Những điểm nổi bật trong cuộc gặp giữa Mỹ, Ukraine và châu Âu

Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng các lãnh đạo châu Âu tham dự cuộc họp tại Nhà Trắng ngày 18-8. Ảnh: AFP

Tuyên bố ngay sau khi kết thúc cuộc gặp, trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump viết: “Tôi đã có một cuộc gặp rất tốt đẹp với các vị khách quý: Tổng thống Volodymyr Zelenskyy của Ukraine, Tổng thống Emmanuel Macron của Pháp, Tổng thống Alexander Stubb của Phần Lan, Thủ tướng Giorgia Meloni của Italy, Thủ tướng Keir Starmer của Vương quốc Anh, Thủ tướng Cộng hòa Liên bang Đức Friedrich Merz, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại Nhà Trắng. Cuộc gặp kết thúc sau một phiên họp bổ sung tại Phòng Bầu dục”. “Trong cuộc họp, chúng tôi thảo luận về các đảm bảo an ninh cho Ukraine - những đảm bảo này sẽ được cung cấp bởi nhiều quốc gia châu Âu, với sự phối hợp của Mỹ. Tất cả mọi người đều rất lạc quan về khả năng đạt được HÒA BÌNH cho Nga/Ukraine”, ông nhấn mạnh.

Bảo đảm an ninh cho Ukraine

Tại cuộc hội đàm, việc "bảo đảm an ninh" cho Ukraine nhằm ngăn xung đột bùng phát trở lại đã được thảo luận. Ông Trump sẽ không loại trừ khả năng điều quân đội Mỹ vào Ukraine để duy trì hòa bình - một diễn biến quan trọng có thể giúp nhà lãnh đạo Ukraine dễ dàng đồng ý với các khía cạnh khác của thỏa thuận được đề xuất. Ông Trump cho biết vấn đề liên quan đến việc "bên nào đảm nhận trách nhiệm gì" sẽ được thảo luận với các nhà lãnh đạo châu Âu khác. "Tổng thống Putin đồng ý rằng Nga sẽ chấp nhận các bảo đảm an ninh cho Ukraine. Và đây là một trong những điểm chính mà chúng ta cần xem xét. Chúng ta sẽ cân nhắc điều đó tại bàn đàm phán. Tôi lạc quan rằng, nếu cùng nhau hành động, chúng ta có thể đạt được một thỏa thuận ngăn chặn bất kỳ hoạt động tấn công nào trong tương lai nhằm vào Ukraine”, ông Trump nói.

Trong thông điệp trên mạng xã hội Truth Social tối 18-8, ông Trump thông báo sự bảo đảm an ninh cho Ukraine "sẽ do các quốc gia châu Âu đảm nhận với sự phối hợp của Mỹ”. Mặc dù ông Trump tuyên bố châu Âu sẽ dẫn đầu các cam kết an ninh đối với Ukraine nhưng việc nhà lãnh đạo Mỹ tỏ ra cởi mở trong việc cho phép quân đội Mỹ hiện diện tại quốc gia này cho thấy một sự thay đổi lập trường mới.

Theo AP, sau cuộc hội đàm giữa Tổng thống Trump, người đồng cấp Ukraine và các lãnh đạo châu Âu, Tổng Thư ký NATO Mark Rutte cho biết ông Trump đã đồng ý Mỹ sẽ đóng góp cho an ninh của Ukraine nếu một thỏa thuận hòa bình được thiết lập. Ông Rutte tiết lộ, tại cuộc họp ngày 18-8, vấn đề gia nhập NATO không được đưa ra thảo luận. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Mỹ và châu Âu đã thảo luận về các đảm bảo an ninh tương tự Điều 5 dành cho Ukraine. Chi tiết về mức độ can thiệp và bảo đảm an ninh của Mỹ đối với Ukraine sẽ được bàn thảo trong những ngày tới. Cùng ngày, Tổng thống Ukraine Zelensky thông báo một khung thỏa thuận đảm bảo an ninh sẽ được phác thảo và công bố trong vòng 10 ngày tới.

