Nhìn lại hành trình gần 1 thập kỉ muốn cấm xe máy tại Hà Nội

Thủ tướng Chính phủ ngày 12-7 ban hành Chỉ thị số 20 yêu cầu UBND TP Hà Nội thực hiện các giải pháp, biện pháp để các tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, lộ trình đến ngày 1-7-2026 cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu) lưu thông trong Vành đai 1.

Gần 10 năm qua, TP Hà Nội đã nhiều lần ban hành các nghị quyết, xây dựng các đề án hạn chế xe cá nhân, cấm xe máy khu vực nội thành. Ảnh: Hữu Hưng

Từ ngày 1-1-2028 không có xe mô tô, xe gắn máy chạy xăng và hạn chế xe ô tô cá nhân chạy xăng, dầu lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2; từ năm 2030 tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường Vành đai 3.

Cấm xe máy chạy xăng: 3 yếu tố cần có để thành công

Vành đai 1 là trục giao thông đô thị kết nối từ Đông sang Tây, chu vi khoảng 25 km, đi qua khu vực trung tâm của TP Hà Nội, bao gồm các tuyến đường: Trần Khát Chân - Đại Cồ Việt - Xã Đàn - Ô Chợ Dừa - Đê La Thành - Hoàng Cầu - Cầu Giấy - Bưởi - Lạc Long Quân - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Trần Quang Khải - Trần Khánh Dư - Nguyễn Khoái. Phạm vi tuyến đường sẽ chạy qua địa bàn 9 phường mới thuộc 5 quận nội đô cũ gồm: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Tây Hồ.

Ông Nguyễn Đại Hoàng, admin diễn đàn otofun: "xe máy chạy xăng hiện nay là phương tiện đi lại phổ biến, thậm chí là phương tiện mưu sinh của rất nhiều gia đình". Video: Văn Duẩn

Theo ông Dương Đức Tuấn, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, dân số thành phố hiện khoảng 8,5 triệu người, chưa kể người lai vãng. Hà Nội có trên 8 triệu phương tiện, gồm 1,1 triệu ô tô và khoảng 6,9 triệu xe máy; gần 70% là phương tiện cũ. Riêng trong khu vực Vành đai 1 là trung tâm nội đô, số lượng xe máy lên tới 450.000 chiếc, dân số chỉ khoảng 600.000 người.

Theo ông Tuấn, UBND TP sẽ nghiên cứu và báo cáo Thành ủy, thông qua HĐND thành phố để thiết lập một cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân trong việc chuyển đổi xe xăng sang xe điện, với nguyên tắc "bảo đảm hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và nhà nước".

Để chuyển đổi xe xăng sang xe điện cần đảm bảo nguyên tắc hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và nhà nước

Sở Xây dựng TP Hà Nội đang lấy ý kiến các sở, ngành và đơn vị liên quan để soạn thảo nghị quyết của HĐND thành phố về chuyển đổi phương tiện xanh (xe điện), phát triển hệ thống trạm sạc trên địa bàn. Dự kiến nghị quyết này sẽ được HĐND TP Hà Nội xem xét thông qua tại kỳ họp tháng 9-2025.

Theo dự thảo nghị quyết, người dân có xe máy chạy xăng hoặc diesel (đăng ký trước thời điểm nghị quyết có hiệu lực) tại các vùng phát thải thấp, khi chuyển đổi sang phương tiện xanh (trị giá từ 15 triệu đồng trở lên) có thể được hỗ trợ 3 triệu đồng; hỗ trợ 4 triệu đồng áp dụng với hộ cận nghèo, 5 triệu đồng với hộ nghèo. Mỗi cá nhân được hỗ trợ tối đa 1 xe đến hết năm 2030. TP cũng dự kiến miễn 100% lệ phí trước bạ và lệ phí đăng ký biển số đối với phương tiện giao thông xanh từ ngày nghị quyết nêu trên có hiệu lực đến hết năm 2030…

UBND TP Hà Nội yêu cầu tối thiểu 10% chỗ đỗ xe tại công trình hiện hữu phải có trụ sạc trước cuối năm 2026; tối thiểu 30% chỗ đỗ tại dự án mới phải có trụ sạc. TP Hà Nội cũng sẽ ưu tiên đầu tư trụ sạc pin trên vỉa hè; khuyến khích mạnh mẽ các nhà đầu tư tham gia phát triển hạ tầng giao thông năng lượng sạch qua hình thức đối tác công tư (PPP).

Ông Nguyễn Đại Hoàng, admin diễn đàn otofun cho rằng xe máy chạy xăng hiện nay là phương tiện đi lại phổ biến, thậm chí là phương tiện mưu sinh của rất nhiều gia đình. Do đó, việc chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh như xe điện đòi hỏi rất nhiều giải pháp mà Hà Nội cần triển khai, như: Hỗ trợ tài chính; miễn, giảm lệ phí trước bạ, đăng ký xe; xây dựng trạm sạc pin miễn phí,...

