Những ký ức về mùa thu cách mạng

Cán bộ đoàn thanh niên xã Thiệu Toán thăm cụ Lê Thị Xưm, cán bộ tiền khởi nghĩa ở thôn Toán Tỵ.

Những ngày thu tháng Tám, trên những vùng quê từ đồng bằng, miền biển đến miền non cao của quê hương xứ Thanh, lá cờ Đảng, cờ Tổ quốc tung bay trong gió trên mỗi con đường, góc phố và nếp nhà của người dân như đón chào, nhớ lại và tự hào về mùa thu cách mạng năm xưa cũng như sự đổi mới của quê hương, đất nước.

“Sáng mát trong như sáng năm xưa...”

Năm nay đã bước sang tuổi 100, cụ Lê Thị Xưm là cán bộ tiền khởi nghĩa ở làng Mao Xá (nay là thôn Toán Tỵ), xã Thiệu Toán, huyện Thiệu Hóa. Cụ Xưm là cán bộ tiền khởi nghĩa duy nhất còn sống của xã Thiệu Toán. Cụ từng tham gia các phong trào của hội phụ nữ, tuyên truyền, vận động đồng bào góp công, góp sức cho phong trào cách mạng, chuẩn bị cho cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở địa phương. Mặc dù tuổi đã cao, trí nhớ không còn minh mẫn nhưng với cụ Xưm được sống trong những khoảnh khắc của mùa thu cách mạng năm 1945 và chứng kiến sự đổi thay của quê hương, đất nước là niềm tự hào, những kỷ niệm khó quên trong cuộc đời.

Trên quê hương Thiệu Hóa anh hùng, về thăm thị trấn Hậu Hiền, đến đình Ngô Xá thuộc khu phố Đồng Chí (trước đây là thôn Đồng Chí, xã Minh Tâm) vẫn còn giữ nét rêu phong, kiến trúc cổ - nơi đây chứng kiến những thời khắc lịch sử quan trọng năm 1945. Trong cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền, thị trấn Hậu Hiền có gần 200 người tham gia cướp phủ Thiệu Hóa, trong đó có nhiều người tham gia đội cảm tử của huyện. Sáng ngày 23/8/1945, trên 3.000 tự vệ chiến đấu của các huyện Thiệu Hóa, Yên Định, Thọ Xuân, Vĩnh Lộc tập trung tại ngôi đình Ngô Xá (đình làng Đồng Chí) đội ngũ chỉnh tề do đồng chí Hoàng Tiến Trình (người làng Đồng Chí) chỉ huy kéo về thị xã Thanh Hóa dự lễ ra mắt UBND cách mạng lâm thời tỉnh Thanh Hóa.

Đồng chí Nguyễn Thị Hương Vân, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND thị trấn Hậu Hiền là người con quê hương Thiệu Minh (xã Minh Tâm cũ và hiện nay là thị trấn Hậu Hiền) chia sẻ: Theo lời kể của các vị cao niên, cán bộ lão thành cách mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa của quê hương tôi kể lại rằng, không khí chuẩn bị tổng khởi nghĩa trên quê hương rất khẩn trương, rất tỉ mỉ và cũng tuyệt đối bí mật; tổ này may cờ, tổ kia in tài liệu, tổ khác lại rèn luyện vũ trang, chuẩn bị khí giới... tất cả sẵn sàng cho đêm 18 rạng ngày 19/8/1945, toàn dân vùng lên lật đổ ách đô hộ của thực dân, phong kiến giành chính quyền về tay Nhân dân. Thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám là bước ngoặt trọng đại của sự nghiệp cách mạng Việt Nam, và cũng là bước ngoặt trọng đại trên quê hương Minh Tâm (nay là thị trấn Hậu Hiền). Không những đánh đổ chế độ thực dân, phong kiến ở địa phương mà cùng với một số ít làng ở Thiệu Hóa phong trào cách mạng của địa phương trở thành lá cờ đầu, là ngọn lửa hồng nhen nhóm phong trào cách mạng cho tổng Thiệu Hóa và tỉnh Thanh Hóa.

