Những mẹo nhỏ chủ xe cần để ý để 'vượt chướng ngại' kiểm tra khí thải ô tô

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố dự thảo mới nhất về lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành tại Việt Nam.

Theo dự thảo, thời gian kiểm định khí thải chính thức sẽ lùi đến ngày 1/7/2027, nhằm tạo thêm thời gian chuẩn bị cho người dân và các địa phương. Tuy nhiên, với Hà Nội và TP.HCM, nhiều quy định sẽ được siết chặt hơn.

Các đô thị lớn khác như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế, thời điểm bắt đầu kiểm định khí thải xe máy dự kiến sẽ triển khai từ ngày 1/7/2028.

Đối với các tỉnh, thành phố còn lại ở trên cả nước, thời điểm áp dụng quy định kiểm định khí thải được ấn định vào ngày 1/7/2030, nhưng vẫn "mở" khả năng cho các địa phương được chủ động điều chỉnh sớm hơn, tùy theo điều kiện thực tế.

Đáng chú ý, từ 1/1/2030, tất cả xe máy và xe gắn máy lưu thông tại Hà Nội và TP.HCM sẽ phải đạt ít nhất mức 2 về khí thải. Đây là bước điều chỉnh quan trọng so với dự thảo cũ, vốn dự kiến áp dụng từ năm 2032.

Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 70 triệu xe mô tô và xe gắn máy đang lưu hành. Do đó, việc kiểm soát khí thải được kỳ vọng sẽ góp phần đáng kể trong việc cải thiện chất lượng không khí, một trong những thách thức lớn ở các đô thị. (Ảnh minh họa)

Hiện nay, bộ tiêu chuẩn khí thải phổ biến nhất chính là Euro do Liên minh châu Âu khởi xướng từ năm 1992. Ô tô được phân loại theo tiêu chuẩn khí thải Euro 2, Euro 3, Euro 4, và Euro 5. Xe cũ (trước 2008): Thường áp dụng Euro 2. Xe mới có thể yêu cầu Euro 4 hoặc cao hơn tùy loại xe và năm sản xuất.

Mỗi cấp độ Euro hiện nay là mỗi mức siết chặt giới hạn phát thải của các khí độc hại như NOx (nitơ oxit), HC (hydrocarbon), CO (carbon monoxide) và PM (bụi mịn). Ví dụ như tiêu chuẩn Euro 5 giới hạn NOx chỉ còn 0,18g/km với xe diesel, tiêu chuẩn Euro 6 lại tiếp tục giới hạn NOx chỉ còn 0,08g/km với xe diesel.

Tiêu chuẩn càng cao thì yêu cầu khí thải càng cần phải nghiêm ngặt để giảm mức độ ảnh hưởng đến không khí và sức khỏe người dân trên toàn cầu.

Chị Trần Võ Quyên ở quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội chia sẻ: “Đi trên đường tôi cũng thường bắt gặp hình ảnh ô tô và xe máy nhả khói đen, đặc biệt là xe bus. Nhiều xe xả khói đen đến nỗi nếu đi xe máy phía sau là không nhìn rõ đường đi. Tôi không hiểu sao mấy xe như vậy vẫn được phép lưu thông trên đường. Cũng hy vọng là thời gian tới việc kiểm tra khí thải động cơ đối với cả ô tô và xe máy sẽ được siết chặt và làm nghiêm ngặt hơn, nhưng xe quá cũ vậy cần phải bị cấm lưu thông trên đường".

Trong khi đó, anh Lê Quốc Doanh - Mỹ Đình, Hà Nội cũng nêu ý kiến: “Sắp tới đây khi yêu cầu về kiểm tra khí thải đối với ô tô được thực thi, thiết nghĩ cũng không nên cấm theo đời xe mà chỉ siết chặt các khâu đăng kiểm. Xe nào chỉ số khí thải không đạt theo yêu cầu thì bắt phải khắc phục cho đến khi đạt mới cấp đăng kiểm, xe nào đạt thì cho hoạt động bình thường. Đối với những xe đã cho cơ hội khắc phục mà không đạt thì cấm lưu thông trên đường một cách nghiêm ngặt".