Ông Hoàng nhận định xe buýt hay các tuyến đường sắt đô thị không thể đi khắp các tuyến phố hay ngõ nhỏ. Do vậy, cần triển khai các dịch vụ trông giữ xe; cho thuê xe máy điện, xe đạp, xe đạp điện ở bến xe buýt, bến tàu với giá rẻ để hỗ trợ người dân di chuyển trong Vành đai 1.

Hà Nội muốn cấm xe máy: Kế hoạch suốt 10 năm qua liệu có thành hiện thực?

Trong gần 10 năm qua, TP Hà Nội đã có nhiều nghị quyết, đề án để thực hiện lộ trình cấm, hạn chế xe máy.

Tại Kỳ họp thứ 14 diễn ra đầu tháng 12-2015, HĐND TP Hà Nội khóa XIV thông qua chương trình mục tiêu nhằm giảm thiểu ùn tắc giao thông và đảm bảo an toàn giao thông trên địa bàn thành phố giai đoạn 2016-2020. HĐND Hà Nội quyết nghị xây dựng đề án từng bước hạn chế sử dụng phương tiện giao thông cá nhân trên địa bàn.

Xe máy chạy xăng hiện là phương tiện di chuyển, mưu sinh chủ yếu của nhiều người dân Hà Nội.Ảnh: VĂN DUẨN

Ngày 28-12-2015, tại hội nghị trực tuyến của Chính phủ với các địa phương triển khai Nghị quyết của Quốc hội về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2016, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đề nghị Chính phủ cho phép các bộ, ngành phối hợp với Hà Nội xây dựng lộ trình hạn chế phương tiện giao thông cá nhân để giảm ùn tắc.

Đến giữa năm 2016, dự thảo chương trình hiện đại hóa đô thị của Thành ủy Hà Nội đưa ra lộ trình cụ thể "từng bước hạn chế phương tiện cá nhân, định hướng đến năm 2025 dừng hoạt động xe máy".

Cuối năm 2016, Sở Giao thông vận tải Hà Nội tổ chức lấy ý kiến các nhà khoa học, chuyên gia cho lộ trình hạn chế xe máy ở Thủ đô theo 3 giai đoạn như: hạn chế xe máy hoạt động trong khu vực phố cổ hai ngày cuối tuần, lễ, tết; dừng hoạt động đối với xe máy ngoại tỉnh vào khu vực nội đô (Vành đai 1) từ 7-19 giờ hàng ngày; hạn chế xe máy hoạt động trong khu vực phố cổ các ngày trong tuần; cấm xe máy ở một số địa điểm trong Vành đai 3...

Hà Nội còn rất nhiều việc phải làm trước khi cấm xe máy xăng trong Vành đai 1

Ngày 4-7-2017, HĐND TP Hà Nội thông qua Nghị quyết 04 về Đề án "Tăng cường quản lý phương tiện giao thông nhằm giảm ùn tắc và ô nhiễm môi trường giai đoạn 2017-2020, tầm nhìn đến 2030". Trong đó đưa ra lộ trình dừng hoạt động xe máy tại các quận nội thành vào năm 2030.

Tháng 10-2019, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội và Viện Chiến lược phát triển giao thông (Bộ Giao thông vận tải) xây dựng đề án "Phân vùng hạn chế xe máy, năng lực phục vụ của hệ thống vận tải công cộng tiến tới dừng hoạt động xe máy ở các quận vào năm 2030". Đề án đưa ra hai phương án phân vùng hạn chế xe máy để lấy ý kiến. Phương án 1 là hạn chế xe máy theo quận (12 quận và 5 huyện chuẩn bị lên quận. Tổng dân số bị ảnh hưởng là 4,74 triệu người). Phương án 2 là hạn chế xe máy theo vành đai...

Kiên định mục tiêu cấm xe máy xăng

Trước thực trạng ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng, tháng 12-2024, Hà Nội thông qua Nghị quyết thực hiện vùng phát thải thấp (LEZ). Về lộ trình thực hiện vùng phát thải thấp, từ năm 2025-2030, Hà Nội thí điểm lập vùng phát thải thấp ở một khu vực trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, Ba Đình cũ; khuyến khích các địa phương lập vùng phát thải thấp. Từ năm 2031 trở đi, các khu vực trên địa bàn Hà Nội có đủ tiêu chí theo quy định phải thực hiện vùng phát thải thấp.

Những vùng LEZ sẽ phải áp dụng các biện pháp nhằm đảm bảo môi trường như: cấm lưu thông các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel; hạn chế hoặc cấm ô tô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và mô tô, xe gắn máy không đáp ứng tiêu chuẩn mức 2 đi vào vùng LEZ theo thời điểm hoặc khu vực.

Bài, ảnh, video: Văn Duẩn