Những khu đô thị 'triệu đô' chìm trong biển nước

Bỏ gần 30 tỷ mua biệt thự tại Khu đô thị Nam Thăng Long - Ciputra (phường Phú Thượng) khoảng 5 năm trước, ông Đỗ Văn Sơn mong muốn một cuộc sống đầy đủ tiện nghi tại khu đô thị sang trọng bậc nhất của Thủ đô. Thế nhưng 5 năm qua, ông đã phải vật lộn với nhiều trận lụt.

Khu đô thị "nhà giàu" Ciputra ngập sâu sau 3 ngày tạnh mưa. Ảnh: Phương Thảo

Ông Sơn chia sẻ: Mưa nhỏ ngập nhẹ, mưa to thì thành "vịnh nước". Vậy nên người dân ở đây hay đùa đây là "Vịnh Ciputra". Như trận mưa gần nhất do ảnh hưởng của bão BUALOI, dù trời đã hửng nắng nhưng nhiều tuyến đường trong và sân vườn biệt thự vẫn chìm trong biển nước. "3 ngày sau trận mưa, nước mới bắt đầu rút. Chúng tôi vẫn phải bì bõm trong nước suốt nhiều ngày, đảo lộn cuộc sống", ông Sơn nói.

Ngập lụt kéo dài tại khu vực phía Tây Hà Nội đầu tháng 10/2025.

Sau trận mưa lịch sử cuối tháng 9/2025, Khu đô thị Geleximco (xã An Khánh, Hà Nội) – nơi từng được quảng bá là “thành phố xanh hiện đại bậc nhất phía Tây Hà Nội” – lại ngập trong biển nước. Đường nội khu biến thành sông, ô tô "nổi" bồng bềnh, tầng hầm nhiều tòa nhà bị nước dâng cao gần 2 mét.

Anh Nguyễn Văn Hiếu, cư dân khu A Geleximco, kể: “Mưa to, nước thường hay vào nhà từ đêm. Sáng ra mở cửa thì thấy hầm xe ngập nặng, xe máy, ô tô hỏng chìm nghỉm. Cắt điện, mất nước, mùi xăng dầu và rác thải bốc lên nồng nặc. Chúng tôi phải thuê thuyền nhựa để ra ngoài mua đồ ăn, nước uống, rất khổ sở.”

Ba ngày sau mưa, nước vẫn chưa rút hết. Cư dân phải kê tạm bàn ghế làm cầu nối giữa các sảnh để đi lại. Nhiều gia đình có trẻ nhỏ phải di tản sang khu khác.

Khu đô thị Geleximco ngập trong biển nước sau đợt mưa lớn do ảnh hưởng của bão số 11.

“Chúng tôi mua nhà ở đây vì nghĩ khu mới sẽ khang trang, có môi trường tốt cho các con. Mười năm về đây ở, không năm nào là không ngập, như năm nay, trong một tháng đã có tới 3 lần ngập sâu, không điện không nước hàng tuần liền, khổ không để đâu cho hết. Mỗi lần nhìn quảng cáo ‘nơi đáng sống bậc nhất’ lại thấy chua chát,” – ông Nguyễn Minh Hải, chủ căn biệt thự bức xúc.

Tại khu biệt thự Tây Hồ Tây, nhiều đoạn đường nội khu và hầm chung cư ngập sâu, hệ thống bơm quá tải. Người dân phải dùng thuyền phao để đưa đồ ăn, nước uống vào tòa nhà. Một gia đình ở khu biệt thự Tây Hồ Tây cho biết, trong đợt mưa lớn hồi cuối tháng 9 đã phải gia cố bao tải cát trước cổng để ngăn nước lũ tràn vào nhà. Dù trời đã ngừng mưa từ lâu nhưng nước rút rất chậm, khiến người dân đi lại khó khăn, cuộc sống đảo lộn.

"Chúng tôi sợ rồi, mất điện, mất nước mấy ngày. Nước tràn vào trong nhà hỏng hết đồ đạc rồi rút rất chậm. Ngày trước, khu vực này ít ngập lắm nhưng mấy năm trở lại đây, ngập càng ngày càng nặng. Chắc là do hệ thống thoát nước của khu vực này kém", chị Q. nói.

