Những điều kiêng kỵ, tránh làm trong ngày Tết theo phong tục dân gian

Chia sẻ với VietTimes, TS Trần Hữu Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa dân gian cho biết Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Âm Lịch, là dịp lễ lớn nhất trong năm đối với người Việt Nam. Bên cạnh niềm vui sum vầy, đón mừng năm mới, người Việt còn có rất nhiều phong tục và quan niệm kiêng kị để mang lại may mắn và tránh xui xẻo.

Việc thực hiện các nghi lễ truyền thống trong dịp Tết được xem là cách để cầu mong một năm mới bình an và hạnh phúc. Chính vì thế, từ ngày xưa, trong dân gian đã truyền tai nhau rất nhiều điều kiêng kị trong dịp đầu năm mới, mục đích chính là mong muốn tránh xui xẻo.

Nếu bị đổ vỡ trong những ngày đầu năm được xem là điềm xấu, mang lại sự chia ly và bất hòa cho gia đình. Ảnh: minh họa.

Theo TS Sơn, câu nói "có thờ có thiêng, có kiêng có lành" là minh chứng rõ ràng cho quan niệm kiêng kị của người xưa. Tục lệ này đã ăn sâu vào tiềm thức của người Việt Nam. Một số điều kiêng kị đã được lý giải và chứng minh, nhưng một số khác vẫn còn mơ hồ. Tuy nhiên, xét cho cùng, tất cả những việc làm ấy giống như một liệu pháp tâm lý, giúp mọi người yên tâm chào đón năm mới.

TS Trần Hữu Sơn cho biết có một số điều kiêng kị trong dịp năm mới theo phong tục dân gian như sau:

Kiêng quét nhà và đổ rác

Vào những ngày đầu năm mới, người ta thường kiêng quét nhà và đổ rác vì tin rằng sẽ quét đi mất tài lộc và may mắn của năm mới. Nếu có quét nhà, rác cũng phải để ở một góc nhà và không được hốt rác đổ đi.

Kiêng cho lửa và nước

Lửa tượng trưng cho sự ấm áp và may mắn, nước tượng trưng cho tài lộc. Do đó, vào ngày Tết, người ta thường kiêng cho lửa và nước để tránh mất đi những điều quý giá này.

Kiêng đổ vỡ

Đồ gốm, sứ, thủy tinh, gương... là những vật dụng rất dễ vỡ, nếu bị đổ vỡ trong những ngày đầu năm được xem là điềm xấu, mang lại sự chia ly và bất hòa cho gia đình.

Kiêng vay mượn tiền

Đầu xuân là thời điểm mở cửa để đón lộc vào nhà. Vì vậy, dân gian quan niệm, nếu cho ai đó vay mượn tiền bạc, đồ đạc trong những ngày đầu năm thì cả năm đó gia đình sẽ rơi vào cảnh túng thiếu. Ngược lại, nếu trả nợ sẽ giống như dâng tài lộc vào tay người khác.

Kiêng nói lời xui xẻo

Trong những ngày Tết, người ta tránh nói những lời xui xẻo, không may mắn như "chết", "hỏng", "thua"... để tránh gặp phải điều xui xẻo trong năm mới. Thay vào đó, chúng ta nên nói những chuyện vui vẻ, tích cực, dư dả...

Kiêng khóc lóc và cãi vã

Nước mắt và tiếng cãi vã được coi là dấu hiệu của sự bất hạnh và rủi ro, do đó, vào ngày Tết, người ta kiêng khóc lóc và cãi vã để mang lại hòa thuận và hạnh phúc. Vì sự cãi vã, hiểu lầm, hờn giận nhau lúc giao thừa là điềm báo cho một năm mới gia đạo lộn xộn, chia rẽ.

Kiêng mặc quần áo màu đen hoặc trắng

Màu đen và trắng được coi là màu của tang tóc, buồn bã, nên trong những ngày Tết, người ta thường tránh mặc quần áo màu này để tránh mang lại điều không may. Thay vào đó, họ thường mặc những bộ quần áo mới với nhiều màu sắc sặc sỡ như đỏ, vàng, mong muốn một năm mới gặp nhiều may mắn, vui vẻ.

Chúc Tết người đang nằm ngủ

Khi đến nhà họ hàng hoặc bạn bè ngày Tết, bạn không nên chúc Tết những người đang nằm ngủ. Vì lời chúc này sẽ mang đến sự xui xẻo, trù ẻo người khác bị bệnh và nằm trên giường cả năm.

Người có tang không nên xông đất

Theo quan niệm của người Việt, người xông đất đầu năm vô cùng quan trọng đối với gia chủ. Đây sẽ là người ảnh hưởng tới sự may mắn, tài lộc trong cả năm của gia đình.

Những người gia đình có tang mà đi xông đất sẽ đem đến vận xui, điềm xấu cho gia đình khác. Chính vì vậy, những người có tang nên tránh xông đất, đi chúc Tết hay thăm hỏi gia đình khác.

Kiêng cắt tóc

Cắt tóc cũng là một trong những việc kiêng kị ngày đầu năm. Vì ông bà ta quan niệm, tóc tai là gắn liền với con người, đại diện cho sức khỏe, nếu cắt tóc ngày đầu năm sẽ cắt đi vận may và sức khỏe.

Đồ ăn gắn liền với sự đen đủi

Dân gian hay quan niệm những đồ ăn như thịt chó, mực, thịt vịt, cá mè, ốc… gắn liền với những điều không may mắn. Vì vậy, trong 3 ngày Tết nhiều người không ăn những món ăn này để tránh đen đủi trong suốt cả năm.

Quỳnh An