Những điểm mới trong dự thảo về phạm vi giám sát của Quốc hội với địa phương

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình. Ảnh: Media Quốc hội.

Ngày 24/10, tiếp tục kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình đã báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (HĐND) sửa đổi.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát cho biết, một số ý kiến đề nghị bổ sung nguyên tắc Bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện, trực tiếp của Đảng cộng sản Việt Nam.

Một số ý kiến đề nghị rà soát Luật Giám sát hiện hành để bổ sung, quy định đầy đủ hơn các nguyên tắc trong hoạt động giám sát, bảo đảm hoạt động giám sát có trọng tâm, trọng điểm và gắn kết với các chức năng quan trọng khác của Quốc hội và HĐND.

Theo đó, trên cơ sở việc kế thừa các nguyên tắc hiện hành, dự thảo đã bổ sung 3 nguyên tắc mới. Đó là bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng Cộng sản Việt Nam; giám sát toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm, bám sát thực tiễn; bảo đảm gắn kết giữa hoạt động giám sát với việc hoàn thiện chính sách, pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương.

Phạm vi giám sát của Quốc hội đối với địa phương là vấn đề được Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự luật. Có ý kiến đề nghị nghiên cứu, sửa đổi để Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, ủy ban của Quốc hội chỉ giám sát đối với cơ quan Nhà nước ở địa phương trong trường hợp thật sự cần thiết để tránh trùng lặp với hoạt động giám sát của HĐND.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý dự thảo theo hướng phân định rõ thẩm quyền (trung ương giám sát trung ương, địa phương giám sát địa phương). Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn giữ lại quy định: Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội vẫn tiến hành giám sát hoạt động của các chủ thể ở địa phương trong trường hợp cần thiết do yêu cầu của thực tiễn.

Bên cạnh đó, để khắc phục tình trạng "chồng lấn" trong hoạt động giám sát, dự thảo đã quy định rõ thẩm quyền của từng chủ thể giám sát. Theo đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội thường xuyên giám sát hoạt động và văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở Trung ương.

HĐND, thường trực HĐND, ban của HĐND cấp tỉnh/cấp xã thường xuyên giám sát hoạt động và văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở cấp tương ứng.

Một số hoạt động giám sát mới được bổ sung, bao gồm giám sát việc cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền tuân thủ việc tổ chức lấy ý kiến trong quá trình xây dựng dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết. Bổ sung hoạt động của Hội đồng dân tộc, ủy ban của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội, ban của HĐND về giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri để nâng cao hiệu quả công tác này.

Đáng lưu ý, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND hiện là nội dung còn có sự khác biệt quan điểm giữa các cơ quan soạn thảo, thẩm tra. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng cần thiết tiếp tục quy định thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND để kế thừa Luật Giám sát hiện hành, bảo đảm phù hợp cơ cấu tổ chức và phát huy vai trò của tổ đại biểu HĐND. Ý kiến khác đề nghị không quy định vì cho rằng hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND trong thực tiễn thời gian qua còn ít, mang tính hình thức, chưa thật sự hiệu quả.

Kiều Chinh