Những dấu hỏi bỏ ngỏ xung quanh vắc xin COVID-19 thần tốc

Một phụ nữ được tiêm vắc xin COVID-19 ở Nitra, miền tây Slovakia, vào thứ Bảy vừa qua. Ảnh: AFP-JIJI

Bài liên quan

Một bác sĩ ở Mỹ bị dị ứng nghiêm trọng với vắc xin Covid-19 của Moderna

Ấn Độ tham vọng sản xuất vắc xin Covid-19 giá cả phải chăng cho châu Á

Mỹ phê duyệt vắc xin Covid-19 của Moderna

Phân phối vắc-xin Covid-19: Còn một cuộc chiến khác…

Vắc xin Covid-19 của Moderna được cấp phép trong tuần này

Có bao nhiêu loại vắc xin?

Thường mất khoảng 10 năm để phát triển và đưa ra thị trường một loại vắc xin mới, nhưng quá trình này đã được đẩy nhanh rất nhiều đối với COVID-19.

Một loại vắc xin do công ty Pfizer của Mỹ và công ty BioNTech của Đức phát triển đã được chấp thuận sử dụng ở Anh vào ngày 2 tháng 12. Kể từ đó, hàng nghìn người lớn tuổi đã được tiêm những liều đầu tiên.

Tổng cộng có 16 quốc gia và Liên minh châu Âu đã bật đèn xanh cho vắc xin Pfizer-BioNTech.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã cấp phép khẩn cấp cho Pfizer-BioNTech và một ứng viên khác từ công ty Moderna của Mỹ.

Nga bắt đầu tiêm chủng vào ngày 5 tháng 12 với loại vắc xin nội địa Sputnik V, hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba. Trung Quốc đã cho phép sử dụng khẩn cấp một số loại vắc xin của họ, mặc dù chưa có loại vắc xin nào được chính thức phê duyệt.

Tổ chức Y tế Thế giới cho biết có tổng cộng 16 loại vắc xin đang trong giai đoạn phát triển cuối cùng, bao gồm cả những loại đã có trên thị trường.

Lịch trình triển khai của Liên minh Châu Âu là gì?

Việc tiêm chủng có thể bắt đầu từ Chủ Nhật (27/12) sau khi Cơ quan Thuốc Châu Âu chấp thuận tiêm Pfizer-BioNTech.

Các quốc gia thành viên sẽ đi đầu trong việc xác định các ưu tiên của họ với việc triển khai. Nhưng ba quốc gia thành viên - Đức, Hungary và Slovakia - đã bắt đầu tiêm chủng sớm một ngày vào thứ Bảy (26/12).

Loại vắc xin nào hiệu quả nhất?

Kể từ ngày 9 tháng 11, bốn nhà sản xuất đã công bố rằng vắc-xin của họ có hiệu quả: Pfizer-BioNTech, Moderna, liên minh AstraZeneca-Đại học Oxford của Anh và Viện nhà nước Nga Gamaleia.

Những thông báo này dựa trên các thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn 3 với sự tham gia của hàng chục nghìn tình nguyện viên.

Tuy nhiên, dữ liệu chi tiết và được xác thực chỉ có sẵn cho thuốc Pfizer-BioNTech và AstraZeneca-Oxford là đảm bảo nhất.

Tạp chí khoa học The Lancet xác nhận vào ngày 8 tháng 12 rằng, vắc xin của AstraZeneca có hiệu quả trung bình 70%.

FDA đã xác nhận vắc xin Pfizer-BioNTech có hiệu quả 95%, với Moderna tuyên bố là 94,1% đối với thuốc của họ. Nga tuyên bố vắc xin Sputnik V có hiệu quả 91,4%.

Thuốc chủng ngừa AstraZeneca-Oxford có giá rẻ nhất vào khoảng 2,50 euro mỗi liều. Vắc xin của Moderna và Pfizer-BioNTech có một nhược điểm về hậu cần, vì chúng chỉ có thể được bảo quản trong thời gian dài ở nhiệt độ rất thấp.

Các tác dụng phụ là gì?

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng, với các thử nghiệm lâm sàng được thực hiện trên hàng chục nghìn tình nguyện viên, mọi nguy cơ lớn đều đã được phát hiện. Nhưng những tác dụng phụ hiếm gặp hơn, hoặc những tác dụng phụ ảnh hưởng đến từng bệnh nhân cụ thể không thể bị loại trừ.

Theo FDA, vắc-xin Pfizer-BioNTech có thể gây ra các phản ứng đau đớn trên cánh tay chỗ vết tiêm. Các tác dụng phụ không mong muốn khác bao gồm mệt mỏi, đau đầu, chuột rút và hiếm hơn là sốt.

Những vấn đề còn tồn tại khác là gì?

Quan trọng nhất là hiệu quả lâu dài. Giáo sư Penny Ward của Đại học King’s College ở London cho biết, các câu hỏi chính là khả năng bảo vệ sẽ kéo dài bao lâu và liệu sự bảo vệ có bao gồm các chủng đột biến hay không.

Một câu hỏi quan trọng khác là liệu vắc xin có hoạt động khác nhau ở những quần thể có nguy cơ mắc bệnh cao nhất hay không, bắt đầu từ những người lớn tuổi, những người có nhiều khả năng phát triển một dạng COVID-19 nghiêm trọng.

Vẫn còn phải xem liệu các loại vắc xin này có ngăn chặn sự lây truyền của virus hay không và có làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh ở những người đã được tiêm không.

Vắc xin hiện tại có hiệu quả chống lại virus chủng mới không?

Các chuyên gia của Liên minh châu Âu tin rằng vắc xin hiện tại chống lại COVID-19 vẫn còn hiệu quả chống lại dòng virus mới được phát hiện ở Anh và các nơi khác, được cho là có khả năng lây nhiễm cao hơn.

Cơ quan Dược phẩm Châu Âu cho biết: “Hiện tại không có bằng chứng nào cho thấy rằng vắc xin Pfizer-BioNTech không hiệu quả với biến thể mới”.

Đồng giám đốc phòng thí nghiệm BioNTech của Đức, Ugur Sahin, lặp lại thông điệp đó, đồng thời nói thêm rằng công ty của ông trong mọi trường hợp sẽ sẵn sàng cung cấp vắc xin cho một dòng Covid-19 mới trong vòng sáu tuần.