Năm 2008, Hà Nội chứng kiến trận mưa ngập lịch sử, tổng lượng mưa trên địa bàn thành phố phổ biến từ 350-500mm, thiệt hại ước tính hàng trăm tỷ đồng. Nhiều khu vực nội đô như khu tập thể Thành Công, Huỳnh Thúc Kháng, Nguyên Hồng, Láng Hạ (Ba Đình) ngập sâu hơn 1 mét, biến các tuyến đường thành sông.

Trên con phố Thái Hà – nơi từng chìm trong biển nước suốt nhiều ngày trong trận “đại hồng thủy” năm 2008, giờ đây những tòa nhà, quán cà phê, siêu thị san sát. Nhưng chỉ một trận mưa lớn đầu tháng 10 vừa qua, khu phố ấy lại trở về nguyên hình với dòng nước đục ngầu ngập ngang yên xe, tràn vào tận sảnh các cửa hàng.

“Trong trận mưa năm 2008, cả tuyến phố này ngập sâu hơn nửa mét, cả tuần mới rút hết. Tưởng ngập lụt kinh khủng ấy sẽ chỉ là ký ức của 17 năm về trước, ai ngờ gần hai thập kỷ trôi qua mưa ngập vẫn y nguyên,” – anh Nguyễn Minh Hải (ngõ 97 Thái Thịnh, phường Đống Đa), lắc đầu nhìn nền nhà còn vương vệt bùn loang lổ.

Không chỉ riêng Thái Thịnh, hàng loạt tuyến phố khác từng ngập nặng năm 2008 như Trường Chinh, Tây Sơn, Nguyễn Lương Bằng, Nguyễn Khuyến… vẫn chưa thoát khỏi “vận đen nước nổi.” Bà Nguyễn Thị Hạnh, 68 tuổi, sống trong ngõ 9 Nguyễn Khuyến, nhớ như in hình ảnh người dân bì bõm lội nước, gồng mình đưa đồ đạc lên cao. “Bây giờ nhà nào cũng tự đắp bậc cửa cao 40–50 cm, như một cách sống chung với ngập. Mưa to là thôi, chỉ còn biết chờ nước rút,” bà chia sẻ.

Năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Khái toán kinh phí thực hiện Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 khoảng 116.500 tỷ đồng (tính theo thời điểm giá năm 2012). Trong đó, giai đoạn đến năm 2020 dự kiến khoảng 53.350 tỷ đồng. Lãnh đạo TP Hà Nội thời điểm đó đã tuyên bố: "Đến năm 2015, Hà Nội sẽ cơ bản không còn tình trạng úng ngập".

17 năm sau trận lụt lịch sử, hơn 15 năm sau khi Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt, Hà Nội đã chi hàng nghìn tỷ đồng cho các dự án thoát nước, tăng cường các trạm bơm, mở rộng kênh mương, cải tạo cống hộp dọc Tô Lịch, Lừ, Sét, Kim Ngưu… Tuy nhiên, tình trạng ngập úng của Thủ đô không giảm mà còn thêm trầm trọng.

Cùng lúc đó, tốc độ đô thị hóa nhanh khiến đất thấm nước bị thu hẹp, bê tông hóa lan đến từng ngõ nhỏ. Những khu vực từng là đất trũng, ruộng tiêu nước – như Nhân Chính, Trung Hòa, Định Công – nay trở thành khu dân cư dày đặc, trung tâm thương mại, cao ốc.

Nhưng đáng nói hơn, trong khi các điểm ngập cũ như Thái Hà, Phạm Ngọc Thạch, Nguyễn Khuyến, Tôn Thất Tùng vẫn chưa dứt điểm, thì hàng loạt điểm ngập mới lại xuất hiện ở khu vực phía Tây – nơi được coi là “vùng phát triển năng động” nhất Thủ đô.

Khu vực phía Tây Hà Nội – kéo dài từ Đại Mỗ, Tây Mỗ, Vinsmart City, Geleximco đến An Khánh – được quy hoạch là trung tâm mở rộng hiện đại với hạ tầng đồng bộ, nhưng thực tế lại đang trở thành “vùng trũng” mới của ngập úng. Chỉ sau một đêm mưa lớn hồi cuối tháng 9/2025, hàng loạt khu đô thị triệu đô ngập nặng, nước tràn vào tầng hầm chung cư, khu dân cư xung quanh chìm sâu gần 1 mét.

