Những 'gã khổng lồ quốc phòng' sẽ tham gia tái vũ trang châu Âu

Trong một tuyên bố được đưa ra sau hội nghị, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh: "Châu Âu đã sẵn sàng tăng mạnh chi tiêu quốc phòng vừa đáp ứng nhu cầu cấp thiết trong ngắn hạn là phải hành động và hỗ trợ Ukraine, vừa giải quyết nhu cầu dài hạn là đảm nhiệm nhiều trách nhiệm hơn đối với an ninh châu Âu”. Kế hoạch này gồm 163,5 tỷ USD tiền vay để giúp các quốc gia thành viên mua hệ thống phòng không, pháo binh, tên lửa, máy bay không người lái có mang đạn và hệ thống chống máy bay không người lái cũng như giải quyết các nhu cầu khác như an ninh mạng và khả năng di chuyển.

Giới quan sát nhận định, châu Âu đang gấp rút xây dựng lại quân đội của mình để chuẩn bị cho một thế giới tiềm tàng không có sự hỗ trợ của Mỹ.

Những chiếc Eurofighter Typhoon ở căn cứ Không quân Mihail Kogalniceanu ở Constanta, Romania.

Trong bối cảnh đó, để đạt được mục tiêu đề ra, lục địa già rất cần đến sự chung tay, nỗ lực tham gia từ các nhà thầu quốc phòng lớn. Hãng Fortune đã tổng hợp một số công ty quốc phòng lớn nhất châu Âu có thể đảm đương vai trò này, trong đó đầu tiên phải kể đến BAE Systems có trụ sở tại Camberley, Vương quốc Anh. Năm 2024, BAE Systems đã đạt doanh thu 34 tỷ USD. Các lĩnh vực quân sự của công ty bao gồm không quân, lục quân, an ninh mạng và tình báo, điện tử và hệ thống biển. Riêng trong lĩnh vực không quân, BAE Systems là đối tác liên doanh sản xuất máy bay chiến đấu Eurofighter Typhoon và máy bay chiến đấu tàng hình F-35 với nhà thầu chính là Lockheed Martin.

Trên đất liền, BAE Systems tham gia sản xuất các phương tiện chiến đấu có bánh xích, không có bánh xích và đổ bộ. Ngoài ra, công ty còn sản xuất đạn, hệ thống pháo binh, bệ phóng tên lửa, hình ảnh chính xác và các giải pháp nhắm bắn mục tiêu với độ chính xác cao. Danh mục sản phẩm điện tử quốc phòng của công ty thì có điều khiển động cơ, tác chiến điện tử, hệ thống nhìn ban đêm, cảm biến giám sát và trinh sát, thiết bị truyền thông mạng di động, tích hợp hệ thống và hệ thống quản lý năng lượng thân thiện với môi trường.

Xe tăng chiến đấu chủ lực Panther KF51 của Rheinmetall .

Trong khi đó, hãng Thales có trụ sở tại Meudon (Pháp) được điều hành bởi Tổng giám đốc Patrice Caine lại chuyên về hàng không vũ trụ, quốc phòng, nhận dạng kỹ thuật số và vận tải mặt đất. Năm 2024, công ty có doanh thu 22,5 tỷ USD. Và mặc dù nổi tiếng với các hệ thống không gian, Thales vẫn thực hiện nhiều dự án sản xuất thiết bị quân sự khác nhau như: thiết kế cảm biến thông minh và kết nối binh lính trên chiến trường kỹ thuật số.

