Những 'đòi hỏi' của Tổng thống Trump và phép thử với Hàn Quốc

Chính quyền Tổng thống Lee Jae-myung đang thể hiện cách tiếp cận mới, cứng rắn và thực dụng hơn trong quan hệ với Mỹ. Ảnh: Phủ Tổng thống Hàn Quốc

Chuyến công du châu Á của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang khiến mối quan hệ giữa Washington và Seoul đứng trước thử thách mới, khi hai bên bất đồng sâu sắc về một gói đầu tư trị giá 350 tỷ USD và cách thức duy trì hợp tác an ninh - thương mại trong bối cảnh khu vực có nhiều biến động.

Áp lực từ Washington

Theo lịch trình, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ đến Hàn Quốc hôm nay, sau các chặng dừng chân tại Malaysia và Nhật Bản - nơi ông đã ký kết nhiều thỏa thuận thương mại và an ninh được cho là có lợi cho Mỹ. Tuy nhiên, các nhà quan sát nhận định, tham vọng của ông Trump tại Seoul sẽ khó thành công hơn, bởi không khí trong nước Hàn Quốc đang căng thẳng và tâm lý phản đối sức ép từ Mỹ ngày càng tăng.

Hai ưu tiên mà ông Donald Trump đặt ra trong chuyến thăm Seoul là: Thúc đẩy Chính phủ Hàn Quốc hoàn tất gói đầu tư 350 tỷ USD vào Mỹ, và sắp xếp một cuộc gặp trực tiếp với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Gói đầu tư này được phía Mỹ xem là điều kiện để xem xét giảm thuế nhập khẩu với hàng hóa Hàn Quốc, hiện ở mức 25%.

Tổng thống Donald Trump tiếp Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng hồi tháng 8/2025. Ảnh: The New York Times

Tuy nhiên, theo Chính phủ Hàn Quốc, phần lớn khoản đầu tư này được lên kế hoạch dưới dạng cho vay và bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp Hàn Quốc mở rộng hoạt động tại Mỹ, thay vì tiền mặt như Washington yêu cầu. Tổng thống Lee Jae-myung cho rằng, việc chi trả toàn bộ bằng tiền hoặc cổ phần “ngay lập tức” sẽ gây xáo trộn thị trường tài chính trong nước và tạo gánh nặng cho ngân sách.

Làn sóng phản đối trong nước

Trong khi đó, tại Seoul, hàng loạt cuộc tuần hành đã nổ ra trước Đại sứ quán Mỹ, phản đối sức ép kinh tế từ chính quyền Tổng thống Donald Trump. Nhiều người dân cho rằng Hàn Quốc đang bị buộc phải ký các thỏa thuận thương mại bất lợi.

Sự phẫn nộ trong dư luận càng gia tăng sau vụ Cơ quan Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) đột kích một nhà máy của Hyundai tại bang Georgia hồi tháng 9, khiến hơn 300 công nhân Hàn Quốc bị tạm giữ rồi trục xuất về nước. Ngoại trưởng Hàn Quốc Cho Hyun cho biết hai bên đã thống nhất thành lập nhóm công tác để xem xét cơ chế cấp thị thực đặc biệt cho các dự án đầu tư của doanh nghiệp Hàn Quốc tại Mỹ - một nỗ lực nhằm xoa dịu căng thẳng và tạo kênh đối thoại chính thức sau vụ việc.

Người dân Hàn Quốc tuần hành trước chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: BBC

Cái giá của liên minh

Trong nhiều thập kỷ, liên minh Mỹ - Hàn được xem là nền tảng đảm bảo an ninh cho Seoul. Tuy nhiên, theo giáo sư Hyobin Lee thuộc Đại học Sogang, Seoul, ngày càng nhiều người Hàn Quốc cảm thấy mối quan hệ này đang bị “thương mại hóa” khi Washington tận dụng vị thế chiến lược để thúc ép Seoul phục vụ lợi ích kinh tế của Mỹ.

