Những đổi thay ở Nga My từ Chương trình mục tiêu quốc gia Vùng cao ngày mới

Những con đường được mở, sinh kế được khơi thông, nhận thức của người dân thay đổi rõ rệt tất cả bắt đầu từ cách Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được triển khai sát dân, vì dân.

Khi chính sách chạm tới bản làng

Nga My là xã miền núi, địa hình chia cắt, đời sống người dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông lâm nghiệp nhỏ lẻ. Trước đây, nhiều bản làng thiếu hạ tầng thiết yếu, sinh kế bấp bênh, tư tưởng trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước vẫn còn tồn tại.

Một góc xã Nga My

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được triển khai đã mở ra một hướng đi mới. Điều đáng nói là ngay từ đầu, chính quyền xã Nga My xác định: muốn chương trình đi vào cuộc sống thì phải bắt đầu từ tuyên truyền, vận động, làm cho người dân hiểu, tin và cùng làm.

Những buổi họp bản, sinh hoạt chi bộ, đối thoại trực tiếp được tổ chức ngay tại cơ sở. Cán bộ xã, thôn bản không nói những điều cao siêu, mà nói bằng câu chuyện cụ thể: làm đường để đi lại thuận tiện, hỗ trợ sinh kế để thoát nghèo bền vững, giữ rừng để giữ kế sinh nhai lâu dài.

Điều dễ nhận thấy nhất ở Nga My hôm nay không chỉ là những công trình mới, mà là sự thay đổi trong suy nghĩ của người dân. Nếu trước đây nhiều hộ còn trông chờ vào hỗ trợ, thì nay đã chủ động đăng ký tham gia các mô hình phát triển sản xuất, mạnh dạn vay vốn, áp dụng kỹ thuật mới.

Xã Nga My quan tâm phát triển giáo dục gắn với nâng cao đời sống người dân.

Bản Bay, xã Nga My hiện có 119 hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Năm 2021, toàn bản còn 46 hộ nghèo, chiếm gần 39%. Khi Chương trình mục tiêu quốc gia 1719 được triển khai, người có uy tín Quang Lưu Vình đã chủ động đề xuất hỗ trợ cây, con giống phù hợp, đồng thời vận động bà con chăm chỉ lao động, phát triển sản xuất. Ông cũng tích cực tuyên truyền, kêu gọi người dân hiến đất, góp công xây dựng đường nội bản đạt chuẩn nông thôn mới.

Đến nay, diện mạo và đời sống của bản Bay đã có nhiều đổi thay. Số hộ nghèo giảm còn 11 hộ (9,24%), thu nhập bình quân đầu người từng bước nâng lên. Các mô hình sinh kế từ chương trình hỗ trợ phát huy hiệu quả, tạo động lực để bà con vươn lên, hướng tới thoát nghèo bền vững.

Ông Lo Văn Long, người dân bản Văng Môn, xã Nga My chia sẻ, nhờ được thụ hưởng nhiều chính sách, chương trình và dự án đầu tư của Đảng, Nhà nước và các cấp chính quyền, đời sống đồng bào Ơ Đu ngày càng thuận lợi hơn. Hạ tầng thiết yếu như điện, đường, trường, trạm được đầu tư đồng bộ; điều kiện ăn ở, sinh hoạt, đi lại từng bước cải thiện rõ rệt. Từ đó, bà con thêm gắn bó, đoàn kết xây dựng bản làng, đồng thời chú trọng gìn giữ và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Cuộc sống hôm nay đã khác xa so với nơi ở cũ hai bản Xốp Pột và Kim Hòa (xã Kim Đa trước đây), nay nằm sâu dưới lòng hồ thủy điện Bản Vẽ vốn còn nhiều thiếu thốn và khó khăn.

Công tác chăm sóc sức khỏe người dân ở xã Nga My được quan tâm, bảo đảm.

Theo UBND xã Nga My, từ các nguồn lực của chương trình, địa phương từng bước xây dựng các mô hình chăn nuôi, trồng trọt phù hợp với điều kiện vùng cao, như phát triển chăn nuôi đại gia súc, trồng các loại cây bản địa có giá trị kinh tế. Người dân được tham gia tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn cách làm ăn bài bản, dần thay đổi phương thức sản xuất nhỏ lẻ, manh mún trước đây.

