Những định hướng quan trọng để Ngành Tư pháp tiếp tục hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao
Năm 2024, một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của Bộ, ngành Tư pháp khi nhân Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2024, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp. Những chỉ đạo của Tổng Bí thư là những định hướng quan trọng để toàn Ngành tiếp tục nỗ lực, phấn đấu, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Xây dựng pháp luật tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển
Tại buổi làm việc, những kết quả công tác của Bộ, ngành Tư pháp trong công tác xây dựng, thi hành pháp luật thời gian qua đã được Đảng, Nhà nước và Tổng Bí thư Tô Lâm ghi nhận, đánh giá cao, góp phần quan trọng vào sự phát triển đất nước và tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đặc biệt, Bộ, ngành Tư pháp đã chủ động, tích cực tham mưu cho Đảng, Nhà nước hoàn thiện tư duy, nhận thức lý luận về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đóng góp trong việc ban hành Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005, Nghị quyết số 49-NQ/TW, ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về hoàn thiện hệ thống pháp luật, cải cách tư pháp và Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Đây là những tiền đề quan trọng, vững chắc để Bộ Tư pháp nói riêng và đất nước nói chung bước vào Kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Tại Thông báo số 108-TB/VPTW về kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp, Tổng Bí thư đã nhận định nước ta đã hình thành hệ thống pháp luật tương đối đồng bộ, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận, cơ bản điều chỉnh tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội; tạo nền tảng pháp lý để phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước. Nhiều lĩnh vực trước đây chỉ do cơ quan nhà nước thực hiện, đến nay từng bước được xã hội hóa, bảo đảm quyền của người dân được tham gia vào quá trình quản lý xã hội, làm chủ xã hội; lĩnh vực hành chính tư pháp ngày càng thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp thông qua các nền tảng số. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý được triển khai rộng rãi, với nhiều phương thức đa dạng, góp phần nâng cao ý thức pháp luật cho Nhân dân và tinh thần thượng tôn pháp luật trong xã hội. Đội ngũ cán bộ làm công tác pháp luật, tư pháp từng bước trưởng thành, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao trong tình hình mới.
Chỉ rõ những hạn chế trong công tác hoàn thiện thể chế, trọng tâm là xây dựng, hoàn thiện pháp luật, Tổng Bí thư nêu rõ: Để đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, sớm hoàn thành thắng lợi các mục tiêu chiến lược mà Đảng đã đề ra, công tác xây dựng pháp luật đáp ứng yêu cầu thực tiễn nóng bỏng đang đòi hỏi ở tầm cao mới, thật sự tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển, người đứng đầu Đảng ta yêu cầu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng pháp luật, trong đó: Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển, dứt khoát từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm". Luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền Quốc hội, tuyệt đối không luật hóa các nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ và các bộ, ngành. Những vấn đề thực tiễn biến động thường xuyên thì giao cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, địa phương quy định để bảo đảm linh hoạt trong điều hành. Mục tiêu của các quy định pháp luật là bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức; duy trì, bảo đảm trật tự xã hội; thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; bảo đảm công bằng, bình đẳng, thích ứng với sự phát triển của xã hội; minh bạch, dễ tiếp cận; mang tính hệ thống và chặt chẽ; góp phần xây dựng xã hội tiến bộ, hài hòa, phát triển.
Cùng với 2 yêu cầu trong xây dựng Chương trình xây dựng pháp luật hằng năm và đổi mới mạnh mẽ quy trình xây dựng pháp luật với 3 bảo đảm, Tổng Bí thư cũng yêu cầu một số vấn đề cụ thể. Trong đó, phát huy cao độ tính Đảng trong xây dựng, thi hành pháp luật; tập trung hoàn thiện pháp luật về tổ chức, hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị, gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và cải cách tối đa thủ tục hành chính; Nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật; Phát triển nguồn nhân lực làm công tác tham mưu xây dựng pháp luật có bản lĩnh chính trị vững vàng, tư cách đạo đức tốt, thành thạo chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp; Nâng cao vai trò của Bộ, ngành Tư pháp trong tham gia xây dựng thể chế và pháp luật quốc tế, nâng cao trách nhiệm phòng ngừa, giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế, xử lý hiệu quả các vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình hội nhập quốc tế, kịp thời bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước Việt Nam
Triển khai nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả Kết luận của Tổng Bí thư
Ngay sau khi có Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm, Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai Thông báo về kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp.
Ngày 20/11/2024, Ban cán sự Đảng Bộ Tư pháp đã ban hành Kế hoạch triển khai Kết luận của Đồng chí Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban cán sự Đảng Bộ Tư pháp nhằm quán triệt sâu sắc nhận thức và đổi mới mạnh mẽ cách nghĩ, cách làm của các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị; đảng viên, công chức, người lao động để triển khai, thực hiện đúng đắn, đầy đủ nội dung Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp, gắn với việc quán triệt, triển khai thực hiện các văn bản của Đảng, Nhà nước về công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Xác định các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách nhằm triển khai nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp; phát huy cao độ tính Đảng trong xây dựng và thi hành pháp luật; đưa công tác tư pháp, pháp luật lên tầm cao mới, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Kế hoạch xác định rõ 24 nhóm nhiệm vụ trọng tâm và giao trách nhiệm của các đơn vị liên quan trong tổ chức thi hành.
Năm 2024 với sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, toàn ngành Tư pháp đã đoàn kết, trách nhiệm, nỗ lực vượt qua những khó khăn, tập trung triển khai toàn diện, kịp thời, hoàn thành các nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần quan trọng vào các thành tựu chung về phát triển kinh tế - xã hội; đảm bảo quốc phòng, an ninh; phòng, chống tham nhũng; cải cách tư pháp; xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Đến nay, Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” đã tổ chức hai phiên họp.
Tại phiên họp thứ nhất, trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh yêu cầu từng thành viên Ban Cán sự Đảng, Đảng ủy viên, Thủ trưởng các đơn vị thuộc Bộ phải gương mẫu, đoàn kết, đặt lợi ích chung lên trên lợi ích cá nhân trong việc nghiên cứu, tổng kết, đề xuất để đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy phù hợp với chủ trương chung của Đảng, Nhà nước. Đồng thời quyết tâm cao, hành động khẩn trương, quyết liệt với tinh thần “dấn thân cho việc khó, việc có giá trị, không chọn việc dễ, việc không có giá trị”. Trong quá trình tổng kết, nghiên cứu, đề xuất phải thực sự lắng nghe với tinh thần cầu thị, khách quan, dân chủ, khoa học để đưa ra các phương án sắp xếp khả thi, hiệu quả nhất. Bộ trưởng cũng lưu ý, các nghiên cứu, đề xuất phải dựa trên nguyên lý cơ bản, tuy nhiên lựa chọn phương án phải cân nhắc thêm kinh nghiệm quốc tế, truyền thống lịch sử, điều kiện thực tế đất nước và yêu cầu trong thời đại mới.
Tiếp theo phiên họp lần thứ nhất, dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, Trưởng Ban chỉ đạo, Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII tổ chức phiên họp thứ hai. Qua đó, xác định tiếp tục xây dựng tổ chức bộ máy của Bộ Tư pháp tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, bám sát định hướng sắp xếp theo yêu cầu của Nghị quyết số 18-NQ/TW, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Tổng Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương và Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW. Bộ cũng đã tổ chức Hội nghị lấy ý kiến cán bộ chủ chốt về sắp xếp tổ chức bộ máy của Bộ
Trước đó, Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về Tổng kết Nghị quyết 18- NQ/TW đã ban hành Kế hoạch tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18 - NQ/TW.