Những cam kết hành động vì khí hậu tại COP28

Kết thúc Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc năm 2023 (COP28), Chủ tịch COP28, Sultan Al Jaber, cho biết hai tuần đàm phán đã huy động được hơn 85 tỷ USD cùng 11 cam kết và tuyên bố cam kết hành động vì khí hậu.

Dưới đây là một số kết quả nổi bật nhất của COP28:

Biến đổi khí hậu đang là mối nguy chung của nhân loại. Ảnh: Reuters

Quỹ "Tổn thất và Thiệt hại"

Quỹ "Tổn thất và thiệt Hại" đã được ra mắt tại COP28 nhằm giúp các quốc gia dễ bị tổn thương đối phó với những tác động ngày càng nghiêm trọng của thảm họa khí hậu.

Theo chủ tịch COP28, quỹ này đã nhận được các khoản cam kết đóng góp có giá trị khoảng 792 triệu USD. Con số này vẫn thấp hơn nhiều mức các quốc gia đang phát triển đề xuất là 100 tỷ USD mỗi năm để bù đắp tổn thất do thiên tai và nước biển dâng.

Trong khi đó, Quỹ Khí hậu Xanh đã nhận được khoản bổ sung 3,5 tỷ USD theo cam kết của Mỹ trước đó. Quỹ này sẽ tập trung vào việc hỗ trợ các nước đang phát triển cắt giảm khí thải nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tăng gấp ba lần năng lượng tái tạo

132 quốc gia cam kết tăng gấp ba lần năng lượng tái tạo trên toàn thế giới vào năm 2030 và tăng gấp đôi tốc độ cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng hàng năm. Cam kết này nằm trong kết quả cuối cùng mà các cuộc đàm phán đạt được.

Các nhà hoạt động bảo vệ môi trường xếp thành biểu tượng hòa bình và dòng chữ "100% tái tạo" bên lề COP21. Ảnh: AP

Liên minh Năng lượng tái tạo toàn cầu (GRA) cho biết cam kết thể hiện bước thay đổi của thế giới hướng tới một tương lai năng lượng sạch, an toàn và công bằng, là cách có tác động mạnh mẽ và tiết kiệm chi phí nhất để thế giới tiếp tục hướng tới mục tiêu 1,5 độ C.

Dần đoạn tuyệt với nhiên liệu hóa thạch

Liên minh coi than đá là quá khứ (PPCA) đã kết nạp thêm 10 thành viên mới bao gồm cả Mỹ và UAE. Hơn 80% các nước Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và Liên minh châu Âu (EU) hiện đã cam kết tham gia PPCA.

Là một trong những nước sản xuất nhiên liệu hóa thạch lớn, Colombia cũng đã gia nhập Sáng kiến Hiệp ước Không phổ biến Nhiên liệu Hóa thạch, một phong trào do các quốc đảo dễ bị tổn thương do khí hậu dẫn đầu nhằm chấm dứt sự phát triển mới về than, dầu và khí đốt.

Đây là lần đầu tiên nội dung cắt giảm nhiên liệu hóa thạch xuất hiện trong tuyên bố chung của COP khi gần 200 quốc gia tham gia COP28 thông qua thỏa thuận lịch sử về khí hậu. Ông Sultan Al Jaber cho biết đây là một thỏa thuận mang tính lịch sử, chiến thắng, là kết quả của sự hợp tác và đoàn kết.

Trong khi đó, giám đốc điều hành của Sáng kiến Alex Rafalowicz cho biết việc đề cập đến "nhiên liệu hóa thạch" trong thỏa thuận là một tín hiệu chính trị quan trọng, nhưng vẫn khác xa với kết quả "lịch sử" mà các quốc gia đang kêu gọi.

Tăng gấp ba lần năng lượng hạt nhân

Hơn 20 quốc gia do Mỹ dẫn đầu đã kêu gọi tăng gấp ba công suất năng lượng hạt nhân trên thế giới vào năm 2050. Sản xuất năng lượng hạt nhân không sinh ra khí CO2 nên không gây ô nhiễm không khí trực tiếp. Tuy nhiên, thảm họa hạt nhân Fukushima ở Nhật Bản năm 2011 đã dấy lên mối lo ngại về các tai nạn hạt nhân cũng như mối đe dọa của phóng xạ.

Trên thực tế, việc xây dựng và đưa các nhà máy năng lượng hạt nhân đi vào hoạt động sẽ mất hàng chục năm. So với thời gian đó, việc xây dựng năng lượng tái tạo nhanh hơn đáng kể.

Thực phẩm và nông nghiệp

Trong bối cảnh khoảng 1/3 lượng khí nhà kính trên thế giới là do hệ thống thực phẩm gây ra, gần 160 quốc gia đã cam kết sản xuất lương thực bền vững khi đồng ý ưu tiên hệ thống lương thực và nông nghiệp trong kế hoạch khí hậu quốc gia.

Sản xuất, đóng gói và tiêu thụ thực phẩm không bền vững gây ra 1/3 lượng khí thải nhà kính, góp phần gây ra khủng hoảng khí hậu. Ảnh: Unido

Một số nhà quan sát đã hoan nghênh quyết định này. Trong khi đó, một số người chỉ trích về việc thiếu các mục tiêu cụ thể trong cam kết và không đề cập đến nhiên liệu hóa thạch hoặc bất kỳ sự thay đổi nào sang chế độ ăn uống bền vững hơn.

Tương lai khỏe mạnh

Hơn 140 quốc gia đã ký tuyên bố "đặt sức khỏe làm trung tâm của hành động vì khí hậu", trong đó kêu gọi các quốc gia tăng cường hành động đối với các tác động sức khỏe liên quan đến khí hậu như nhiệt độ tăng nhanh, ô nhiễm không khí và các bệnh truyền nhiễm.

Theo thống kê, mỗi năm có gần 9 triệu người chết vì ô nhiễm không khí, trong khi 189 triệu người phải hứng chịu các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt.

Cam kết giảm khí thải từ việc làm mát

Hơn 60 quốc gia cam kết giảm lượng khí thải của các thiết bị làm mát ngốn năng lượng (như điều hòa và tủ lạnh) ít nhất 68% trên toàn cầu vào năm 2050.

Cam kết này cũng nhằm mục đích cung cấp các biện pháp làm mát bền vững hơn cho hơn 3,5 tỷ người đang phải vật lộn với tình trạng nhiệt độ tăng cao.

Quỹ đầu tư khí hậu của UAE

UAE cho biết quốc gia này đang chi 30 tỷ USD vào một quỹ đầu tư khí hậu tư nhân mới tên là Alterra. Quỹ này sẽ cố gắng tập trung một phần vào các dự án khí hậu ở các nước đang phát triển. UAE hy vọng sẽ quỹ này sẽ được tăng cường đầu tư với tổng trị giá 250 tỷ USD vào năm 2030.

Hoài Phương (theo AFP)