Khi nhận thức thay đổi bằng những mô hình thiết thực

Chuyển biến từ nhận thức đến hành động

Thực tiễn triển khai cho thấy, một trong những kết quả quan trọng nhất của công tác bình đẳng giới ở Quảng Ngãi là sự thay đổi nhận thức của cộng đồng. Tại nhiều địa bàn miền núi như các xã Ba Tơ, Sơn Hà, Trà Bồng…, những định kiến giới vốn tồn tại lâu đời như “đàn ông làm việc lớn, phụ nữ lo việc nhà”, “phụ nữ không cần học nhiều” từng bước được xóa bỏ.

Thông qua các chương trình truyền thông, tập huấn, đối thoại cộng đồng, người dân đã hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ bình đẳng giữa nam và nữ trong gia đình và xã hội. Không ít đàn ông đã chủ động chia sẻ việc nhà, chăm sóc con cái, tạo điều kiện để vợ tham gia lao động, học tập, phát triển kinh tế.

Ông Phạm Văn Nít thường xuyên chia sẻ công việc nhà với vợ

Ông Phạm Văn Nít, người dân xã Ba Tiêu chia sẻ: “Trước đây, đàn ông trong làng ít khi làm việc nhà. Nhưng sau khi được tuyên truyền, tôi hiểu rằng vợ chồng phải cùng nhau chia sẻ. Vợ đi làm thì chồng ở nhà chăm con, lo việc gia đình cũng là chuyện bình thường”.

Những thay đổi như vậy cho thấy bình đẳng giới đã bắt đầu đi vào đời sống một cách tự nhiên và bền vững.

Tổ truyền thông cộng đồng – “cánh tay nối dài” ở cơ sở

Để đưa bình đẳng giới đến gần người dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh Quảng Ngãi đã xây dựng mạng lưới 477 tổ truyền thông cộng đồng tại thôn, tổ dân phố. Các tổ này quy tụ cả nam và nữ, người có uy tín trong cộng đồng, già làng, trưởng thôn… nhằm tạo sự đồng thuận và lan tỏa thông điệp bình đẳng giới.

Nhờ sự hỗ trợ của tổ truyền thông cộng đồng và mô hình “Địa chỉ tin cậy cộng đồng”, gia đình bà Phạm Thị Cờ, thôn Huy Ba 2, xã Ba Động (trước đây là xã Ba Thành, huyện Ba Tơ) đã dần ổn định hơn; chồng bà thay đổi nhận thức, hạn chế rượu bia, tập trung lao động sản xuất, cải thiện kinh tế gia đình

Anh Phạm Văn Đệ, Tổ trưởng Tổ truyền thông cộng đồng thôn Nước Y, xã Ba Vinh cho biết: “Trước đây chưa thành lập, nơi đây có 3 vụ tảo hôn. Khi thành lập Tổ truyền thông cộng đồng trong năm 2023, đến nay không có vụ nào xảy ra”.

Các tổ truyền thông cộng đồng không ngừng đổi mới, đa dạng hóa hình thức, nội dung tuyên truyền phù hợp từng địa bàn, qua đó góp phần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số

Trong giai đoạn 2021–2025, các cấp Hội Phụ nữ trong tỉnh đã tổ chức hơn 44.000 buổi tuyên truyền, thu hút gần 4 triệu lượt người tham gia. Cùng với đó, 1.935 lớp hội thảo, tập huấn chuyên đề về pháp luật, kỹ năng sống, chuyển đổi số, bình đẳng giới được tổ chức, với gần 148.000 lượt người tham dự.

Song song với hoạt động truyền thông, toàn tỉnh đã xây dựng và duy trì 512 mô hình, câu lạc bộ liên quan đến bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, giảm tảo hôn, vận động học sinh đến trường… Các mô hình này đã trở thành “điểm tựa” giúp phụ nữ mạnh dạn lên tiếng, bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Các mô hình “Địa chỉ tin cậy cộng đồng” đã góp phần hỗ trợ, bảo vệ phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình, đồng thời tạo điểm tựa an toàn cho phụ nữ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi

Tại các xã miền núi Quảng Ngãi, mô hình “Địa chỉ tin cậy cộng đồng” được ví như “ngôi nhà an toàn” cho phụ nữ và trẻ em bị bạo lực gia đình. Không chỉ hỗ trợ nơi tạm lánh, các địa chỉ này còn tư vấn pháp lý, tâm lý, kết nối với các cơ quan chức năng để bảo vệ nạn nhân.