Kiến nghị của chị Quyên hay anh Doanh cũng là mong muốn của nhiều người dân để giảm thải tác hại khí thải động cơ đối với môi trường sống. Để ô tô có thể vượt qua bài kiểm tra khí thải và được cấp phép lưu thông trên đường, người dùng nên lưu ý một số điểm sau:

Để ý một số bộ phận ảnh hưởng đến khí thải và có phương án khắc phục

- Bộ xúc tác khí thải (catalytic converter) nhằm giúp xử lý khí độc.

- Cảm biến oxy dùng để đo nồng độ oxy trong khí thải, ảnh hưởng đến tỷ lệ hòa khí.

- Hệ thống phun nhiên liệu cũng cần được kiểm tra và để ý, khi phun sai có thể làm tăng lượng CO, HC trong khí thải.

- Bugi, lọc gió, lọc nhiên liệu nếu hao mòn khiến động cơ đốt cháy kém hiệu quả.

- Động cơ bị mòn hoặc hao nhớt có thể sinh ra nhiều khói trắng hoặc xanh.

Bảo dưỡng xe định kỳ

Đối với những ô tô càng sử dụng lâu hoặc tần suất nhiều thì hệ truyền động càng dễ bị mài mòn hơn, giảm hiệu suất đốt cháy nhiên liệu. Khi nhiên liệu không được đốt cháy hết sẽ gây lãng phí và sản sinh nhiều khí thải độc hại. Hệ thống nhiên liệu (gồm kim phun, ống dẫn...). Khi hệ thống này có tạp chất, cặn bẩn tích tụ lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến quá trình đốt cháy nhiên liệu. Bộ lọc gió bị bẩn sẽ hạn chế lượng khí lưu thông, khiến tỷ lệ trộn không khí - nhiên liệu không đạt mức tối ưu, tạo ra nhiều khí thải CO hơn.

Do vậy, chủ phương tiện cần chú ý kiểm tra và bảo dưỡng động cơ ô tô và hệ thống nhiên liệu, hệ thống xả theo định kì dựa trên khuyến cáo của nhà sản xuất và tình trạng thực tế của xe đã qua sử dụng. Thay dầu và nhớt đúng theo lộ trình để đảm bảo hiệu quả bôi trơn các chi tiết bên trong động cơ, giảm nguy cơ bị mài mòn.

Sử dụng nhiên liệu đảm bảo chất lượng

Đối với các loại xăng, dầu không đạt chuẩn, những loại nhiên liệu chất lượng thấp sẽ có nhiều cặn bẩn, tạp chất, tích tụ lâu ngày trong động cơ và ống dẫn sẽ gây ảnh hưởng tới hiệu suất động cơ, tăng lượng khí thải độc hại xả ra môi trường. Người sử dụng cần lưu ý lựa chọn và sử dụng những trạm cung cấp nhiên liệu uy tín. Dùng nhiên liệu sạch, chất lượng tốt, tránh dùng xăng kém chất lượng dễ sinh muội than.

Trước khi đưa xe đi kiểm định cần để ý và chuẩn bị

Dấu hiệu xe có thể không đạt kiểm định khí thải được thể hiện ở một số đặc điểm sau: Xe có khói đen, khói trắng ra nhiều; Hao xăng, máy yếu, ì, nổ giật; Đèn báo động cơ (check engine) sáng liên tục. Vì vậy trước khi đưa xe ô tô đi kiểm định cần lưu ý và chuẩn bị các khâu kỹ thuật như:

- Thay dầu nhớt, lọc gió, lọc xăng nếu đã lâu chưa thay.

- Vệ sinh kim phun, bugi nếu xe chạy lâu.

- Nổ máy và chạy thử xe ít phút để làm ấm động cơ trước khi kiểm định

- Kiểm tra áp suất lốp: Khi đưa xe đi đăng kiểm, ít người chú ý tới áp suất lốp, chủ yếu chỉ tập trung vào hệ truyền động và hệ thống xả. Tuy nhiên, lưu ý nhỏ này ở một góc độ nào đó cũng giúp chủ xe có thể vượt qua ải kiểm định khí thải. Nếu lốp non hơi sẽ tạo lực cản lăn bánh lớn hơn, khiến ô tô phải đốt cháy nhiều nhiên liệu hơn, từ đó lượng khí thải cũng lớn hơn.

Bảo Linh/VOV.VN