Những điểm mới của Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ năm 2024
Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV thông qua Luật Phòng cháy, chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ (CNCH) năm 2024, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2025.

Công an tỉnh Trà Vinh thực tập phương án chữa cháy và CNCH.
Luật PCCC và CNCH được thông qua là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về PCCC và CNCH, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, có thể khẳng định là sau khi Luật PCCC và CNCH có hiệu lực và được thực thi thì tính hiệu lực, hiệu quả sẽ mang lại nhiều giá trị trong cuộc sống. Theo đó, Luật đã điều chỉnh và bổ sung một số quy định mới phù hợp với thực tiễn như sau:
- Bổ sung một số hành vi bị cấm như: xúc phạm, đe dọa lực lượng PCCC và CNCH thực hiện nhiệm vụ; lợi dụng, lạm dụng nhiệm vụ PCCC, CNCH để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, nhũng nhiễu, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; báo tình huống CNCH giả; lấn chiếm, bố trí vật cản gây cản trở hoạt động của phương tiện chữa cháy, CNCH cơ giới; làm giả, làm sai lệch kết quả thẩm định thiết kế về PCCC, kết quả kiểm tra nghiệm thu về PCCC.
- Bổ sung các điều kiện đảm bảo an toàn phòng cháy đối với nhà ở và nhà ở kết hợp kinh doanh. Theo đó, nhà ở và nhà ở kết hợp kinh doanh phải đáp ứng điều kiện an toàn về phòng cháy theo Điều 20 Luật PCCC và CNCH năm 2024; có biển cấm, biển báo, biển chỉ dẫn theo quy định; khu vực sản xuất, kinh doanh hàng hóa có nguy cơ cháy, nổ phải có giải pháp ngăn cách hoặc ngăn cháy với khu vực để ở.
So với quy định của Luật PCCC năm 2001 thì Luật PCCC và CNCH năm 2024 đã quy định cụ thể, đầy đủ hơn về trách nhiệm trong việc bảo đảm điều kiện an toàn khi sử dụng điện. Theo đó, Luật năm 2024 quy định cá nhân, hộ gia đình sử dụng điện phải lắp đặt, sử dụng các thiết bị điện đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu về an toàn điện. Ngoài ra, thường xuyên thực hiện việc kiểm tra và kịp thời sửa chữa, thay thế dây dẫn điện, thiết bị điện không bảo đảm an toàn về phòng cháy, ngăn ngừa nguy cơ gây cháy, nổ do điện trong suốt quá trình sử dụng điện.
- Bổ sung quy định cụ thể các hoạt động CNCH đối với những sự cố, tai nạn thông thường xảy ra trong đời sống hằng ngày bao gồm: phạm vi hoạt động cứu nạn cứu hộ của lực lượng PCCC và CNCH; tổ chức CNCH; quyền và trách nhiệm của người chỉ huy CNCH; huy động lực lượng, phương tiện, tài sản tham gia CNCH; xây dựng, thực tập phương án CNCH của cơ quan công an, trách nhiệm CNCH.
- Bổ sung quy định về khuyến khích, tạo điều kiện để cơ quan, tổ chức, cá nhân nghiên cứu, ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ trong hoạt động PCCC và chính sách ưu đãi đối với tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động khoa học và công nghệ trong công tác PCCC, CNCH, hệ thống cơ sở dữ liệu về PCCC và CNCH.
Quy định cụ thể, rõ ràng hơn về việc thành lập, quản lý lực lượng PCCC và CNCH cơ sở, lực lượng PCCC và CNCH chuyên ngành và lực lượng dân phòng để khắc phục những tồn tại, hạn chế và nâng cao hiệu quả hoạt động của các lực lượng này trong thực tiễn; bổ sung quy định ưu tiên thành viên tổ bảo vệ an ninh, trật tự tham gia Đội dân phòng cũng như bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là đội trưởng, đội phó đội dân phòng để phù hợp với Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Để khuyên khích người dân tự nguyện tham gia hoạt động PCCC và CNCH, Luật năm 2024 đã bổ sung quy định cụ thể về việc đăng ký, huấn luyện, bồi dưỡng, chính sách phát triển PCCC và CNCH tình nguyện.
Ngoài ra, Luật PCCC và CNCH năm 2024 đã bãi bỏ một số quy định như:
- Bãi bỏ một số quy định về điều kiện an toàn PCCC đối với các công trình đặc thù do hiện nay đã ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật để áp dụng trực tiếp như: phòng cháy đối với rừng; phòng cháy đối với đặc khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao; phòng cháy trong khai thác, chế biến, sản xuất, vận chuyển, kinh doanh, sử dụng, bảo quản sản phẩm dầu mỏ, khí đốt, vật tư, hàng hóa khác có nguy hiểm về cháy, nổ; phòng cháy đối với công trình cao tầng, công trình trên mặt nước, công trình ngầm, đường hầm và công trình khai thác khoáng sản khác; phòng cháy đối với chợ, trung tâm thương mại, kho tàng; phòng cháy đối với cảng, nhà ga, bến xe.
- Bãi bỏ quy định kinh doanh dịch vụ PCCC là ngành nghề kinh doanh có điều kiện nhằm xã hội hóa hoạt động kinh doanh dịch vụ PCCC, tạo điều kiện thông thoáng cho cơ sở, doanh nghiệp, tăng cường chế độ tự chủ và tự chịu trách nhiệm dưới sự kiểm tra, giám sát, quản lý của cơ quan nhà nước.