Nhờ sự vào cuộc của chính quyền, Hội Phụ nữ và người có uy tín trong cộng đồng, nhiều vụ việc bạo lực gia đình đã được phát hiện sớm, can thiệp kịp thời, hạn chế hậu quả đáng tiếc.

Hướng tới bình đẳng giới bền vững

Ở các xã vùng cao phía Tây Quảng Ngãi, công tác bình đẳng giới được triển khai linh hoạt, sáng tạo. Các buổi sinh hoạt cộng đồng, giao lưu văn nghệ, kể chuyện được lồng ghép nội dung bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, tảo hôn. Nhờ cách làm gần gũi, dễ hiểu, người dân dễ tiếp nhận và thay đổi hành vi.

Chị Y Mai, thành viên Tổ truyền thông cộng đồng ở thôn Pa Cheng, xã Đăk Pxi chia sẻ: “Khi chị em được nói lên suy nghĩ của mình, được cộng đồng lắng nghe, họ tự tin hơn rất nhiều. Nhiều mâu thuẫn gia đình được giải quyết ngay từ sớm”.

Hội LHPN xã Kon Braih luôn tổ chức các chiến dịch truyền thông hướng về cơ sở, đến tận thôn, làng tuyên truyền trực tiếp bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình cho chị em phụ nữ và trẻ em

Bà Nguyễn Thị Quý, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Kon Braih, Chủ tịch Hội LHPN xã cho biết, thời gian qua Hội LHPN xã đã chủ động triển khai nhiều chiến dịch truyền thông trực tiếp về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình cho chị em hội viên phụ nữ tại nhà rông các thôn.

“Chúng tôi xác định truyền thông phải bám sát cơ sở, đến tận thôn, làng, nói bằng ngôn ngữ dễ hiểu, gắn với đời sống hằng ngày của chị em thì mới mang lại hiệu quả thực chất”, bà Nguyễn Thị Quý nhấn mạnh.

Ngoài ra, tại các thôn, các tổ truyền thông cộng đồng do thôn trưởng làm tổ trưởng cũng được thành lập và phát huy hiệu quả. Các tổ đã xây dựng nhóm Zalo, Facebook để kết nối các thành viên trong cộng đồng.

Nhờ các tổ truyền thông cộng đồng, các mô hình và các câu lạc bộ liên quan bình đẳng giới, nhận thức của người dân ở vùng đồng bào DTTS đã có chuyển biến rõ nét

Những kết quả đạt được cho thấy Quảng Ngãi đã lựa chọn đúng hướng trong thực hiện bình đẳng giới: lấy cộng đồng làm trung tâm, lấy thay đổi nhận thức và hành vi làm mục tiêu lâu dài.

Đánh giá về kết quả thực hiện bình đẳng giới trên địa bàn tỉnh thời gian qua, bà Nguyễn Thị Lan, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, điểm nổi bật nhất chính là sự chuyển biến từ nhận thức đến hành động trong cộng đồng, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo bà Nguyễn Thị Lan, việc triển khai đồng bộ các mô hình như tổ truyền thông cộng đồng, địa chỉ tin cậy, câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi”, các hoạt động trong khuôn khổ Dự án 8 đã giúp đưa chủ trương, chính sách về bình đẳng giới đến gần người dân hơn, phù hợp với phong tục, tập quán từng địa bàn.

“Khi người dân được tham gia, được lắng nghe và trực tiếp thực hành bình đẳng giới trong đời sống gia đình, cộng đồng thì hiệu quả mang lại rất rõ nét và bền vững”, bà Lan nhấn mạnh.

Hội viên phụ nữ DTTS thay đổi nếp nghĩ, cách làm chăn nuôi gia súc phát triển kinh tế gia đình

Cũng theo Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, thành công của công tác bình đẳng giới ở Quảng Ngãi không chỉ đến từ nỗ lực của riêng Hội Phụ nữ mà là kết quả của sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, Mặt trận, các tổ chức đoàn thể và vai trò tích cực của già làng, người có uy tín trong cộng đồng.

Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Lan cũng thẳng thắn nhìn nhận, ở một số địa bàn, bình đẳng giới vẫn bị xem là “việc của phụ nữ”, trong khi đời sống kinh tế khó khăn khiến nhiều phụ nữ chưa có điều kiện tham gia học tập, nâng cao kỹ năng.

“Thời gian tới, Hội sẽ tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, lồng ghép bình đẳng giới trong các chương trình phát triển kinh tế, xã hội, nhân rộng mô hình hiệu quả và nâng cao năng lực cán bộ Hội cơ sở, nhằm hướng tới bình đẳng giới thực chất và bền vững”, bà Lan nhấn mạnh.

NGỌC HÒA