Những lớp tàu ngầm tấn công mạnh mẽ hàng đầu của Hải quân Liên Xô và Nga

Theo xếp hạng của kênh truyền hình Ngôi sao (Nga), Hải quân Nga hiện sở hữu 5 dòng tàu ngầm tấn công đa năng, mạnh mẽ hàng đầu thế giới.

Tại sao Liên Xô /Nga lại sỡ hữu hạm đội tàu ngầm hùng hậu?

Sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai và trong Chiến tranh Lạnh, do đã có kinh nghiệm chế tạo và sử dụng hải quân trên các đại dương, nên Mỹ sở hữu một số lượng đáng kể các hạm đội tàu sân bay tấn công mạnh mẽ.

Trong khi đó, Liên Xô do không đủ tiềm lực, kinh nghiệm sử dụng dòng vũ khí hải quân hiện đại này so với Mỹ, đã phải tìm cho mình chiến lược phát triển hải quân riêng để đối trọng. Các dòng tên lửa hành trình diệt hạm có cánh tự dẫn chính là câu trả lời cho vấn đề này. Việc tập trung phát triển tên lửa diệt hạm đã cung cấp cho Hải quân Liên Xô hàng loạt dòng tên lửa siêu âm mạnh mẽ, có uy lực lớn. Chúng giúp kiềm chế và răn đe các hạm đội tàu sân bay của Mỹ trên biển.

Cùng với tên lửa diệt hạm, Liên Xô cũng giải quyết một vấn đề khác là làm thế nào để đưa tên lửa một cách bí mật tới gần mục tiêu nhất có thể để khi tung đòn tấn công, đối phương sẽ chỉ còn đường chịu trận. Câu trả lời chính là các lớp tàu ngầm chạy diesel - điện thông thường và tàu ngầm hạt nhân.

Kết quả của quá trình phát triển kéo dài nhiều thập kỷ là sự xuất hiện của các đơn vị tàu ngầm nguyên tử tấn công mang tên lửa hành trình diệt hạm tầm xa như: Tàu ngầm thuộc Đồ án 971 Shchuka-B, 945 Bаrrаcudа, 671RTM Shuka… Ở thời kỳ căng thẳng của Chiến tranh Lạnh, Hải quân Liên Xô có thể triển khai hàng trăm tàu ngầm tấn công theo dõi và săn tìm các hạm tàu sân bay của Mỹ và NATO. Lực lượng tàu ngầm của Hải quân Nga hiện nay dù không có quy mô như dưới thời Liên Xô, nhưng vẫn có đủ sức răn đe ở cấp độ toàn cầu đối với các đối thủ tiềm năng.

Tàu ngầm chạy diesel - điện lớp Paltus và Varshavyanka

Các dòng tàu ngầm thông thường chạy diesel - điện thuộc Đồ án 877 Paltus (Halibut) và Project 636 Varshavyanka hay còn biết tới với tên gọi lớp Kilo ở phiên bản xuất khẩu, rất nổi tiếng ở khả năng hoạt động ở vùng biển nông và đặc tính “im lặng” của chúng.

Tàu ngầm lớp Varshavyanka của Hải quân Nga. Ảnh: Rian

Tàu ngầm Varshavyanka được các chuyên gia NATO đặt biệt danh là “hố đen giữa lòng biển sâu” vì khả năng ẩn mình dưới nước của nó. Tàu ngầm lớp này được thiết kế để chủ động tấn công tiêu diệt đối phương trước khi chúng kịp phát hiện và cảnh giác.

Cả tàu ngầm lớp Paltus và Varshavyanka được trang bị ngư lôi cỡ 533mm. Cùng với đó, để tấn công các mục tiêu trên mặt nước và trên bộ, các tàu ngầm này còn có thể bắn tên lửa hành trình Kalibr qua ống ngư lôi.

Ngoài Hải quân Nga, tàu ngầm lớp Paltus và Varshavyanka còn đang phục vụ trong biên chế hải quân nhiều quốc gia trên thế giới với biến thể xuất khẩu lớp Kilo. Trong tương lai gần, Hải quân Nga còn được trang bị lớp tàu ngầm thông thường chạy diesel - điện thế hệ mới là lớp Lada với nhiều cải tiến về hệ thống thủy âm và hệ thống cung cấp động lực không phụ thuộc vào không khí ngoài (AIP).

