Những 'điểm sáng' trong giảm nghèo ở Phú Vang: Xây dựng sinh kế bền vững, không để ai bị bỏ lại

Phú Vang là một xã mới được thành lập thuộc Thành phố Huế, hình thành từ việc sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của Thị trấn Phú Đa, xã Phú Gia và xã Vinh Hà (cũ).

Trong đó, xã Phú Gia (cũ) là 1 trong những đơn vị thuộc danh sách xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định 353/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Theo tìm hiểu, địa phương này đã phát huy tinh thần nỗ lực vượt khó, tận dụng hiệu quả các chính sách hỗ trợ của Nhà nước để tạo sức bật mới. Việc mạnh dạn lựa chọn những mô hình sinh kế phù hợp, đẩy mạnh đào tạo nghề, đa dạng hóa nguồn thu nhập cho người dân đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực trong công tác giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân của vùng đất này.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Lê Đức Lộc - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Vang, thành phố Huế chia sẻ một số kết quả và kế hoạch tiếp tục thực hiện Chương trình Mục tiêu Quốc gia Giảm nghèo bền vững trên địa bàn.

Theo đó, Ủy ban nhân dân xã Phú Vang đã ban hành các kế hoạch, văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện Chương trình Giảm nghèo bền vững năm 2025 theo hướng dẫn của cấp trên.

Đơn vị luôn xác định công tác giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên, lâu dài. Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững xã được kiện toàn, phân công rõ trách nhiệm cho từng thành viên phụ trách các thôn, lĩnh vực, đảm bảo sự lãnh đạo thống nhất và hiệu quả trong quá trình triển khai.

Đồng thời, phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban Chỉ đạo phụ trách từng lĩnh vực, từng thôn/tổ dân phố. Thường xuyên kiểm tra, giám sát, kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình thực hiện.

Ban Chỉ đạo giảm nghèo được thành lập và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, bảo đảm phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận chuyên môn (Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng - Môi trường, Văn hóa - Xã hội, Kế toán và Ban điều hành các thôn).

“Việc triển khai thực hiện đúng kế hoạch, đúng đối tượng thụ hưởng, các nguồn lực được phân bổ phù hợp với nhu cầu thực tế. Ủy ban nhân dân xã thường xuyên kiểm tra, giám sát, tổ chức giao ban định kỳ để đánh giá tiến độ, kịp thời tháo gỡ khó khăn, góp phần đảm bảo hiệu quả và tiến độ của các dự án giảm nghèo”, ông Lộc cho hay.

Về kết quả thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Vang, tổng số hộ nghèo năm 2024 là 233 hộ (chiếm 2,48%); số hộ cận nghèo là 302 hộ (chiếm 3,21%). Qua rà soát, năm 2025 số hộ nghèo là 192 hộ (giảm 41 hộ so với năm ngoái); số hộ cận nghèo là 254 hộ (giảm 48 hộ so với năm ngoái).

Tỷ lệ hộ nghèo tính đến thời điểm hiện tại là 2,02%; hộ cận nghèo là 2,68%. Trên địa bàn không có hộ nào tái nghèo, phát sinh nghèo.

Về kết quả thực hiện các nội dung, dự án thành phần, sau khi dự toán Dự án được Ủy ban nhân dân huyện Phú Vang (cũ) phê duyệt, Ủy ban nhân dân các xã Vinh Hà, Phú Gia và Phú Đa đã tổ chức họp dân để thông báo mức hỗ trợ của Nhà nước, phần đối ứng của người dân và nguồn vốn xoay vòng, đảm bảo công khai, minh bạch. Các xã đã thực hiện tốt vai trò quản lý, điều hành dự án giảm nghèo thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2022-2025.

Ban Chỉ đạo giảm nghèo được thành lập và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, bảo đảm phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận chuyên môn (Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng - Môi trường, Văn hóa - Xã hội, Kế toán và Ban điều hành các thôn).

Theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Vang, việc triển khai thực hiện đúng kế hoạch, đúng đối tượng thụ hưởng, các nguồn lực được phân bổ phù hợp với nhu cầu thực tế. Cùng với đó, Ủy ban nhân dân xã thường xuyên kiểm tra, giám sát, tổ chức giao ban định kỳ để đánh giá tiến độ, kịp thời tháo gỡ khó khăn, góp phần đảm bảo hiệu quả và tiến độ của các dự án giảm nghèo.

Về dự án phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế 9 tháng năm 2025, đã hỗ trợ 02 mô hình với 22 hộ tham gia; bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, tạo việc làm ổn định cho nhân dân.

Đồng thời, hỗ trợ xây mới 3 căn nhà cho hộ nghèo, cận nghèo và sửa chữa 01 căn nhà cho hộ. 100% hộ nghèo được cấp thẻ bảo hiểm y tế, học sinh nghèo được miễn giảm học phí. 100% hộ nghèo trên địa bàn được hỗ trợ.

Đối với công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, cận nghèo, đơn vị đã tham mưu đăng ký mục tiêu, nhiệm vụ và nhu cầu nguồn lực thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững năm 2026 và giai đoạn 2026-2035.

Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân cũng đã tham mưu ban hành Kế hoạch Rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025 và xác định hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có mức sống trung bình giai đoạn 2022-2025 trên địa bàn xã Phú Vang.