Những đóng góp quý báu của con em quê hương thị trấn Hậu Hiền đã được Đảng, Nhà nước tặng nhiều danh hiệu cao quý. 73 cụ đã được công nhận là cán bộ lão thành cách mạng; 14 cụ là cán bộ tiền khởi nghĩa, làng Ngô Xá Hạ được nhận Bằng có công với nước và hiện tại vẫn đang tiếp tục hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận người hoạt động cách mạng. Bên cạnh đó, nhiều cụ đã được tặng Huân chương Độc lập hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba và rất nhiều cá nhân, gia đình có đóng góp công sức, tài sản cho các phong trào cách mạng. Đó là hành trang quý báu để cán bộ và Nhân dân thị trấn Hậu Hiền bước tiếp con đường cách mạng mà Đảng và Bác Hồ đã chọn.

Cuối năm 2022, xã Minh Tâm (nay là thị trấn Hậu Hiền) đã hoàn thành 19/19 tiêu chí và đạt chuẩn xã NTM nâng cao, có 6/10 thôn đạt thôn NTM kiểu mẫu; ngày 1/2/2024 khi thị trấn Hậu Hiền được thành lập và chính thức đi vào hoạt động, Đảng bộ đã lãnh đạo Nhân dân bắt tay ngay vào xây dựng đô thị văn minh, khu phố kiểu mẫu và phấn đấu được công nhận trong năm 2024. Hiện nay, diện mạo nông thôn ngày càng thay đổi; nhiều tuyến đường giao thông nông thôn được chỉnh trang mở rộng và hình thành các tuyến đường mẫu, đường hoa, các tuyến đường “Sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn”. Phát huy tinh thần Cách mạng Tháng Tám, thành tựu 79 năm xây dựng và bảo vệ đất nước vào sự nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN giai đoạn hiện nay, toàn thể Đảng bộ và Nhân dân thị trấn Hậu Hiền quyết tâm đoàn kết một lòng, phát huy truyền thống cách mạng, truyền thống quê hương anh hùng, phấn đấu xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh, một vùng quê đáng sống.

Nơi “lưu giữ” mùa thu cách mạng

Những ngày thu tháng Tám, Bảo tàng tỉnh đón đông đảo Nhân dân, du khách về với bảo tàng. Hiện nay, bảo tàng là nơi lưu giữ nhiều tư liệu, hiện vật của quê hương Thanh Hóa trải qua nhiều thời kỳ lịch sử, trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc.

Tại phòng trưng bày truyền thống yêu nước và cách mạng Thanh Hóa (giai đoạn 1858-1945) được sắp xếp gọn gàng, khoa học về thời kỳ lịch sử từ khi thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và quá trình đấu tranh, khởi nghĩa giành chính quyền của Nhân dân Thanh Hóa, góp phần làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do của Nhân dân, dân tộc Việt Nam. Còn đây chiếc sa bàn Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám năm 1945; bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi đồng bào ủng hộ Việt Minh và Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam đánh đuổi Nhật – Pháp giành độc lập cho Tổ quốc tháng 8/1945; lời Tuyên ngôn của Ủy ban lâm thời do đồng chí Lê Tất Đắc – Chủ tịch lâm thời đọc trong buổi ra mắt đồng bào tại thị xã Thanh Hóa ngày 23/8/1945; bản Tuyên ngôn Độc Lập và hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội ngày 2/9/1945; lá cờ của Tỉnh bộ Việt Minh tặng làng Ngô Xá Cựu (bí danh làng Tự Do). Trong căn phòng trưng bày lưu giữ bức tranh sơn dầu về khởi nghĩa giành chính quyền ở Hoằng Hóa ngày 24/7/1945 và giành chính quyền cách mạng ở Thiệu Hóa ngày 19/8/1945; hình ảnh đình làng Ngô Xá, xã Thiệu Minh (nay là thị trấn Hậu Hiền, huyện Thiệu Hóa); bức tranh sơn dầu nổi bật là hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng bay phấp phới trong ngày UBND cách mạng lâm thời do đồng chí Lê Tất Đắc làm Chủ tịch ra mắt đồng bào tại thị xã Thanh Hóa ngày 23/8/1945... Những hình ảnh, hiện vật nhắc nhớ mỗi người dân, du khách về một thời kỳ lịch sử tự hào, để rồi thêm biết ơn sự hy sinh và trân trọng quê hương đổi mới.

Bài và ảnh: Ngọc Huấn