Hướng đến thượng đỉnh 3 bên Nga - Mỹ - Ukraine

Tại cuộc hội đàm, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng ông sẽ cố gắng thiết lập một cuộc họp ba bên giữa ông, Tổng thống Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong thời gian sớm nhất, nhưng cũng khẳng định rằng quyết định chỉ có thể do Tổng thống Zelensky và người dân Ukraine đưa ra và cũng phải có sự đồng thuận của Tổng thống Putin.

Tuyên bố sau khi kết thúc cuộc gặp, nhà lãnh đạo Mỹ cũng cho biết đã gọi điện cho Tổng thống Putin và bắt đầu sắp xếp một cuộc gặp, tại một địa điểm sẽ được xác định, giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Zelensky”. “Sau khi cuộc gặp này diễn ra, chúng ta sẽ có một cuộc họp ba bên, gồm hai Tổng thống (Nga, Ukraine) và tôi. Một lần nữa, đây là một bước đi rất tốt, bước đầu cho một cuộc chiến đã kéo dài gần 4 năm”, ông Trump khẳng định. Ông cũng cho biết thêm rằng Phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và Đặc phái viên Steve Witkoff hiện đang phối hợp với Nga và Ukraine để thúc đẩy những tiến trình trên.

Đảo ngược quan điểm về lệnh ngừng bắn

Một điều đáng chú ý khác là việc ông Trump đảo ngược quan điểm về tính cấp thiết của lệnh ngừng bắn ngay lập tức ở Ukraine. Nếu trong cuộc gặp thượng đỉnh ở Alaska, ông còn đe dọa Nga sẽ phải chịu “hậu quả nặng nề” nếu không chấp thuận ngừng bắn, thì giờ đây, ông cho rằng điều đó không còn cần thiết: “Dĩ nhiên tất cả chúng ta đều muốn ngừng bắn ngay lập tức trong khi đàm phán hòa bình lâu dài. Nhưng hiện tại, điều đó không xảy ra”, ông Trump nói với các lãnh đạo châu Âu hôm 18-8.

Sự thay đổi này là một bất ngờ đối với các nước châu Âu, vì họ đã đạt được thỏa thuận trong một cuộc họp trực tuyến hai ngày trước hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ rằng lệnh ngừng bắn sẽ là mục tiêu của tổng thống Mỹ. Nhưng khi hội đàm với lãnh đạo các nước châu Âu vào ngày 18-8, ông Trump nói rõ rằng ông đã thay đổi quan điểm xét theo tình hình thực tế.

Bầu không khí tích cực hơn

Bầu không khí tại cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Trump bên trong phòng Bầu dục thân thiện và tích cực hơn nhiều so với cuộc tranh cãi nảy lửa diễn ra hồi tháng 2-2025. Phía Ukraine dường như rất chú trọng đến việc đảm bảo các cuộc đàm phán không bị chệch hướng. Tổng thống Zelensky đã khen ngợi lá thư của đệ nhất phu nhân Mỹ gửi cho Tổng thống Putin tuần trước về những nỗi đau mà trẻ em phải chịu đựng trong cuộc xung đột. Đáng chú ý, nhà lãnh đạo Ukraine đã nói từ "cảm ơn" 4 lần trong 10 giây đầu tiên của bài phát biểu ngắn gọn tại cuộc gặp ngày 18-8. "Cảm ơn lời mời, và cảm ơn rất nhiều vì những nỗ lực của ông, để ngăn chặn giao tranh và chấm dứt cuộc chiến này. Cảm ơn ông đã tận dụng cơ hội này, cảm ơn phu nhân của ông rất nhiều", ông Zelensky nói. Thay vì mặc trang phục kiểu quân đội giống như trong cuộc gặp hồi tháng 2, lần này ông Zelensky đã mặc một bộ âu phục. Hai nhà lãnh đạo thậm chí đã nói những câu bông đùa về trang phục.

AN BÌNH