Những bước tiến vượt bậc trong điều trị đột quỵ

PGS.TS - bác sĩ Nguyễn Huy Thắng trao chứng nhận Kim Cương của Hội Đột quỵ thế giới cho Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất. Ảnh: Hạnh Dung

PGS.TS - bác sĩ NGUYỄN HUY THẮNG, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Chủ tịch Hội Đột quỵ Thành phố Hồ Chí Minh, một trong những người tiên phong ứng dụng kỹ thuật tiêu sợi huyết và can thiệp nội mạch, mở ra kỷ nguyên điều trị đột quỵ hiện đại tại Việt Nam nhấn mạnh: Mục tiêu của điều trị đột quỵ không chỉ là cứu sống bệnh nhân mà là giúp họ sớm hồi phục và trở lại cuộc sống bình thường.

2 tiến bộ mang tính bước ngoặt trong điều trị đột quỵ

• Thưa PGS.TS - bác sĩ Nguyễn Huy Thắng, điều trị đột quỵ là lĩnh vực có tốc độ tiến bộ rất nhanh. Điều này được thể hiện như thế nào trong thực tế?

- Đột quỵ là một trong những lĩnh vực mà kiến thức thay đổi gần như hằng năm. Nếu cách đây 30 năm, nhiều lĩnh vực thần kinh gần như không thay đổi đáng kể thì điều trị đột quỵ lại hoàn toàn khác. Những gì được xem là “chuẩn mực” vài năm trước có thể trở nên lạc hậu ở thời điểm hiện tại.

Ví dụ, nếu viết một cuốn sách điều trị đột quỵ vào năm 2025 thì chỉ sau 1-2 năm, nhiều khuyến cáo trong đó có thể đã không còn phù hợp. Chính tốc độ thay đổi nhanh này khiến việc cập nhật kiến thức trong điều trị đột quỵ trở thành yêu cầu bắt buộc đối với đội ngũ y tế.

• Vậy những tiến bộ nổi bật nhất trong điều trị đột quỵ thời gian gần đây là gì?

- Có 2 tiến bộ mang tính bước ngoặt. Thứ nhất là mở rộng cửa sổ điều trị. Trước năm 2018, thời gian điều trị tiêu sợi huyết hoặc can thiệp lấy huyết khối chỉ giới hạn trong 4,5-6 giờ. Nhưng nhờ các nghiên cứu quy mô lớn, cửa sổ điều trị đã được mở rộng lên tới 24 giờ đối với một số nhóm bệnh nhân phù hợp. Điều này mang tính đột phá, giúp rất nhiều người bệnh, kể cả những trường hợp nặng hoặc đến viện muộn vẫn còn cơ hội được điều trị.

PGS.TS - bác sĩ NGUYỄN HUY THẮNG nhấn mạnh: Để phòng ngừa đột quỵ, hãy kiểm soát các yếu tố nguy cơ. Tăng huyết áp là nguyên nhân của khoảng 90% các trường hợp đột quỵ. Vì vậy, cần đo huyết áp định kỳ và điều trị sớm. Bên cạnh đó, cần kiểm soát đái tháo đường, bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý và lối sống lành mạnh.

Chẳng hạn, tại Bệnh viện Nhân dân 115, nơi tôi đang công tác, trước khi mở rộng cửa sổ điều trị, mỗi năm chỉ thực hiện khoảng 400-500 ca can thiệp. Sau khi áp dụng cửa sổ 24 giờ, số ca tăng lên 1,7-1,8 ngàn ca/năm. Nghĩa là có thêm hơn 1,2 ngàn bệnh nhân được cứu sống hoặc giảm di chứng nặng nhờ tiến bộ này.

Tiến bộ thứ hai là nâng cao chất lượng các trung tâm điều trị đột quỵ trên phạm vi cả nước nhờ các chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, mô hình kết nối trung tâm - vệ tinh và hệ thống công nghệ hỗ trợ đánh giá hình ảnh. Điều này giúp các bác sĩ tuyến tỉnh, như ở Đồng Nai, có thể tiếp cận nhanh những phương pháp tiên tiến, giảm tối đa nhu cầu chuyển tuyến lên Thành phố Hồ Chí Minh.

Mở rộng mạng lưới điều trị đột quỵ

• Hiện nay, điều trị đột quỵ vẫn chủ yếu tập trung tại các bệnh viện lớn. Làm thế nào để mở rộng khả năng tiếp cận điều trị cho người dân ở vùng sâu, vùng xa?

- Đây là bài toán lớn và cũng là ưu tiên của Hội Đột quỵ Việt Nam trong nhiều năm qua. Chúng tôi đã phối hợp với các tổ chức quốc tế như ANGEL và Hội Đột quỵ thế giới để phát triển mạng lưới đột quỵ trên toàn quốc.

Khoảng 10 năm trước, số trung tâm đột quỵ ở Việt Nam còn rất ít. Đến nay, con số này đã tăng gấp 7-8 lần, với khoảng 150 trung tâm. Điều quan trọng không chỉ là tăng về số lượng mà còn là nâng cao chất lượng thông qua đào tạo, huấn luyện, chuyển giao kỹ thuật cho các bệnh viện tuyến tỉnh.

Bên cạnh đó, mô hình mạng lưới “trung tâm - vệ tinh” đang được triển khai mạnh mẽ. Một trung tâm đột quỵ lớn sẽ phụ trách hỗ trợ chuyên môn cho nhiều bệnh viện vệ tinh xung quanh. Các bệnh viện vệ tinh có nhiệm vụ nhận diện sớm đột quỵ và chuyển người bệnh đến trung tâm phù hợp trong thời gian sớm nhất.

• Ông đánh giá như thế nào về công tác điều trị đột quỵ tại Đồng Nai?

- Đồng Nai là một trong những điểm sáng về điều trị đột quỵ trong cả nước. Trong số 5 bệnh viện có điều trị đột quỵ thì Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất đã đạt được chứng nhận Kim Cương, chứng nhận cao nhất của Hội Đột quỵ thế giới (cả nước mới chỉ có khoảng 10 bệnh viện đạt chứng nhận này). Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh đạt chứng nhận Bạch Kim. Để đạt được những chứng nhận này, các bệnh viện phải đảm bảo các tiêu chí khắt khe, toàn diện từ quy trình tiếp nhận bệnh, tốc độ xử trí, năng lực can thiệp đến hiệu quả điều trị.

Với dân số hơn 4,4 triệu người, Đồng Nai là địa phương có nhu cầu điều trị đột quỵ rất lớn. Hệ thống điều trị được tổ chức rộng khắp giúp người dân không phải di chuyển xa, tiết kiệm thời gian “vàng”, bảo tồn tế bào não và giảm chi phí điều trị. Lợi ích mang lại cho cộng đồng là vô cùng lớn.

Bên cạnh đó, Đồng Nai cũng là địa phương có tinh thần chủ động học hỏi, tích cực kết nối và tham gia các chương trình đào tạo liên tục, giúp đội ngũ bác sĩ cập nhật nhanh những tiến bộ mới nhất. Điều này thể hiện rất rõ ở chất lượng chuyên môn và sự chuyên nghiệp trong xử trí đột quỵ cấp tại các bệnh viện của tỉnh.

• Trân trọng cảm ơn PGS.TS - bác sĩ Nguyễn Huy Thắng!

Hạnh Dung