Nhiều trẻ phải thở oxy do hen phế quản thời điểm giao mùa

Số lượng phụ huynh đưa trẻ đến khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương do hen phế quản đang có xu hướng gia tăng. Ảnh: Lê Hiếu.

Bé H.N. (4 tuổi, ở Hà Tĩnh) nhập khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp, Bệnh viện Nhi Trung ương, trong tình trạng khó thở, ho nhiều kèm nôn. Bà của bé cho biết trẻ đã được chẩn đoán mắc hen phế quản lúc 3 tuổi, mỗi khi thay đổi thời tiết, bé thường ho rất nhiều. Bé ho dẫn đến nôn sẽ khó thở, phải nhập viện để thở oxy và khí dung.

Nằm cạnh giường bé H.N., đang phải thở oxy là K.N. (10 tuổi, ở Nghệ An). Cha bé chia sẻ năm 2022, N. khám ở tỉnh và được chẩn đoán mắc hen phế quản. Trước khi vào viện, bé có biểu hiện ho, tức ngực, khó thở, đặc biệt là nửa đêm về sáng thì có những cơn khó thở khiến trẻ không ngủ được.

Nguyên nhân trẻ mắc bệnh hen phế quản tăng

TS.BS Lê Quỳnh Chi, Trưởng khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp, cho hay trung bình mỗi ngày, đơn vị này tiếp nhận khoảng 60-80 bệnh nhi đến khám, tuy nhiên thời gian gần đây có ngày khoa tiếp nhận lên đến hơn 100 bệnh nhi (tăng 30-50%). Trong đó, rất nhiều trẻ đến khám vì ho, thở khò khè, thở rít, hen phế quản.

Chỉ tính riêng trong 5 ngày (27/-31/3), hơn 120 trẻ đến khám được chẩn đoán mắc bệnh hen, 10% trong số đó phải nhập viện điều trị. Trong tháng 3/2023, khoa đã tiếp nhận 50 bệnh nhi nhập viện vì cơn hen cấp. Các cháu nhập viện hầu hết trong tình trạng khó thở, phải thở oxy với biểu hiện cơn hen phế quản từ mức độ trung bình trở lên.

Theo bác sĩ Chi, thời tiết thay đổi thất thường, trời mưa, nồm ẩm nên tỷ lệ bệnh nhi hen nhập viện khá đông. Hen phế quản trẻ em là bệnh lý đường hô hấp đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính đường thở, gây co thắt phế quản, phù nề và tăng tiết dịch nhầy làm cho trẻ khó thở.

Dị nguyên thường gặp nhất đối với trẻ bị hen phế quản là mạt nhà. Đây là loại động vật nhỏ ăn những mẩu da chết bong ra từ cơ thể người. Chúng sinh sống rất nhiều trong chăn, gối, giường của chúng ta hàng ngày. Vào thời tiết ấm và ẩm, chúng sinh sôi nảy nở rất nhanh. Hơn thế, thời tiết ẩm khiến nấm mốc và các virus cũng phát triển. Vì vậy, trẻ bị hen phế quản hay khởi phát cơn hen trong gia đoạn này.

Ở bệnh nhân mắc hen phế quản mạn tính, thời tiết nồm ẩm sẽ làm các cơn khó thở xuất hiện thường xuyên hơn, nếu kèm theo tình trạng nhiễm khuẩn thì mức độ cơn hen sẽ càng trở nên trầm trọng.

Bác sĩ hướng dẫn gia đình cách nhận biết khi trẻ khó thở. Ảnh: Lê Hiếu.

Yếu tố quan trọng giúp kiểm soát bệnh hen ở trẻ

Theo TS.BS Lê Quỳnh Chi, hầu hết trẻ nhập viện vì cơn hen cấp đều chưa được điều trị dự phòng đầy đủ, có những trường hợp các bác sĩ đã kê đơn dự phòng nhưng gia đình chưa tuân thủ. Một số trường hợp trẻ mới chỉ được gia đình đưa đi khám ở các phòng khám, chưa được thăm dò về chức năng hô hấp, các test dị ứng. Vì vậy, trẻ chưa được chẩn đoán xác định là hen và điều trị dự phòng.

"Hai bệnh nhi nói trên đều có tiền sử ho, khò khè, đã được chẩn đoán hen nhưng chưa điều trị dự phòng nên nhập viện trong tình trạng cơn hen cấp mức độ nặng, gây khó thở", TS.BS Lê Quỳnh Chi cho biết.

Đối với các bệnh nhi mắc bệnh hen, việc xác định chính xác bệnh và điều trị dự phòng đầy đủ sẽ giúp kiểm soát tốt nền viêm mạn tính của đường thở. Việc này cũng giúp chức năng hô hấp của trẻ trở về bình thường, không ảnh hưởng cấu trúc của đường thở cũng như các hoạt động trong sinh hoạt hàng ngày như ăn uống, học tập, vui chơi, thể dục thể thao...

Nếu trẻ không được điều trị dự phòng đầy đủ, đúng cách, bé sẽ thường xuyên bị lên cơn hen cấp. Đặc biệt khi có những thay đổi nhỏ như đi bơi, sinh hoạt ngoại khóa hoặc thay đổi đột ngột về thời tiết, môi trường sống, trẻ có nguy cơ mắc cơn hen cấp nặng. Bệnh hen phế quản không kiểm soát sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.

Theo bác sĩ Chi, hen ở trẻ em chủ yếu thuộc tuýp hen dị ứng, thường đáp ứng tốt với các thuốc điều trị dự phòng như corticosteroid dạng hít (ICS) hoặc corticosteroid dạng hít phối hợp với thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (ICS-LABA).

Để đạt được kiểm soát tốt bệnh hen, các bác sĩ khuyến cáo ngoài vấn đề tiên quyết là tuân thủ điều trị thuốc dự phòng để ổn định bệnh, cha mẹ cần đảm bảo chất lượng môi trường, vệ sinh nhà cửa, trường lớp, để tránh những căn nguyên gây khởi phát cơn hen ở trẻ.

Những trẻ hen phế quản cần được tiêm phòng đầy đủ vaccine cúm hàng năm và vaccine phế cầu theo tuổi. Trong trường hợp trẻ nhiễm virus, gia đình cần tuân thủ xịt thuốc dự phòng theo y lệnh, vệ sinh mũi họng, súc miệng thường xuyên.

Phương Anh