Nhiều quy định mới của EU tác động mạnh đến hàng Việt

Doanh nghiệp cần thay đổi tư duy

Chia sẻ tại hội thảo “Tuân thủ quy định thương mại xuất nhập khẩu theo EVFTA để tối ưu chi phí và tận dụng ưu đãi thuế” vào sáng ngày 18-9, bà Nguyễn Thị Phượng, Giám đốc điều hành TradeComply, nhấn mạnh rằng dù Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) mang lại cơ hội lớn, nhưng việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định mới là yếu tố then chốt để các doanh nghiệp Việt thực sự hưởng lợi và bảo vệ vị thế của mình tại thị trường châu Âu.

Bà Phượng cảnh báo một lỗi nhỏ trong việc tuân thủ có thể khiến doanh nghiệp mất toàn bộ ưu đãi thuế quan. Các vấn đề phổ biến bao gồm: áp sai mã HS dẫn đến mức thuế không chính xác; không đáp ứng được Quy tắc xuất xứ (RoO) khi không chứng minh được 40% hàm lượng giá trị khu vực tối thiểu mà hàng hóa phải đạt.

Theo bà Phương, việc thiếu các chứng từ hợp lệ như C/O Mẫu EUR.1 cũng là một điểm cần lưu ý. Ngoài ra, còn có các thông tin cập nhật về rào cản phi thuế quan (NTMs) như an toàn thực phẩm, kiểm dịch, nhãn mác và tiêu chuẩn môi trường.

Ngoài thuế quan, một làn sóng quy định mới và khắt khe của EU sắp tác động trực tiếp đến các nhà xuất khẩu Việt Nam. Bắt đầu từ năm 2026, Cơ chế Điều chỉnh carbon biên giới (CBAM) sẽ áp thuế carbon đối với các mặt hàng nhập khẩu như sắt thép, xi măng, nhôm và phân bón, yêu cầu các nhà xuất khẩu Việt Nam trong những lĩnh vực này phải báo cáo lượng phát thải CO2.

Thêm vào đó, Quy định Chống phá rừng của EU (EUDR), có hiệu lực đối với các doanh nghiệp SMEs từ giữa năm 2025, sẽ yêu cầu các sản phẩm như cà phê, gỗ và cao su phải chứng minh được nguồn gốc không gây mất rừng, đòi hỏi phải có hệ thống truy xuất nguồn gốc hiệu quả.

Các nhà nhập khẩu EU cũng ngày càng yêu cầu sự minh bạch trong chuỗi cung ứng về lao động và môi trường theo các quy định về Trách nhiệm giải trình và tiêu chuẩn ESG. Do đó, các doanh nghiệp SMEs Việt Nam nếu không đáp ứng có thể bị loại khỏi chuỗi cung ứng.

"Để vượt qua môi trường phức tạp này, các doanh nghiệp Việt Nam cần thay đổi tư duy. Thương mại quốc tế giờ đây không chỉ đơn thuần là vấn đề logistics và giá cả, mà cốt lõi là việc tuân thủ đúng các quy định và tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu. Việc chủ động tuân thủ là điều cần thiết để tiết kiệm chi phí, tăng cường khả năng đàm phán và mở rộng thị phần tại EU", bà Phượng nhấn mạnh.

Cần đi sâu tìm hiểu thông tin

Hội thảo lần này còn có sự tham dự của bà Phan Thụy My, Trưởng Văn phòng Đại diện Thương mại bang Rheinland-Pfalz (CHLB Đức) tại Việt Nam. Bà My đã giới thiệu tổng quan về tiềm năng của bang Rheinland-Pfalz, nhấn mạnh đây không chỉ là một địa điểm kinh doanh lý tưởng mà còn là cầu nối chiến lược, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường châu Âu.

Về quy định thương mại trong khu vực, bà Phan Thụy My cũng chia sẻ thông tin về việc EU đã cập nhật các quy tắc xuất xứ, mang lại sự linh hoạt hơn cho hàng hóa, đặc biệt là với các sản phẩm có chứng nhận nguồn gốc và lĩnh vực ưu tiên kể từ ngày 1-1-2025.

Các quy tắc sửa đổi này phải được thể hiện trên giấy chứng nhận vận chuyển và tờ khai của nhà cung cấp. Ủy ban châu Âu (EC) cũng đang phát triển các hệ thống số hóa mới, như hệ thống ELAN cho nông sản, nhằm đơn giản hóa thủ tục hải quan. Một quy định mới khác là Tuyên bố An toàn, yêu cầu hàng nhập khẩu từ các quốc gia ngoài EU phải có tuyên bố này và do người vận chuyển nộp.

Bên cạnh đó, CBAM đã yêu cầu các nhà nhập khẩu phải báo cáo dữ liệu phát thải đối với các sản phẩm có hàm lượng carbon cao như thép, nhôm, xi măng và một số hóa chất từ tháng 10-2023. Các quy định về kiểm dịch thực vật bổ sung cũng được áp dụng cho các sản phẩm nông nghiệp và thực vật nhất định.

Bà Phan Thụy My nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp, khi thực hiện các hoạt động kinh doanh tại châu Âu nói chung và Đức nói riêng, nên tìm hiểu đầy đủ thông tin và đề nghị sự hỗ trợ từ Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức (IHK).

Thanh Lâm