“Việc yêu cầu Hàn Quốc đầu tư hàng trăm tỷ USD chỉ để tránh bị tăng thuế nhập khẩu khiến nhiều người coi đó là hành động không công bằng, thậm chí là phản bội lòng tin đồng minh”, bà Lee nhận định.

Theo Tổng thống Lee Jae-myung, hai bên vẫn còn nhiều bất đồng liên quan đến quy mô, thời hạn và phương thức đầu tư, cũng như cách phân chia lợi nhuận và rủi ro. Ông nhấn mạnh, “Mỹ có quyền bảo vệ lợi ích của mình, nhưng điều đó không thể đi đến mức gây hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế Hàn Quốc”.

Trong nhiều thập kỷ, liên minh Mỹ - Hàn được xem là nền tảng đảm bảo an ninh cho Seoul. Ảnh: Bloomberg

Ông Kim Sang-woo, thành viên Quỹ Hòa bình Kim Dae-jung và cựu nghị sĩ Quốc hội Hàn Quốc nhận định, yêu cầu đầu tư 350 tỷ USD “tương đương khoảng 6,5% GDP của Hàn Quốc” và có thể gây ảnh hưởng lớn tới ổn định tài chính nếu bị ép thực hiện bằng tiền mặt.

Quan hệ an ninh Đông Bắc Á

Trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) chuẩn bị diễn ra tại thành phố Gyeongju, Tổng thống Hàn Quốc dự kiến có cuộc gặp song phương với Tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng, cuộc gặp này có thể bị lu mờ bởi những tín hiệu mà ông Donald Trump gửi tới Bình Nhưỡng. Trên đường sang Nhật Bản, ông Trump đã bày tỏ mong muốn “tái khởi động tình bạn” với nhà lãnh đạo Kim Jong Un và sẵn sàng gặp nếu phía Triều Tiên đồng ý.

“Tôi rất sẵn lòng gặp Chủ tịch Triều Tiên, nếu ông ấy muốn”, Tổng thống Donald Trump nói với các phóng viên, đồng thời nhắc lại đề nghị tương tự trên mạng xã hội trước đó vài ngày.

Giới phân tích cho rằng, vẫn chưa thể đoán định liệu cuộc gặp có diễn ra hay không, bởi cả hai nhà lãnh đạo đều nổi tiếng khó lường. Cho tới nay, chưa có tín hiệu tích cực nào phát đi từ phía Bình Nhưỡng.

Từ sau khi các cuộc đàm phán Mỹ - Triều đổ vỡ năm 2019, quan hệ giữa hai bên gần như đóng băng. Theo ông Kim Sang-woo, nếu một cuộc gặp mới giữa ông Trump và ông Kim diễn ra, cả hai bên đều sẽ theo đuổi mục tiêu riêng: Bình Nhưỡng tìm kiếm lợi ích cụ thể, còn Washington ưu tiên hình ảnh chính trị.

Thế chủ động mới của Seoul

Theo giới phân tích, chính quyền Tổng thống Lee Jae-myung đang thể hiện cách tiếp cận mới: Cứng rắn và thực dụng hơn trong quan hệ với Mỹ. “Hàn Quốc ngày nay đã khác. Chính phủ hiện tại sẵn sàng đàm phán trên tinh thần bình đẳng và tự tin hơn”, giáo sư Hyobin Lee nhận định.

Bà cho rằng, mục tiêu của Seoul là tìm kiếm sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và tự chủ chiến lược, thay vì nhượng bộ vì lo ngại sức ép từ Washington. “Thỏa thuận chỉ có thể đạt được nếu nó mang lại lợi ích cho cả hai bên, chứ không thể là kết quả của áp lực đơn phương”, bà nói.

Trong bối cảnh môi trường địa chính trị Đông Bắc Á đang thay đổi nhanh chóng, cách Hàn Quốc xử lý những đòi hỏi từ Mỹ có thể trở thành phép thử cho khả năng duy trì thế cân bằng giữa an ninh và chủ quyền kinh tế - điều mà Seoul buộc phải tính toán cẩn trọng trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông Donald Trump.

Hồng Nhung