Những lưu ý về sức khỏe, tránh đột tử khi tham gia thể thao

Trong năm 2019, đã có nhiều cái chết thương tâm trong khi tham gia thể thao. Hồi giữa năm, ở một trận đấu nằm trong khuôn khổ Giải vô địch bóng đá miền bắc Argentina, thủ môn Ramon Ismael Coronel, 17 tuổi Ramon Ismael Coronel đã bị đột tử trong một trận đấu ở Argentina, sau khi anh có tình huống dùng ngực cản phá quả phạt đền cứu thua cho đội nhà.

Hay trong trận đấu giữa Malanti Chiefs và Green Mamba ở giải VĐQG Swaziland (châu Phi) đầu năm, sau tiếng còi khai cuộc chỉ 15 phút, cầu thủ Papy Faty lên cơn đột quỵ. Anh được đưa tới bệnh viện ngay lập tức nhưng không qua khỏi.

Cầu thủ Papy Faty (áo xanh) lên cơn đột quỵ khi tham gia trận bóng

Điều quan trọng nhất trong rèn luyện thân thể là việc duy trì chế độ tập luyện nhất quán và lắng nghe cơ thể mình. Những sai lầm trong tập luyện thể dục, thể thao có thể khiến cơ thể bị kiệt sức, nguy hại sức khỏe. Hãy cùng xem những lưu ý khi tham gia thể thao để hoạt động vừa sức.

Các nguyên nhân gây đột tử khi tham gia thể thao

Đột tử hay xảy ra ở những môn thể thao đòi hỏi cường độ vận động gắng sức cao như bóng đá, bóng rổ, bóng bầu dục, chạy marathon.

Đột tử hay xảy ra ở những người trẻ tuổi chơi thể thao chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư và được cho là liên quan hầu hết đến bất thường tiềm ẩn của hệ tim mạch (chiếm 2/3 nguyên nhân các trường hợp đột tử). Những bất thường về tim mạch này ít bộc lộ hoặc không được phát hiện trước đó, khi gặp yếu tố gắng sức hay chấn thương trực tiếp sẽ gây ra những bệnh lý tim mạch cấp tính, gây tử vong ngay lập tức.

Các bệnh lý thường gặp như: bệnh lý cơ tim phì đại, bệnh lý động mạch vành, vỡ phình động mạch chủ do gắng sức, hoặc bệnh lý van tim, tim bẩm sinh và bất thường tim mạch ở những người cao to trong hội chứng Marfan. Chứng chấn động tim: đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở thanh thiếu niên mà không bị bất thường về tim. Tim bình thường bị một chấn động mạnh ở vùng giữa ngực, do banh đánh trúng hay cú đánh trực tiếp, làm tim ngưng hoạt động dù không có tổn thương xương hay cơ bao quanh ngực. Tỷ lệ tử vong lên đến 65%.

Cần đo gắng sức tim mạch – hô hấp

Nhận định những nguy cơ tiềm ẩn khi tập luyện thể thao với cường độ nặng, theo các bác sỹ, khi triển khai đo gắng sức tim mạch – hô hấp, người đo sẽ được đánh giá đồng thời hệ tim mạch, hô hấp, thần kinh cơ và chuyển hóa từ lúc nghỉ ngơi, bắt đầu vận động nhẹ đến vận động cường độ cao. Trong lúc gắng sức này, nhiều bệnh lý không hiện diện lúc nghỉ mà chỉ xuất hiện trong lúc gắng sức được bộc lộ ra như: huyết áp tăng giảm bất thường, rối loạn nhịp, thiếu máu cơ tim, hen suyễn, co thắt phế quản do gắng sức, rối loạn chức năng dây thanh...

Các bệnh lý càng nguy hiểm khi xuất hiện lúc gắng sức ở cường độ thấp và người bệnh có thể không nhận biết được, dẫn đến khi thi đấu hay gắng sức tập nặng sẽ dễ gặp phải tai biến. Do đó, để đảm bảo an toàn, mỗi cá nhân nên tham vấn chương trình tập luyện phù hợp với giới hạn sức khỏe của bản thân (đặc biệt những đối tượng có nguy cơ tim mạch, hô hấp, ít tập luyện hay tập luyện thường xuyên với cường độ cao). Trước khi quyết định tập môn thể thao cường độ tập luyện cao, có thể đo khám các chức năng hô hấp – tim mạch để xác định mức tập luyện cho phù hợp.

Nhiều trường hợp đột tử khi đang tham gia thể thao

Vận động vừa sức, tầm soát sức khỏe

Tập thể thao gắng sức có thể dẫn đến đột tử với cả người trẻ tuổi nếu mắc một số chứng bệnh liên quan đến tim (như cơ tim giãn nở, bệnh lý mạch vành). Những bệnh lý này bình thường không có triệu chứng, chỉ đến khi vận động gắng sức, đột ngột thì mới phát hiện được.

Bản thân sự gắng sức thể lực khi chơi thể thao không phải là nguyên nhân nhưng lại là yếu tố thuận lợi dẫn đến đột tử nếu ta có bất thường tim mạch. Dù đột tử rất hiếm xảy ra khi chơi thể thao, nhưng hậu quả thì nghiêm trọng và gần như gây tử vong, nên tốt nhất chúng ta nên phòng ngừa chứng đột tử bằng cách khám sức khỏe định kỳ, hoặc khám sức khỏe trước khi tập luyện hoặc thi đấu thể thao.

Nếu có bất kỳ khó chịu nào khi gắng sức tập luyện thể thao như mệt bất thường, choáng váng, nghe tiếng tim bất thường hoặc nhịp tim không đều..., bạn nên ngưng gắng sức, nghỉ ngơi và đi khám bác sĩ tim mạch.

Ngoài ra, khi tham gia thể thao cần lưu ý những vấn đề như: cần vận động đúng cách sẽ giảm nguy cơ chấn thương, giúp nhịp tim trở lại bình thường. Bù nước đúng cách, hoạt động cường độ cao ra mồ hôi nhiều, khiến cơ thể mất nước, vì vậy cần bù nước từ từ, đúng cách.

Văn Tứ (Tổng hợp)