Tham mưu Quyết định thành lập Ban chỉ đạo Rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025 và xác định hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có mức sống trung bình giai đoạn 2022-2025 trên địa bàn xã Phú Vang.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Vang Lê Đức Lộc cũng cho hay, thông qua hoạt động của các cơ quan, đơn vị, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, công tác tuyên truyền, vận động được gắn với các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động lớn của Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam và các đoàn thể như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, “Đền ơn đáp nghĩa”, “Cả nước chung tay vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau”. Tổ chức phát động Tháng cao điểm “Vì người nghèo” (17/10 - 18/11) nhằm kêu gọi các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm trong và ngoài xã phát huy tinh thần đại đoàn kết dân tộc, tích cực hưởng ứng.

Địa phương cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh, bảng tin, mạng xã hội. Phát huy vai trò của Mặt trận và các đoàn thể trong việc hỗ trợ hộ nghèo phát triển sinh kế.

Nhìn lại công tác giảm nghèo trong thời gian qua, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Vang đánh giá: “Công tác giảm nghèo được triển khai đồng bộ, tỷ lệ hộ nghèo giảm so với cùng kỳ; đời sống người dân được cải thiện. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của xã được tiếp tục phát triển, các hoạt động giáo dục, y tế, chăm sóc sức khỏe, văn hóa thông tin, an sinh xã hội đạt nhiều kết quả thiết thực.

Các chính sách đối với hộ nghèo luôn được Đảng ủy, chính quyền địa phương quan tâm nhằm tạo mọi điều kiện để ổn định cuộc sống của người dân có hoàn cảnh khó khăn. Trong các năm trở lại đây chính sách liên quan đến hộ nghèo trong đó liên quan đến Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cho đối tượng hộ nghèo, cận nghèo luôn được quan tâm, mỗi năm bố trí kinh phí để thực hiện các dự án hỗ trợ cho người dân nhằm phát triển sản xuất, ổn định cuộc sống nhằm thoát nghèo bền vững”.

Tuy nhiên, bên cạnh những “điểm sáng” vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định. Tại địa phương này, phần lớn hộ nghèo đều mất khả năng lao động nên việc hỗ trợ thoát nghèo gặp khó khăn. Một số người nghèo, lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo có thu nhập thấp, thiếu việc làm, có việc làm nhưng không ổn định vẫn còn nhiều, nhưng chưa tích cực tham gia chương trình đào tạo nghề, học nghề, chuyển đổi nghề, tham gia lao động ngoài nước để thay đổi cuộc sống, tăng thu nhập, vươn lên thoát nghèo.

Bên cạnh đó, một số hộ nghèo vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại chính sách hỗ trợ ưu đãi của Nhà nước, chưa chí thú làm ăn, sản xuất, thực hành tiết kiệm trong chi tiêu sinh hoạt gia đình để thoát nghèo.

Ngoài ra, nguồn lực địa phương dành cho công tác giảm nghèo còn hạn chế; một số chính sách chưa thực sự phù hợp với thực tiễn. Công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết phong trào ở một số thôn, dòng họ chưa được chú trọng đúng mức, dẫn đến việc nhân rộng các mô hình tiêu biểu nhiều khi còn chậm.

Vị chủ tịch cũng chỉ ra một số nguyên nhân của những tồn tại nêu trên. Về nguyên nhân khách quan, vấn đề giải quyết việc làm, thu nhập của người lao động nghèo còn khó khăn do sự lựa chọn của cơ chế thị trường, quá trình lựa chọn nghề nghiệp, tay nghề, chuyên môn cao của các doanh nghiệp đối với lao động nghèo không có tay nghề, chuyên môn, trình độ học vấn nên không thể tham gia vào sản xuất, kinh doanh dẫn đến thiếu việc làm, thiếu thu nhập, khó thoát nghèo.

Vấn đề nhà ở, đất sản xuất, việc làm, thu nhập, học vấn, nghề nghiệp, bệnh tật... của hộ nghèo, thành viên hộ nghèo có sức lao động vẫn là vấn đề khó khăn hiện nay dẫn đến một bộ phận hộ nghèo khó có thể thoát nghèo, vươn lên trong cuộc sống.

Về nguyên nhân chủ quan, một bộ phận người lao động thiếu kỹ năng, tay nghề nên việc tìm kiếm cơ hội việc làm còn khó khăn và thu nhập không ổn định.

Công tác tuyên truyền, vận động cộng đồng xã hội tham gia công tác giảm nghèo, vận động nâng cao ý thức người nghèo tự lực vươn lên thoát nghèo, vận động nâng cao học vấn, học nghề để chuyển đổi nghề, tìm kiếm cơ hội việc làm để có thu nhập ổn định chưa được thường xuyên.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Vang Lê Đức Lộc cũng chia sẻ một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác “xóa đói, giảm nghèo”, nâng cao đời sống nhân dân.

Thứ nhất, tổ chức thực hiện tốt công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo cuối kỳ theo chuẩn nghèo giai đoạn 2022 - 2025 theo quy định; tổng rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026 - 2030 (sau khi Chính phủ ban hành) để xác định số hộ nghèo, số hộ cận nghèo và xác định các tiêu chí thiếu hụt đa chiều để thực hiện chính sách giảm nghèo cho giai đoạn 2026 - 2030.

Thứ hai, tiếp tục triển khai hỗ trợ sản xuất, đa dạng hóa sinh kế; ưu tiên các mô hình có hiệu quả cao, phù hợp điều kiện địa phương.

Thứ ba, tăng cường tuyên truyền, vận động hộ nghèo tham gia mô hình sản xuất, học nghề, tìm việc làm.

Thứ tư, đôn đốc giải ngân các nguồn vốn hỗ trợ; đảm bảo hoàn thành kế hoạch vốn được giao.

Thứ năm, chuẩn bị tổng kết công tác giảm nghèo năm 2025; đề xuất khen thưởng, nhân rộng các mô hình điển hình.

Thi Thi