Tại tổ dân phố số 2 Miêu Nha (phường Xuân Phương), sau cơn bão số 10, 11, nước ngập suốt gần một tuần, có nơi sâu hơn 80 cm. Nhiều hộ phải di tản, mang theo trẻ nhỏ, vật dụng thiết yếu đến nhà người quen hoặc thuê nhà nghỉ tạm. “Chúng tôi sống như thời sơ tán. Nước ngập ngang ngực, nội thất nổi lềnh bềnh. Cả tuần nay chỉ ăn mì tôm sống, đi lại bằng thuyền phao,” ông Trần Tiến (phường Tây Mỗ, Hà Nội), chia sẻ.

Không ít hộ dân ở Đại Mỗ, Tây Mỗ đã phải mua xuồng hơi, thuyền nhựa, chế bè để di chuyển. Nhiều đoạn đường thành “kênh nước”, hàng quán đóng cửa, rác trôi nổi khắp nơi. Trong khi đó, ở khu đô thị liền kề – những dãy biệt thự hàng chục tỷ đồng – nước cũng lênh láng đến bậc cửa.

Sau trận lụt lịch sử 2008, Hà Nội đặt mục tiêu hoàn thiện hệ thống thoát nước đô thị giai đoạn 2016 - 2030, trong đó có Trạm bơm Yên Nghĩa, dự án tiêu úng khu vực phía Tây và hệ thống thoát nước dọc Đại lộ Thăng Long. Thế nhưng đến nay, nhiều hạng mục vẫn chậm tiến độ, hoặc chưa đồng bộ hóa được với các khu đô thị mới mọc lên liên tục.

Cơn mưa cuối tháng 9 vừa qua như phép thử cho toàn bộ hệ thống: chỉ trong 3–4 tiếng, hàng chục điểm ngập trên địa bàn thành phố, từ trung tâm cũ đến khu vực mở rộng, đều “vỡ trận”. Những con số đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng trở nên xa vời trước hình ảnh người dân chèo thuyền, dựng cầu gỗ, bì bõm cõng con đến trường.

Theo số liệu của Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội, chỉ riêng trận mưa do ảnh hưởng hoàn lưu cơn bão số 11, thành phố có hơn 122 điểm ngập nước, trong đó 23 điểm ngập sâu không lưu thông được.

Đại diện Công ty TNHH Phát triển khu đô thị Nam Thăng Long (quản lý khu đô thị Ciputra) cho biết, nhằm khắc phục dứt điểm tình trạng ngập úng kéo dài nhiều năm qua, công ty đang đồng loạt triển khai các nhóm giải pháp thoát nước chiến lược, đảm bảo hiệu quả lâu dài cho toàn khu đô thị và khu vực lân cận.

Trong đó, quan trọng nhất là hệ thống trạm bơm xả nước ra sông Hồng. Dự án tuyến cống xả và đoạn cống dẫn trạm bơm Phú Thượng ra sông Hồng đang được Công ty Nam Thăng Long đẩy nhanh tiến độ, với tổng công suất thiết kế 12 m³/giây (gồm 9 m³/giây chính và 3 m³/giây dự phòng), tương đương 43.200 m³ mỗi giờ, tổng mức đầu tư dự kiến khoảng hơn 163 tỷ đồng.

Được biết, dự án đã được UBND TP Hà Nội chấp thuận về chủ trương, giao Sở Xây dựng thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi và hướng dẫn công ty hoàn thiện các thủ tục pháp lý. Công trình dự kiến sẽ được thi công sớm nhất có thể, sẵn sàng vận hành và phục vụ mùa mưa năm 2026.

Theo đại diện Công ty Nam Thăng Long, tiến độ dự án trạm bơm thoát nước ra sông Hồng hiện phụ thuộc nhiều vào sự phối hợp của các cơ quan chức năng đặc biệt là trong công tác giải phóng mặt bằng. Vướng mắc lớn nhất hiện nay là một số khu đất công do phường Phú Thượng quản lý cần sớm được giải tỏa và bàn giao mặt bằng để đơn vị thi công kịp tiến độ hoàn thành, vận hành trạm bơm trước tháng 5/2026. “Về phía công ty, chúng tôi luôn sẵn sàng mọi nguồn lực, chỉ cần hồ sơ được duyệt, có mặt bằng là triển khai thi công, đưa dự án thoát nước vào hoạt động” đại diện doanh nghiệp khẳng định.