Tàu ngầm tấn công lớp Shchuka-B

Tàu ngầm nguyên tử tấn công thuộc Đồ án 971 Shchuka-B (tên mã NATO: Akula) của Hải quân Liên Xô và Nga chính thức hoạt động từ năm 1984 và được phân loại thuộc dòng tàu ngầm tấn công hạt nhân thế hệ thứ 3. Shchuka-B được thiết kế với mục tiêu chính là bảo vệ, hộ tống các đơn vị tàu mặt nước và săn tìm tàu ngầm của đối phương.

Tàu ngầm lớp Shchuka-B là di sản thời Liên Xô để lại. Ảnh: DefenseTalk

Tàu ngầm lớp Shchuka-B được trang bị 8 ống phóng ngư lôi lắp các dòng ngư lôi thông thường, ngư lôi siêu khoang và các dòng tên lửa hành trình phóng qua ống ngư lôi. Tàu ngầm thuộc Đồ án 971 của Nga nổi tiếng ở khả năng hoạt động im lặng và ẩn nấp dưới lòng đại dương.

Tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa chiến lược lớp Borey

Được thiết kế chuyên chở tên lửa đạn đạo chiến lược, tàu ngầm thuộc Đồ án 995/995A Borey có khả năng hoạt động không giới hạn nhờ động cơ hạt nhân. Ngoài các tên lửa chiến lược Bulava mang theo, tàu ngầm lớp Borey cũng được trang bị các loại ngư lôi dẫn hướng bằng dây dẫn để tiêu diệt tàu nổi, tàu ngầm của đối phương.

Tàu ngầm hạt nhân chiến lược lớp Borey. Ảnh: Lenta

Khi chiến đấu, tàu ngầm lớp Borey có thể cơ động với vận tốc tới 30 hải lý/giờ; lặn sâu xuống 450m và dự trữ hải trình liên tục trong 90 ngày.

Hiện Hải quân Nga dự kiến sẽ trang bị 8 tàu ngầm hạt nhân chiến lược dạng này.

Tàu ngầm tấn công lớp Yasen/Yasen-M

Đây là lớp tàu ngầm tấn công hạt nhân tiên tiến và đắt giá nhất trong biên chế Hải quân Nga và được xếp loại là tàu ngầm hạt nhân tấn công thế hệ thứ 4. Chiếc tàu ngầm lớp Yasen đầu tiên đã được biên chế cho Hạm đội Biển Bắc năm 2014.

Với ngư lôi tự dẫn và tên lửa hành trình, tàu ngầm lớp Yasen có thể thực hiện các vụ tấn công trong tầm 600km. Tàu ngầm lớp Yasen thực sự là mối nguy hiểm chết người đối với chiến hạm, tàu ngầm đối phương. Một điểm đặc biệt của tàu ngầm lớp Yasen là được trang bị hệ thống ngói cao su giảm ồn và khung thép từ tính thấp giúp nó dường như vô hình trong lòng đại dương.

Tàu ngầm hạt nhân tấn công lớp Yasen/Yasen-M. Ảnh: Rian

Tàu ngầm lớp Yasen thực sự là “kho vũ khí” dưới lòng biển với 32 tên lửa Kalibr hay 24 tên lửa Onyx. Sức mạnh của lớp tàu ngầm này còn được nâng tầm khi được tái trang bị tên lửa hành trình siêu vượt âm Zircon mới đây. Với tầm bắn đạt hơn 1.000km, tốc độ bay tối đa tới Mach 9, Zircon gần như không thể bị ngăn chặn.

Cùng với các giếng phóng tên lửa, tàu ngầm lớp Yasen/Yasen-M có 8 ống phóng ngư lôi 650mm và 2 ống phóng cỡ 533mm cho phép tàu ngầm này thực hiện các đợt tấn công bằng ngư lôi hoặc rải thủy lôi ngăn chặn tàu đối phương.

Với hệ thống thủy âm cỡ lớn và hiện đại ẩn nấp dưới đại dương, tàu ngầm lớp Yasen là đối thủ xứng tầm với tàu ngầm tấn công lớp Seawolf của Mỹ.

TUẤN SƠN (tổng hợp)