bên đã duy trì trao đổi khách du lịch với tốc độ tăng trưởng ổn định. Lượng khách Việt Nam đến Lào luôn chiếm tỷ trọng cao trong tổng khách quốc tế đến Lào, trong khi khách Lào đến Việt Nam cũng ghi nhận xu hướng phục hồi mạnh sau đại dịch trở lại đầy.

Các đại biểu tham dự Hội nghị

Về hợp tác thúc đẩy sử dụng đồng bản tệ giữa Việt Nam - Lào: Tháng 12/2023, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đã ký Bản ghi nhớ thúc đẩy sử dụng đồng bản tệ trong thương mại, đầu tư và thanh toán song phương. Đến tháng 5/2025, việc thanh toán bằng cặp tiền tệ VND/LAK đã đạt kết quả tích cực, với khoảng 626 tỷ VNĐ (23 triệu USD) và 528 tỷ LAK (25 triệu USD) được giao dịch.

Về hợp tác giữa các địa phương của Việt Nam với các địa phương của Lào: Quan hệ hợp tác giữa các địa phương hai nước tiếp tục được mở rộng và đi vào chiều sâu thông qua duy trì trao đổi đoàn và ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác cấp tỉnh. Kim ngạch thương mại biên giới tăng, ổn định, các hoạt động xuất nhập khẩu qua cửa khẩu được thông suốt nhờ sự phối hợp hiệu quả giữa các tỉnh giáp biên. Đồng thời, lực lượng biên phòng và công an hai bên tăng cường tuần tra chung, chia sẻ thông tin và xử lý kịp thời các vụ việc, góp phần giữ vững an ninh trật tự và bảo vệ hệ thống mốc giới.

Phát huy kết quả đạt được, hướng tới mục tiêu kim ngạch thương mại song phương 5 tỷ USD

Nhận định về thuận lợi trong hoạt động thương mại biên giới Việt Nam - Lào, ông Nguyễn Anh Sơn cho biết, hai bên đã tăng cường phối hợp phát triển thương mại biên giới thông qua hội nghị, trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ quản lý, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân hai nước.

Bên cạnh đó, dù địa hình biên giới khó khăn, chính sách hợp tác và quan hệ hữu nghị đặc biệt đã tạo động lực kết nối; nhiều tuyến đường và cửa khẩu được xây dựng, nâng cấp, thúc đẩy giao thương và đi lại.

Các tỉnh giáp biên giới của hai nước đã chủ động phối hợp, kịp thời trao đổi thông tin và xử lý các vấn đề phát sinh, đặc biệt là quản lý cửa khẩu, đảm bảo thông quan thuận lợi. Doanh nghiệp hai nước cũng tích cực tận dụng ưu đãi thương mại, góp phần tăng kim ngạch và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Dù một số tỉnh chưa có chợ cửa khẩu, hoạt động trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới vẫn sôi nổi và ngày càng phát triển.

Hội chợ, triển lãm được tổ chức thường xuyên, tạo điều kiện quảng bá và đưa hàng hóa hai nước thâm nhập thị trường của nhau. Các dự án lớn như đường sắt Vũng Áng - Viêng Chăn và cao tốc Hà Nội - Viêng Chăn sẽ tạo bước đột phá cho thương mại song phương. Hạ tầng phục vụ công nghiệp và thương mại tại biên giới bước đầu được hình thành, như khu kinh tế cửa khẩu và cụm công nghiệp.

Các đại biểu tham dự Hội nghị

Mặc dù vậy, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cũng thẳng thắn chỉ ra một số khó khăn trong hoạt động thương mại biên giới giữa hai nước, cụ thể: Địa hình khó khăn, dân cư khu vực biên giới thưa thớt và thiên tai khiến việc quản lý, bảo vệ mốc giới còn nhiều trở ngại và vẫn xuất hiện vi phạm xây dựng gần biên giới; Sự khác biệt chính sách, hạ tầng yếu và giao thông khó khăn làm thương mại biên giới phát triển chậm, chủ yếu là trao đổi hàng thiết yếu quy mô nhỏ.

Cùng với đó, chợ biên giới còn nhỏ lẻ, hàng hóa sản xuất manh mún, chủ yếu nguyên liệu thô, thiếu tiêu chuẩn và chưa hình thành chuỗi liên kết. Hạ tầng giao thông và kết nối cửa khẩu chưa đồng bộ, nhiều tuyến xuống cấp; hạ tầng du lịch còn hạn chế, sản phẩm du lịch ít phong phú. Công tác chống buôn lậu còn gặp khó khăn do địa hình, kinh tế biên giới khó khăn và sự khác biệt trong chính sách quản lý của hai nước.

Theo đó, ông Nguyễn Anh Sơn đề xuất một số định hướng hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào trong thời gian tới như sau:

Thứ nhất, tiếp tục phát huy kết quả đạt được trong thời gian qua, thúc đẩy tăng trưởng kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước, hướng tới mục tiêu đạt 5 tỷ USD trong thời gian tới.

Thứ hai,rà soát, nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách ưu đãi đột phá, đủ sức hấp dẫn để thu hút nguồn vốn đầu tư cơ sở hạ tầng tại các khu kinh tế cửa khẩu, vào hoạt động sản xuất, chế biến, thương mại tại khu vực biên giới;

Thứ ba,tăng cường phối hợp trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, phát triển nguồn nhân lực.

Thứ tư, ưu tiên hỗ trợ kinh phí tổ chức các diễn đàn, hội nghị, hội chợ, triển lãm thương mại biên giới.

Thứ năm,thúc đẩy việc sử dụng đồng bản tệ hai nước trong mua bán, giao thương;

Cuối cùng, tiếp tục phối hợp ngăn chặn, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới giữa hai nước tạo môi trường lành mạnh cho thương mại biên giới phát triển.

Huyền My