Ngoài ra, một trong những nguyên nhân chính gây úng ngập tại Ciputra là lượng nước mưa từ khu vực phường Đông Ngạc chảy tràn qua hệ thống cống nội bộ của dự án. Để khắc phục triệt để, công ty đang triển khai hệ thống cống tách dòng, ngăn không cho lượng nước ngoại lai này đi vào khu đô thị. Hạng mục dự kiến hoàn thành trước tháng 11/2025, sẽ góp phần giảm đáng kể tình trạng ngập úng, cải thiện chất lượng môi trường và cảnh quan đô thị.

Liên quan đến vai trò của hồ điều hòa trong khu đô thị, đại diện công ty thông tin, hồ có diện tích 25 ha. Theo đề nghị của Sở Xây dựng, trước mùa mưa (từ tháng 6 đến tháng 10), mực nước hồ sẽ được chủ động hạ xuống mức khoảng 4.0m (so với mức điều hòa thông thường là 5.5m - 6.5m). Việc này giúp hạ thêm 1,5m nước, biến hồ điều hòa thành một "nguồn trữ nước rất tốt", tăng khả năng phòng chống úng ngập cho khu đô thị và các khu vực lân cận.

Giao thông Hà Nội tê liệt toàn bộ trong cơn mưa như trút ngày 30/9 vừa qua.

Trong khi đó, Công ty CP Xuất nhập khẩu Tổng hợp Hà Nội (Geleximco), chủ đầu tư KĐT Lê Trọng Tấn – Geleximco, nhiều năm qua, chủ đầu tư đã xây dựng nhiều trạm bơm cưỡng bức để tiêu thoát nước cho khu đô thị. Đến thời điểm này, khu đô thị đã được bàn giao về cho Sở Xây dựng Hà Nội quản lý, vận hành.

Một lãnh đạo huyện Hoài Đức cũ cho biết, nguyên nhân chính khiến cho khu vực trên cứ mưa lớn là ngập do quy hoạch hạ tầng thoát nước của khu vực này không đồng bộ. Các dự án như: KĐT Lê Trọng Tấn - Geleximco, KĐT Nam An Khánh Sudico, khu Thiên đường Bảo Sơn..., đều được triển khai từ thời điểm trước khi Hà Tây sát nhập về Hà Nội. Do vậy đến khi điều chỉnh lại quy hoạch, quy hoạch phân khu thì giữa quy hoạch mới và quy hoạch cũ có sự “đá” nhau về các mạng hệ thống thoát nước ngay ở các KĐT mới này.

Thực tế không chỉ hạ tầng thoát nước không "đuổi kịp" tốc độ xây dựng khu đô thị mà chính nhiều khu đô thị xây dựng với cốt nền cao hơn quy hoạch đường giao thông. Khiến nước dồn về các tuyến đường giao thông bên cạnh, giao thông tê liệt, còn khu đô thị bị biến thành "ốc đảo".

Trao đổi với PV Tiền Phong, đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, ngoài việc hệ thống thoát nước trong nội khu các khu đô thị chưa khớp nối đồng bộ với hệ thống tiêu thoát nước khu vực còn nguyên nhân quan trọng khác là cao độ của các khu vực phát triển mới không đồng bộ với cao độ nền khu vực.

Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội chỉ ra việc các khu vực đô thị phát triển dọc theo các tuyến đường quốc lộ, tỉnh lộ (trước đây là đường ngoại thị việc thoát nước mặt đường vào hệ thống tiêu thoát nước nông nghiệp, hệ thống thoát nước chưa được đầu tư xây dựng) khi các công trình dọc tuyến đường được xây dựng có cốt cao độ cao hơn đường hiện trạng nên khi mưa lớn đường bị ngập.

Nội dung: Trần Hoàng - Phùng Linh | Đồ họa: Kiều Tú