Những giọt sương ban mai tinh khiết

Phần thơ được chia làm 4 phần: "Giữa con sóng thời gian" (19 bài); "Những sắc màu của nắng" (8 bài); "Bên ngoài khung cửa" (26 bài) và "Gió làm biển thở dài" (25 bài). Trường ca “Đất nước tôi nhìn từ phía những ban mai” là trường ca đầu tiên của Nguyễn Kim Huy được kết cấu thành 3 chương cùng "Lời ngỏ" và "Kết".

Giọng thơ Nguyễn Kim Huy trong trẻo, tinh khiết như một làn hương thoảng bay trong gió, như giọt sương trên đầu ngọn cỏ long lanh, như ánh mắt đầu tiên mỗi ban mai thức dậy. Tôi có cảm giác, đọc thơ Huy phải lật nhẹ từng trang sách, vì sợ mạnh tay sẽ làm tan biến một làn hương: “Ở trong cơn gió nhẹ sáng sớm nay có một làn hương/ dịu dàng lan tỏa” (“Cho làn hương bay trong những ngôn từ”). Nín thở để níu giữ những sát-na rung cảm, sợ thời gian làm vuột khỏi tầm tay một cái gì rất dễ vỡ, dễ tan. Trong thơ Huy, dường như gió cũng chỉ là những cơn gió nhẹ dù có thổi thao thiết từ khuya sang sớm để niềm thơ thao thức trong tiếng gà báo hiệu một ban mai: “Trong ngọn gió khuya thao thiết/ Những ngôn từ thao thức trước ban mai/ Trong tiếng gà gáy sáng/ Những ngôn từ thao thức trước ban mai” (“Những ngôn từ thao thức trước ban mai”).

Tâm hồn thơ, ánh mắt thơ của Nguyễn Kim Huy, cả đến lúc đã bước qua khỏi ngưỡng cửa tuổi 60 với tập thơ này, vẫn cứ là cái nắng sớm của một ngày bắt đầu với ánh nhìn của một đứa trẻ thơ ngây: "Sáng nay bỗng dưng dậy sớm/ nghe con chim hót ngọt ngào/ dậy lên bao nhiêu thương nhớ/ thấy mình như đứa trẻ thơ...". (“Mấy khúc chông chênh”). Sống ở thành phố rộn ràng cùng muôn bụi bặm, giật giành của cuộc mưu sinh, người thơ sợ mất hết hoặc quên đi làn hương hoa dủ dẻ, mất đi tiếng búng quẫy của con cá rô quê, không còn giữ nổi hương gió đồng làng của cái xóm nhỏ Đông An bên bờ con sông Trầu quê xứ. Cho nên ông cố níu, cố giữ tuổi thơ mình: “Ngày còn thơ nơi xóm nhỏ tôi mê hoa mê trái/ Suốt ngày lội dọc sông Trầu/ Bắt con cá rô, hái chùm dủ dẻ/ Trong nắng mai lên căng ngực hít gió đồng” (“Bước qua đó là lòng tôi thắm lại”). Ngay cả trong tác phẩm trường ca mang tính sử thi, thơ Huy vẫn hiền lành như dáng “Mẹ đứng bên chân cầu dõi bóng tôi đi/ Mang theo làn khói núi ban mai, hương dủ dẻ trên cánh đồng sương sớm” (trường ca “Đất nước tôi nhìn từ phía những ban mai”).

Chính cái trạng thái cố níu giữ những cái đẹp mong manh, dễ tan biến ấy mà trong thơ Nguyễn Kim Huy, hình ảnh giọt sương xuất hiện với một tần suất lớn. Nếu ở tập “Thơ từ yên lặng”, nó chỉ tồn tại hiếm hoi và những giọt sương mai thường được ví von như giọt lệ: “Đêm qua bầu trời có khóc không/ Mà sáng dậy nước mắt ướt đẫm ngọn cỏ/ Và ban mai ơi có điều gì muốn nói/ Mà lặng lẽ lau những giọt nước mắt đêm?” (“Điều gì muốn nói”), thì bây giờ, những giọt sương lại “trong veo” một trời quá khứ khi em mãi “hồn nhiên nói cười” vì “chưa biết buồn”, chưa biết cả “ưu tư”: “Hồn nhiên nói cười như chim non/ Trong veo như giọt sương ban mai/ Ngày ấy em chưa biết buồn/ Ngày ấy em chưa biết ngồi đọc thơ, chưa biết ngắm hoa và mơ mộng/ Chưa soi gương nhìn vẻ ưu tư” (“Sau mỗi cái nhìn là sắc nắng mùa xuân”)...

Có gió sớm, có ban mai với những giọt sương, vì lẽ đó, thơ Huy lúc nào cũng “rưng rưng như buổi gặp ban đầu” (“Đóa hoa xuân”) “và bâng khuâng như bài thơ đầu tiên anh viết” (“Cho làn hương bay trong những ngôn từ”)... Nói như thế không có nghĩa thơ Huy không có những trăn trở, hoài nghi, chất vấn trước muôn mặt cuộc đời, nhưng nhìn chung, âm hưởng của tiếng cười trong trẻo đã đưa thơ anh vượt lên trên tất cả “sự đời”: “Buông tay muốn mặc sự đời/ Ngước lên nghe tiếng em cười, lại thôi” (“Buông”).

Thơ cũng như ngọn cỏ. Cỏ không biết mình mọc để làm gì vẫn hồn nhiên xanh mướt, nên thơ Huy cũng tinh khiết trong nắng mai để “long lanh cùng sương sớm đón mặt trời”...

Mai Bá Ấn