Những điều cần biết về bệnh phổi kẽ ở trẻ em

Bệnh phổi kẽ ở trẻ có các triệu chứng như khó thở, thở nhanh, thở khò khè và ho. Ảnh: Rheumatologyadvisor.

Theo Viện Máu, Phổi, Tim Quốc gia (Mỹ), bệnh phổi kẽ ở trẻ em (chILD) là nhóm các bệnh phổi hiếm gặp có thể ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh, trẻ em và thanh thiếu niên. Nó còn được gọi là bệnh phổi lan tỏa.

Các bệnh này có một số triệu chứng như khó thở, thở nhanh và ho. Chúng cũng có thể làm hỏng phổi theo cách tương tự, khiến oxy khó đi qua phổi và khó vào cơ thể hơn.

Một số trẻ sinh ra đã mắc bệnh phổi kẽ (ILD) trong khi những trẻ khác phát triển bệnh này muộn hơn suốt thời thơ ấu. ChILD có thể nhẹ, nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng.

Một số loại chILD có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Các loại khác có thể cải thiện hoặc không có tiến triển. Hiện chưa có cách chữa khỏi bệnh chILD, nhưng chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp cải thiện các triệu chứng.

Các loại chILD phổ biến

Một số loại chILD phổ biến ở trẻ dưới 2 tuổi bao gồm:

- Rối loạn phát triển như loạn sản mao mạch phế nang: Đây là những vấn đề do phổi trẻ phát triển trước khi sinh. Chúng thường nghiêm trọng và có thể nhận thấy các triệu chứng trong vòng vài ngày sau khi trẻ chào đời.

- Rối loạn chất hoạt động bề mặt do di truyền: Chất hoạt động bề mặt là chất bao phủ bên trong phổi, giúp chúng hoạt động tốt hơn. Đột biến hoặc thay đổi trong gene kiểm soát cách cơ thể trẻ tạo ra chất hoạt động bề mặt và có thể dẫn đến tổn thương phổi.

- Tăng sản tế bào thần kinh nội tiết ở giai đoạn sơ sinh (NEHI): Đây là bệnh phổi hiếm gặp, gây thở nhanh, ồn ào, mật độ oxy thấp. Giới nghiên cứu chưa xác định được nguyên nhân dẫn đến NEHI. Nó còn được gọi là chứng thở nhanh dai dẳng ở trẻ sơ sinh.

Các loại chILD xảy ra ở trẻ em mọi lứa tuổi có thể do trẻ bị nhiễm trùng, mắc các bệnh phổi khác và gặp vấn đề với hệ thống miễn dịch. Ngoài ra, bụi hoặc nấm mốc trong môi trường có thể gây viêm phổi quá mẫn và viêm tiểu phế quản tắc nghẽn.

Nếu thuốc không có tác dụng hoặc các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, trẻ có thể cần liệu pháp oxy hoặc hỗ trợ máy thở.Ảnh: Verywellhealth.

Triệu chứng và chẩn đoán

Các triệu chứng của bệnh phổi kẽ ở trẻ bao gồm:

- Trẻ có thể thở nhanh, lỗ mũi phập phồng, phát ra âm thanh khi thở ra hoặc thở khò khè. Ngoài ra, các vấn đề về hô hấp thường thấy ở trẻ sơ sinh trong khi ăn và trẻ lớn hơn khi hoạt động thể chất.

- Co rút lồng ngực khi thở.

- Ho mạn tính.

- Các vấn đề về tăng trưởng và phát triển.

- Da hơi xanh.

- Đầu ngón tay hoặc ngón chân mở rộng và to tròn hơn bình thường.

Các trung tâm cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ chẩn đoán bệnh chILD dựa trên tiền sử bệnh tật và gia đình, khám sức khỏe, kết quả từ xét nghiệm phổi, xét nghiệm máu, xét nghiệm di truyền.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ

Yếu tố di truyền, bệnh nhiễm trùng hoặc tiếp xúc nhiều với những thứ trong môi trường làm tổn thương phổi hoặc dễ khiến phổi của trẻ bị tổn thương đều có thể gây ra chILD. Tổn thương phổi này có thể dẫn đến viêm và sẹo trong phổi trẻ.

Các vấn đề phổi phát triển trước khi sinh cũng có thể gây ra bệnh này. Thậm chí, nhiều khi, bác sĩ cũng có thể không biết nguyên nhân gây ra bệnh phổi kẽ ở trẻ.

Bệnh phổi kẽ ở trẻ em rất hiếm. Vì vậy, hầu hết trẻ em không có nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, môi trường, tiền sử gia đình, thuốc và các tình trạng y tế khác của trẻ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh chILD.

- Môi trường: Tiếp xúc nhiều lần hoặc lâu dài với các chất trong môi trường như vi khuẩn, nấm, hóa chất, khói thuốc lá và ô nhiễm không khí có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh chILD.

- Tiền sử gia đình: Đột biến hoặc thay đổi trong gene kiểm soát sự phát triển của phổi có thể gây ra chILD. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể tạo ra chất hoạt động bề mặt của phổi. Trẻ nhỏ có nguy cơ mắc một số loại chILD cao hơn nếu những người khác trong gia đình đã mắc bệnh ILD hoặc các tình trạng y tế khác có thể gây ra chILD.

- Thói quen sống: Các chất gây nguy hiểm như cocaine có thể làm tổn thương phổi và gây ra chILD. Điều này phổ biến hơn ở thanh thiếu niên.

- Thuốc bao gồm xạ trị, hóa trị, thuốc làm suy yếu hệ thống miễn dịch, thuốc kháng sinh, thuốc tim và thuốc điều trị viêm đều có thể phát triển bệnh phổi kẽ ở trẻ.

- Một số vấn đề sức khỏe khác ảnh hưởng đến phổi có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh chILD như ngạt thở, bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm mạch, nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, ung thư phổi, các vấn đề với hệ thống trao đổi chất hay các biến chứng sau khi ghép phổi.

Cách điều trị

Hiện không có cách chữa khỏi bệnh chILD. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giúp làm chậm hoặc ngừng tổn thương phổi, giúp trẻ thở dễ dàng hơn. Việc điều trị chILD tùy thuộc vào loại và nguyên nhân. Nếu thuốc không có tác dụng hoặc các triệu chứng của trẻ trở nên nghiêm trọng hơn, trẻ có thể cần liệu pháp oxy hoặc hỗ trợ máy thở.

Nam Giao