Những cây bút trẻ thổi làn gió mới vào văn học thiếu nhi

Sáng ngày 13/6, tại TP.HCM, Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức lễ tổng kết Cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi 2023-2025 và trao Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất.

Hội đồng Chung khảo đánh giá cao sự đa dạng đề tài, phong cách sáng tác và sự mới mẻ trong cách tiếp cận thế giới trẻ thơ của các tác giả. Nhiều tác phẩm nổi bật về tính nhân văn, sự đồng cảm, trí tưởng tượng phong phú và khả năng truyền cảm hứng cho bạn đọc nhỏ tuổi.

Một thành công lớn của mùa giải đầu tiên là phát hiện nhiều cây bút trẻ tuổi, được kỳ vọng tạo nên làn sóng sáng tác tươi mới, đậm đà hơi thở thời đại cho văn học thiếu nhi Việt Nam.

Một số tác phẩm từ Cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi 2023-2025 được chọn in. Ảnh: P.K.

Tháng 5/2023, Nhà xuất bản Kim Đồng công bố thành lập Giải thưởng Văn học Kim Đồng, đồng thời phát động Cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi giai đoạn 2023-2025. Trong gần hai năm, đơn vị tổ chức nhiều hoạt động giao lưu, tọa đàm, đối thoại giữa các tác giả và độc giả nhỏ tuổi tại nhiều địa phương như Hà Nội, Đà Nẵng, Quảng Nam, Gia Lai, Buôn Mê Thuột, TP.HCM, An Giang… nhằm khơi dậy cảm hứng sáng tác và lan tỏa văn học thiếu nhi.

Giải thưởng nhận được 612 tác phẩm dự thi các thể loại thơ, truyện ngắn, truyện dài… từ 55 tỉnh, thành trong nước và các quốc gia như Đức, Pháp, Thụy Điển. Độ tuổi tác giả trải rộng từ 9 đến 93 tuổi, cho thấy nhiều thế hệ người viết tâm huyết với việc sáng tác cho thiếu nhi. Tác giả vừa thu hút các cây bút mới, vừa khơi dậy đam mê sáng tác ở những tác giả kỳ cựu, qua đó góp phần làm phong phú đời sống văn học nước nhà.

Không giới hạn về đề tài, cuộc thi tạo ra độ mở cần thiết và điều kiện thuận lợi để người tham dự phát huy năng lực, sở trường. Theo hội đồng giám khảo, truyện sinh hoạt (xoay quanh đời sống, học tập, vui chơi hàng ngày của trẻ em ở nhà, ở trường…) chiếm tỉ lệ lớn. Truyện đồng thoại cũng có sức hấp dẫn, nhất là với những cây bút yêu thiên nhiên, giàu tưởng tượng. Một số tác giả khai thác đề tài lịch sử, truyền thống, hoặc bước đầu thử sức ở thể loại giả tưởng, võ hiệp, trinh thám…

11 tác phẩm được gọi tên

Từ 25 tác phẩm chọn ra từ vòng sơ khảo, Hội đồng Chung khảo chọn ra 11 tác phẩm trao giải, tất cả đều chưa xuất bản mà sẽ được giới thiệu đến bạn đọc trong thời gian tới.

Tác giả trẻ Giai Du đoạt giải Nhất Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất với truyện dài Nên làm gì khi trời nổi gió. Ảnh: Hồ Lam.

Giải Nhất trao cho tác giả sinh năm 2001 Giai Du với truyện dài Nên làm gì khi trời nổi gió. Chuyện không kể theo lối tuyến tính thông thường mà xoay quanh 12 điều mà một cậu bé lên 10 dự định làm khi trời nổi gió. Qua đó, tác phẩm cho thấy đời sống trẻ em thông qua đôi mắt trẻ thơ, những việc làm, hành động và cách trẻ em lý giải thế giới và học về tình yêu thương.

Giai Du hiện theo học Thạc sĩ Lý luận Văn học tại TP.HCM; từng xuất bản một số tác phẩm: Chiều chiều quạ nói với diều (2023), Kiện trời (2024) và Lân Tinh (2025). Chia sẻ với báo chí, Giai Du cho hay đây là tác phẩm đầu tiên mà anh viết cho thiếu nhi. Đã dồn tất cả tâm huyết, ước mơ, mong muốn vào cuốn sách này, Giai Du có phần "lo sợ" sẽ không được một tác phẩm tâm đắc tương tự. Đến nay, Giai Du vẫn chưa có ý định viết tác phẩm mới dành cho thiếu nhi.

Mẹ là người gieo mầm đọc nơi Giai Du, từ những cuốn sách như Nghìn lẻ một đêm, truyện cổ tích... Đặc biệt, Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ của Nguyễn Ngọc Thuần là tác phẩm truyền cảm hứng, khơi gợi Giai Du viếtNên làm gì khi trời nổi gió.

Giải Nhất Giải thưởng Văn học Kim Đồng chia sẻ về cảm hứng sáng tác Giai Du cho biết viết "Nên làm gì khi trời nổi gió" như một cách quay về tuổi thơ, đối thoại với chính mình ngày bé, qua đó thể hiện thế giới quan của một đứa trẻ 10 tuổi hồn nhiên, trong sáng mà không kém phần sâu sắc

Về cuốn sách đoạt giải Nhất, Hội đồng Chung khảo nhận xét: "Những dự định, việc làm tưởng như đơn giản, rời rạc, được kết nối với nhau tự nhiên, hài hòa, thành một câu chuyện hàm chứa ý nghĩa sâu sắc. Bố cục sáng tạo, văn phong chững chạc, tư tưởng nhân văn xuyên suốt…"

2 giải Nhì trao cho truyện dài Chuyện ở làng Mênh Mông (Nguyễn Thị Như Hiền) và truyện dài Người đàn ông có chiếc xe tải màu hồng (Giáp Thị Thùy Dương). 3 giải Ba trao cho truyện dài Xa ngoài kia cánh đồng (Cao Nguyệt Nguyên), tập thơ Thế giới đảo ngược (Nguyễn Quỳnh Mai), truyện dài Rừng cây tùng (Phạm Thu Hà). 5 giải Tư trao cho các tác phẩm: Bà phù thủy đi mua ve chai (Phát Dương), Làng ta có một anh hùng (Nguyễn Quang Lập), Con sư tử trong lâu đài quỷ dữ (Quyên Gavoye), Cuốn cổ thư của một mẫu thần (Nguyễn Hoàng Diệu Thủy) và Ngày nay có một ông trời (Lạc An).

Trong thời gian diễn ra cuộc vận động, hơn 40 tác phẩm đã được lựa chọn xuất bản, như Bạn có thích làm mèo? (Hoài Thư), Cánh diều hình nốt nhạc (Niê Thanh Mai), Hạt bắp vỗ tay (Nguyễn Thánh Ngã), Cuộc phiêu lưu của Còng Gió Vân Xanh (Lê Đức Dương), Bầy cừu bay ngang thành phố (Huỳnh Trọng Khang), Đừng mở cửa cho người lạ (Phạm Thị Hường), Trái tim của đảo (Hồ Huy Sơn)…

Ngay trong lễ trao giải, Nhà xuất bản Kim Đồng cũng phát động Cuộc vận động sáng tác 2025-2027 và Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ hai, mở rộng thành hai hệ thống giải thưởng: tác phẩm dành cho thiếu nhi và tác phẩm dành cho người trẻ.

Phong Khang