Tháng 1 vừa qua, Thales đã công bố vị trí dẫn đầu của mình trong sáng kiến “Năng lực tác chiến chống ngầm và đáy biển thông qua tính năng không người lái cho châu Âu” (SEACURE) nhằm nâng cao năng lực tác chiến dưới nước của châu Âu. Chương trình này có sự tham gia của 35 công ty từ 13 quốc gia châu Âu, nhằm nâng cao năng lực tác chiến chống ngầm (ASW) và tác chiến đáy biển (SBW) thông qua sử dụng các hệ thống không người lái để bảo vệ cơ sở hạ tầng hàng hải quan trọng, gồm các cơ sở năng lượng, đường ống và cáp ngầm…

Về thị trường sản xuất tăng thiết giáp, Rheinmetall có trụ sở chính tại Dusseldorf (Đức) vẫn được coi là đang dẫn đầu châu Âu với doanh thu 10 tỷ USD. Tổng Giám đốc điều hành Rheinmetall, Armin Theodor Papperger cho hay, sản phẩm nổi bật của hãng này là xe tăng, hệ thống phòng không, xe mặt đất tự hành, súng, tên lửa và bom. Trong số đó, đáng chú ý nhất là xe tăng chiến đấu chủ lực Panther KF51.

Những phát triển tiếp theo đang được Rheinmetall xem xét cho xe tăng bao gồm các biện pháp để làm cho nó thân thiện hơn với môi trường trong các hoạt động thời bình; lắp đặt động cơ mạnh hơn và hiệu quả hơn; tích hợp trí tuệ nhân tạo vào hệ thống kiểm soát hỏa lực để phát hiện và nhận dạng mục tiêu tự động; lắp tháp pháo không người lái trên xe tăng và tạo ra phiên bản không người lái của Panther. Ngoài ra, Rheinmetall cũng cung cấp hệ thống giám sát bay. Trong lĩnh vực hải quân, Rheinmetall được biết đến với các sản phẩm về cảm biến và vũ khí cho tàu cùng với chương trình mô phỏng và đào tạo quân sự.

Hệ thống tên lửa FZ602 - Thales Belgium SA 70mm, được trưng bày tại trung tâm triển lãm Paris-Nord Villepinte, Seine-Saint-Denis, Pháp hồi tháng 6/2024.

Bên cạnh mảng an ninh mạng, điện tử, vũ trụ và kết cấu hàng không, Leonardo của Italy nổi tiếng nhất với hoạt động sản xuất trực thăng, đặc biệt là trực thăng TrekkerM. Đây là trực thăng quân sự hạng ba tấn lý tưởng cho nhiều nhiệm vụ trên chiến trường bao gồm vận chuyển quân, tiếp tế hàng hóa và nâng hạ bên ngoài, sơ tán thương vong/sơ tán y tế, tìm kiếm và cứu nạn, hoạt động của lực lượng đặc biệt, chỉ huy và kiểm soát và hộ tống vũ trang. Thiết kế chắc chắn giúp TrekkerM có khả năng hoạt động trong những môi trường khắc nghiệt nhất. Công ty này do Roberto Cingolani làm Tổng giám đốc điều hành, có trụ sở tại Rome và doanh thu năm 2024 đạt 22,78 tỷ USD.

Hãng Reuters cho hay, hiện Leonardo là một phần của Chương trình Không quân chiến đấu toàn cầu (GCAP), bao gồm BAE Systems và Mitsubishi Heavy Industries của Nhật Bản. GCAP đang nỗ lực sản xuất thế hệ máy bay chiến đấu tiếp theo. Bên cạnh đó, Leonardo cũng mới công bố quan hệ đối tác chung với Baykar của Thổ Nhĩ Kỳ để sản xuất máy bay không người lái (UAV) nhằm ứng phó với tình trạng chi tiêu quân sự tăng đột biến của châu Âu. Hai công ty này ước tính rằng thị trường UAV của châu Âu sẽ đạt 100 tỷ USD trong 10 năm tới.

Máy bay chiến đấu Gripen của Không quân Thụy Điển trong cuộc tập trận huấn luyện phòng không quân sự Ramstein Flag 24 của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), tại căn cứ Không quân Andravida gần Andravida, Hy Lạp, hồi tháng 10/2024.

