Nhiều trẻ đuối nước mùa hè, bác sĩ hướng dẫn 5 bước cấp cứu ban đầu

Một trẻ 6 tuổi đuối nước nhưng không được cấp cứu ban đầu đúng cách nên rơi vào nguy kịch, đang được điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Ảnh: BVCC.

Mùa hè là thời điểm trẻ em thường xuyên tham gia hoạt động bơi lội hoặc về quê, đi chơi, du lịch ở những địa điểm có hồ nước, sông, suối, biển... Do đó, nguy cơ gặp tai nạn đuối nước tăng cao.

TS.BS Lê Ngọc Duy, Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương, Hà Nội, cho biết cơ sở y tế này đang điều trị một trẻ 6 tuổi bị đuối nước nhưng không được cấp cứu ban đầu đúng cách nên rơi vào nguy kịch.

"Đã được cảnh báo rất nhiều nhưng không ít người chưa nắm được kỹ năng cấp cứu đúng khi gặp trẻ bị đuối nước. Đuối nước là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho trẻ em từ 5 đến 14 tuổi. Tại Việt Nam, gần 2.000 trẻ em đuối nước mỗi năm, số gặp tai nạn thường tăng vào đầu mùa hè", bác sĩ Ngọc Duy nói.

5 bước cấp cứu

Khi gặp người bị đuối nước, vài phút đầu là thời gian vàng để cấp cứu. Việc cấp cứu đúng cách rất quan trọng, quyết định sự sống còn của người gặp nạn.

TS.BS Lê Ngọc Duy hướng dẫn các bước cấp cứu đuối nước ở trẻ em như sau:

Bước 1: Gọi trợ giúp.

Bạn cần nhanh chóng tìm sự trợ giúp của những người xung quanh khi thấy trẻ bị đuối nước bằng cách gọi to, gọi cấp cứu 115.

Bước 2: Nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi nước bằng mọi cách.

Đây là bước rất quan trọng, có hai phương pháp là cứu đuối gián tiếp và cứu đuối trực tiếp.

- Cứu đuối gián tiếp: Sử dụng các dụng cụ cứu đuối sẵn có (phao, dây, gậy, quần áo, các vật có thể nổi trên nước…) để cứu người trẻ đuối nước khi vẫn còn đang tỉnh. Tùy theo tình hình, tính chất của mỗi trường hợp cụ thể, người cứu đuối lựa chọn phương án cứu để phù hợp, an toàn và hiệu quả.

- Cứu đuối trực tiếp: Người cứu nạn xuống nước, bơi đến cứu nạn nhân. Cứu đuối trực tiếp nên dành cho đối tượng cứu hộ chuyên nghiệp, được đào tạo có đủ sức khỏe, năng lực ở thời điểm thực hiện hoặc đối tượng không chuyên có kỹ năng bơi và cứu đuối.

Bước 3: Kiểm tra xem trẻ có thở không và tỉnh không.

Khi trẻ được đưa lên bờ, ngay lập tức xem có thở không bằng cách: Nhìn lồng ngực của trẻ có di động không, đặt tai gần miệng và mũi trẻ có cảm thấy không khí thở ra của trẻ ở trên má của bạn không (thở ngáp được xem là không thở). Trong khi kiểm tra hơi thở, bạn cũng có thể lay gọi trẻ để xem đứa trẻ có phản ứng không.

Bước 4: Nếu trẻ không thở, hãy bắt đầu hồi sức tim phổi (CPR) ngay.

Cách hồi sức là:

- Cẩn thận đặt trẻ nằm ngửa trên nền cứng. Nếu nghi ngờ trẻ bị chấn thương cổ, hãy di chuyển toàn bộ cơ thể (đầu, cổ, cột sống và hông) với nhau, giữ cho tất cả chúng thẳng hàng; không ngửa đầu nâng cằm, chỉ cần ấn góc hàm. Nếu không nghi ngờ chấn thương cổ, giữ đầu trẻ ngửa ra sau và nâng cằm để thông đường thở (kỹ thuật ngửa đầu - nâng cằm).

Tiến hành hồi sức tim - phổi (CPR) cho trẻ bằng cách:

- Thổi ngạt: Với trẻ nhỏ, đặt miệng của bạn trên cả mũi và miệng của trẻ để thổi ngạt được kín. Với trẻ lớn hơn, một tay ép cánh mũi và đưa miệng của bạn thổi vào miệng của bé. Thổi chậm, đều trong 1-2 giây và ngực của trẻ sẽ phồng lên, thổi ngạt 5 nhịp thở đầu tiên.

Với trẻ nhỏ, đặt miệng của bạn trên cả mũi và miệng của trẻ để thổi ngạt được kín. Ảnh: BVCC.

- Ép tim ngoài lồng ngực: Ngay sau thổi ngạt 5 nhịp đầu tiên, tiến hành ép tim ngoài lồng ngực. Sử dụng một tay đặt vuông góc với lồng ngực, với trẻ lớn/người lớn có thể dùng hai tay.

Vị trí ép tim: 1/2 dưới xương ức, ấn xuống ngực sâu khoảng 1/3-1/2 lồng ngực theo đường kính trước sau. Tốc độ ép tim 100-120 lần/phút. Những lần tiếp theo tiếp tục thực hiện theo chu kỳ 30 lần ép tim/2 lần thổi ngạt. Tiếp tục ép tim và thổi ngạt liên tục (cả trong quá trình vận chuyển cấp cứu) cho tới khi trẻ tự thở lại được, hồng hào trở lại.

Bước 5: Sau khi nạn nhân tỉnh cần đặt nạn nhân ở tư thế an toàn.

Hãy đặt trẻ nằm nghiêng, kê cao gối hai bên vai, nới rộng quần áo để phòng tránh bị ngạt thở trở lại. Lau khô người, thay quần áo và ủ ấm bé sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất. Trên đường đi, người nhà cần chú ý theo dõi hô hấp, tuần hoàn của trẻ. Tốt nhất là có sự trợ giúp vận chuyển của nhân viên y tế.

Sai lầm cần tránh

TS.BS Lê Ngọc Duy cũng lưu ý một số sai lầm cần tránh khi cấp cứu trẻ đuối nước:

- Không được dốc ngược trẻ lên vai rồi chạy làm cho các dịch ở dạ dày trào ngược hít vào đường thở và làm chậm trễ hồi sức tim phổi (ép tim/thổi ngạt), làm mất thời gian vàng để cấp cứu trẻ.

- Không được ngừng hồi sức tim phổi nếu trẻ chưa có nhịp thở.

- Khi ép tim ngoài lồng ngực, không ấn ngực quá mạnh, tránh gây gãy xương sườn, đụng dập phổi.

- Cần đưa tất cả trẻ bị đuối nước đến cơ sở y tế để tiếp tục kiểm tra và theo dõi các biến chứng sau đuối nước.

- Người cứu không biết bơi nhưng lại cố gắng nhảy xuống nước gây nguy hiểm tính mạng.

Phương Anh