Những 'cỗ máy huyền thoại' làm nên chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc

Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc nằm trên đường Hồ Chí Minh, là giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2, đoạn qua Hà Tĩnh. Trong những năm chiến tranh, nơi đây là mạch máu giao thông, con đường độc đạo để hậu phương chi viện sức người, sức của cho miền Nam. Từ tháng 4 đến tháng 10/1968, ngã ba Đồng Lộc hứng chịu gần 50.000 quả bom các loại, mặt đất biến dạng, đất đá cày đi xới lại.

Đã có hơn 16.000 người thuộc các lực lượng kiên cường bám trụ, chiến đấu, làm nhiệm vụ thông suốt giao thông, đảm bảo an toàn cho người và hàng hóa chi viện vào chiến trường miền Nam… Trong đó có 10 cô gái tuổi đời còn rất trẻ thuộc Tiểu đội 4, Đại đội 552, Tổng đội Thanh niên xung phong 55 - Hà Tĩnh hy sinh khi đang phá lấp hố bom, mở đường giữ huyết mạch tiền tuyến.

Ngày nay, Đồng Lộc trở thành Khu di tích lịch sử cấp Quốc gia đặc biệt, trưng bày gần 1.000 hiện vật chiến tranh. Trong đó có dàn phương tiện, vũ khí góp phần làm nên Chiến thắng Đồng Lộc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Hai xác máy bay được trưng bày ngoài trời tạo điểm nhấn cho du khách khi đến tham quan khu di tích Ngã ba Đồng Lộc. Trong đó có 1 máy bay AD-6.

Hai khẩu pháo huyền thoại 37mm và 57mm.

Pháo 37 mm từng được Tiểu đoàn 8 pháo cao xạ Hà Tĩnh sử dụng, còn pháo 57 mm được Trung đoàn 210 sử dụng chiến đấu tại Ngã ba Đồng Lộc.

Nơi đây trưng bày những loại phương tiện từng tham gia phục vụ chiến đấu tại chiến trường Ngã ba Đồng Lộc. Loại phương tiện này được Liên Xô chế tạo trong thời gian từ năm 1958 đến năm 1961.

Các “cỗ máy” Zil-157, Gaz-63... góp phần làm nên Chiến thắng Đồng Lộc. Trong chiến đấu, phương tiện này thường được dùng để chở binh sĩ và quân nhu.

Chỉ tính riêng 240 ngày đêm từ tháng 3 đến tháng 10/1968, không quân địch đã trút xuống đây 48.600 quả bom các loại, mặt đất biến dạng, đất đá cày đi xới lại. Mỗi mét vuông đất nơi đây đã gánh 3 tấn bom.

Trong những hiện vật trưng bày không thể không nhắc đến những vỏ bom phá, bom từ trường, bom sát thương do quân đội Mỹ từng ném xuống Ngã ba Đồng Lộc.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Thanh Hoàn, Phó Trưởng ban Quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc cho biết, Mỹ cũng dùng AD-6 để bay trinh sát và ném bom khói chỉ điểm cho máy bay khác ném bom tàn phá Ngã ba Đồng Lộc.

Hàng năm khu di tích Ngã ba Đồng Lộc đón hàng trăm lượt khách đến tham quan, dâng hương tưởng niệm các liệt sĩ nằm lại nơi đây.

Cẩm Kỳ