Cùng với đó, xã quan tâm kết nối, giải quyết đầu ra cho sản phẩm, hướng tới hình thành sản xuất hàng hóa, tạo nguồn thu nhập ổn định, qua đó từng bước thay đổi tư duy và cách tổ chức sản xuất của người dân. Các ngành nghề truyền thống như may mặc, mộc dân dụng, sửa chữa điện tử, xe máy, mây tre đan tiếp tục được duy trì, phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập cho nhiều hộ gia đình. Chợ phiên Nga My cũng được duy trì nền nếp, họp đều mỗi tháng một phiên, cùng hoạt động ổn định của các gian hàng cố định, tạo điều kiện thuận lợi để người dân giao thương, tiêu thụ nông, lâm sản và các mặt hàng thiết yếu khác.

Chợ phiên Nga My, điểm đến hấp dẫn đối với đông đảo du khách trong và ngoài vùng.

"Nhà nước hỗ trợ một phần, còn lại mình phải tự làm", suy nghĩ ấy ngày càng phổ biến ở các bản làng, tạo nền tảng để chương trình phát huy hiệu quả lâu dài, tránh tình trạng đầu tư dàn trải, thiếu bền vững.

Cùng với sinh kế, hạ tầng nông thôn ở Nga My cũng được cải thiện rõ rệt. Những tuyến đường liên thôn, nội bản từng lầy lội vào mùa mưa nay được cứng hóa, giúp việc đi lại, giao thương thuận lợi hơn. Trường học, nhà văn hóa được đầu tư, đáp ứng nhu cầu học tập và sinh hoạt cộng đồng.

Hạ tầng được cải thiện không chỉ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, mà còn tạo động lực để người dân yên tâm bám bản, bám đất, phát triển kinh tế tại chỗ. Với Nga My, mỗi con đường mới không chỉ nối liền bản làng, mà còn nối những cơ hội thoát nghèo.

Vai trò "cầu nối" của hệ thống cơ sở

Một trong những kinh nghiệm được Nga My rút ra là phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ cơ sở, người có uy tín trong cộng đồng. Chính họ là "cầu nối" đưa chủ trương, chính sách đến với người dân một cách gần gũi, dễ hiểu.

Nét đẹp văn hóa truyền thống vẫn được người dân nơi đây trân trọng gìn giữ.

Trao đổi với phóng viên, ông Lô Thanh Nhất - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Nga My, cho biết, để Chương trình mục tiêu quốc gia đạt hiệu quả, xã đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền, vận động ngay từ cơ sở. "Chúng tôi không làm thay cho dân mà hướng dẫn để người dân cùng bàn, cùng làm, cùng giám sát. Khi người dân hiểu đây là chương trình vì chính họ thì sự đồng thuận rất cao", ông Nhất nói.

Ở nhiều bản, già làng, trưởng bản, người có uy tín đã trực tiếp tham gia vận động bà con hiến đất làm đường, giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ rừng. Khi người dân thấy những người mình tin tưởng đứng ra vận động, việc triển khai các công trình, mô hình sản xuất diễn ra thuận lợi hơn, hạn chế phát sinh vướng mắc ngay từ cơ sở.

Các hoạt động văn nghệ, thể thao được duy trì thường xuyên, góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho người dân.

Xã Nga My xác định triển khai hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2025-2035 là nhiệm vụ trọng tâm. Theo đó, địa phương ưu tiên quy hoạch, đầu tư đồng bộ hệ thống trường học, trạm y tế, trụ sở cơ quan, công trình nước sạch, thủy lợi, qua đó từng bước nâng cao chất lượng dịch vụ công, đáp ứng tốt hơn nhu cầu sản xuất và đời sống của Nhân dân. Cùng với đó, xã tiếp tục vận dụng linh hoạt, đầy đủ các cơ chế, chính sách theo tinh thần Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Những đổi thay ở Nga My chưa phải là đích đến cuối cùng, nhưng là bước khởi đầu quan trọng. Từ chỗ thụ động, người dân đã dần trở thành chủ thể của quá trình phát triển. Từ những hỗ trợ ban đầu, các mô hình kinh tế đang từng bước nhân rộng.

Chương trình mục tiêu quốc gia ở Nga My cho thấy: khi tuyên truyền đúng, vận động trúng và triển khai sát thực tiễn, chính sách sẽ không nằm trên giấy. Vùng cao Nga My hôm nay đang chuyển mình, chậm nhưng chắc, bằng chính nội lực được khơi dậy từ mỗi người dân.

Hoàng Trinh