Cùng phục vụ cả thị trường dân sự và quân sự, Công ty Saab với trụ sở chính tại Stockholm (Thụy Điển) có hơn 100 năm kinh nghiệm trong việc chế tạo tàu ngầm. Hồi tháng 2, Saab đã công bố việc cải tạo tàu ngầm HMS Halland, bổ sung thêm các cảm biến và hệ thống chỉ huy được nâng cấp. "Việc hạ thủy HMS Halland là minh chứng cho khả năng nâng cấp và cung cấp tàu ngầm tiên tiến của Saab với các khả năng mà Hải quân Thụy Điển yêu cầu. Với HMS Halland, Hải quân Thụy Điển và NATO được trao thêm sức mạnh để bảo vệ và giám sát biển Baltic", Mats Wicksell, người đứng đầu đơn vị kinh doanh Kockums của Saab cho biết. Ngoài ra, Saab còn sản xuất tên lửa, tàu ngầm, cảm biến, thiết bị điện tử, máy bay chiến đấu Gripen và đang phát triển các hệ thống không người lái.

Còn Airbus, công ty nổi tiếng với những chiếc máy bay được sử dụng trong các chuyến bay dân sự cũng đang phục vụ đắc lực cho ngành công nghiệp quốc phòng. Dưới sự lãnh đạo của Tổng giám đốc điều hành Guillaume Faury, gã khổng lồ hàng không vũ trụ đã tạo ra doanh thu 75,42 tỷ USD vào năm ngoái, trong đó 13,5 tỷ USD đến từ các nỗ lực quốc phòng. Airbus có trụ sở tại Toulouse (Pháp) và là đối tác của Eurofighter Typhoon. Hiện công ty đang phát triển các công nghệ tiên tiến trên các nền tảng có người lái và không người lái, chẳng hạn như Hệ thống Không quân chiến đấu tương lai của châu Âu.

Máy bay vận tải Airbus A400 của Bundeswehr hạ cánh tại sân bay biển Baltic.

Một công ty khác của Pháp có tên là Safran cũng được hãng Fortune nhắc đến như là ứng cử viên tiềm năng trong việc cung cấp các công nghệ dẫn đường, hệ thống quang điện tử, hệ thống nhắm mục tiêu, dù, máy bay không người lái chiến thuật Patroller và hệ thống đẩy tên lửa. Dassault Aviation có trụ sở chính tại Paris (Pháp) thì chuyên sản xuất máy bay quân sự và máy bay phản lực thương mại. Hai mẫu máy bay chiến đấu nổi tiếng nhất của Dassault là Mirage và Rafale. Đồng thời, Dassualt còn nắm giữ hợp đồng với chính phủ Pháp về nEUROn, một loại máy bay không người lái.

Riêng công ty đóng tàu hàng đầu Trieste (Italy) Fincantieri thì được Fortune đánh giá là khá nhanh nhạy khi đang chuẩn bị mở rộng đáng kể sự hiện diện của mình trong lĩnh vực phòng thủ hải quân, bao gồm công nghệ tàu ngầm và công nghệ dưới nước. "Chúng tôi đang đầu tư vào các hệ thống không người lái, ra quyết định do trí tuệ nhân tạo điều khiển cho các nhiệm vụ tự động dưới nước và các mạng lưới truyền thông tiên tiến để kết nối các tài sản dưới nước với các hệ thống trên mặt nước và trên không gian", công ty cho biết trong một tuyên bố.

Rõ ràng, châu Âu có khá nhiều tiềm năng để thúc đẩy mạnh kế hoạch tái vũ trang của mình. Tuy nhiên, hãng Fortune cũng lưu ý rằng, trên thực tế, từ sau Chiến tranh lạnh, các cơ sở công nghiệp quốc phòng châu Âu đã bị thu hẹp đáng kể nên việc xây dựng lại năng lực này sẽ đòi hỏi không chỉ nguồn lực tài chính mà còn cả thời gian và chuyên môn kỹ thuật. Những gã khổng lồ quốc phòng của châu Âu cần phải sớm mở rộng sản xuất và có những chiến thuật thay đổi cả chất và lượng để theo kịp với xu thế phát triển trang thiết bị quân sự, quốc phòng trên thế giới.

Huyền Chi