Những ngành nghề nào 'lao đao' trước sự bứt tốc của AI?

Sự phát triển vượt bậc của trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ thúc đẩy sự đổi mới trong công nghệ mà còn mang lại những thay đổi to lớn cho thị trường lao động toàn cầu. Với khả năng tự động hóa, phân tích dữ liệu nhanh chóng và thực hiện các nhiệm vụ phức tạp, AI đang dần thay thế con người trong nhiều lĩnh vực.

Ngành sản xuất và lao động chân tay

AI và robot tự động hóa đang làm thay đổi toàn diện cách các nhà máy trên thế giới vận hành. Những cải tiến trong công nghệ như trí tuệ nhân tạo, cảm biến thông minh và kết nối IoT (Internet vạn vật) đã cho phép các doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, từ đó giảm chi phí và tăng năng suất.

Theo báo cáo của McKinsey (2023), ước tính có khoảng 49% công việc trong lĩnh vực sản xuất, bao gồm các nhiệm vụ như lắp ráp, kiểm tra chất lượng sản phẩm và vận hành máy móc, có thể được tự động hóa hoàn toàn trong vòng 10 năm tới.

Các robot công nghiệp hiện đại không chỉ hoạt động nhanh hơn mà còn có độ chính xác gần như tuyệt đối, hạn chế tối đa sai sót so với lao động con người.

Robot vận hành bằng AI của Tesla đang gây sốt trên toàn cầu. Ảnh: Tesla.

Điều này đặc biệt hữu ích trong các ngành sản xuất đòi hỏi tiêu chuẩn cao, như điện tử, ô tô và hàng không. Thậm chí, các công việc yêu cầu sự khéo léo, như lắp ráp các linh kiện nhỏ, giờ đây cũng được các robot có khả năng nhận diện hình ảnh và học máy thực hiện một cách hiệu quả.

Đơn cử như Tesla, công ty đang dẫn đầu trong việc áp dụng công nghệ tự động hóa vào dây chuyền sản xuất xe điện. Hàng ngàn robot được sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ từ hàn, sơn cho đến lắp ráp linh kiện. Kết quả là Tesla đã giảm đáng kể sự phụ thuộc vào lao động con người ở những công đoạn có tính lặp lại cao, đồng thời cải thiện tốc độ và chất lượng sản phẩm.

Không chỉ có Tesla, các công ty lớn khác như Foxconn – nhà sản xuất lớn cho Apple, cũng đã đầu tư mạnh mẽ vào robot và hệ thống tự động hóa để thay thế con người trong các công việc sản xuất hàng loạt. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức lớn đối với lực lượng lao động truyền thống, đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển, nơi mà sản xuất công nghiệp chiếm tỷ lệ lớn trong nền kinh tế.

Ngành dịch vụ khách hàng

Ngành dịch vụ khách hàng đang trải qua một cuộc cách mạng với sự xuất hiện của các công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là chatbot và trợ lý ảo. Những công cụ này đã và đang thay thế con người trong nhiều nhiệm vụ chăm sóc khách hàng, từ trả lời câu hỏi cơ bản đến hỗ trợ giao dịch và giải quyết vấn đề.

Các công nghệ AI tiên tiến như ChatGPT, Alexa, Siri, và các chatbot được thiết kế riêng cho doanh nghiệp đang trở thành tiêu chuẩn trong nhiều lĩnh vực, bao gồm bán lẻ, ngân hàng, và viễn thông.

Chatbot và trợ lý AI trong chiếm lĩnh ngành chăm sóc khách hàng. Ảnh minh họa.

Theo dự đoán của công ty tư vấn Gartner, đến năm 2030, hơn 70% các cuộc trò chuyện với khách hàng sẽ được xử lý hoàn toàn bởi AI mà không cần sự can thiệp của con người. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều công việc như nhân viên tổng đài, nhân viên hỗ trợ trực tuyến, và nhân viên bán hàng qua điện thoại có nguy cơ bị thay thế trong tương lai gần.

Các chatbot hiện đại không chỉ có khả năng hiểu ngôn ngữ tự nhiên mà còn học hỏi từ các tương tác trước đó để cải thiện phản hồi theo thời gian. Một chatbot hỗ trợ khách hàng của một công ty viễn thông có thể hướng dẫn người dùng cách cài đặt thiết bị, giải quyết lỗi kết nối mạng, hoặc thậm chí đề xuất các gói dịch vụ phù hợp dựa trên lịch sử sử dụng của khách hàng.

Một ví dụ điển hình là ngân hàng HSBC, nơi đã triển khai chatbot để hỗ trợ giao dịch và giải đáp thắc mắc cho khách hàng 24/7. Hệ thống này không chỉ giảm đáng kể nhu cầu về nhân sự trực tổng đài mà còn nâng cao trải nghiệm khách hàng bằng cách cung cấp thông tin nhanh chóng và chính xác.

Ngoài HSBC, nhiều ngân hàng lớn khác như Bank of America với trợ lý ảo "Erica" cũng áp dụng các công nghệ tương tự, cho phép khách hàng tra cứu thông tin tài khoản, thanh toán hóa đơn, và lập kế hoạch tài chính chỉ trong vài giây.

Trong lĩnh vực bán lẻ, các chatbot không chỉ dừng lại ở việc trả lời câu hỏi mà còn hỗ trợ khách hàng chọn sản phẩm, tạo đơn hàng, và theo dõi quá trình giao hàng. Đơn cử, Sephora sử dụng chatbot trên nền tảng mạng xã hội để tư vấn sản phẩm làm đẹp dựa trên sở thích cá nhân và lịch sử mua sắm của khách hàng, mang lại trải nghiệm mua sắm cá nhân hóa.

Ngành vận tải và logistics

Các phương tiện tự lái do AI điều khiển đang dần thay thế vai trò của tài xế xe tải, taxi, và thậm chí cả phi công. Những tiến bộ này không chỉ thay đổi cách vận hành truyền thống mà còn mở ra cơ hội tối ưu hóa chi phí và cải thiện an toàn giao thông.

Waymo (một nhánh của Alphabet) đã dẫn đầu trong lĩnh vực xe tự lái, với nhiều năm thử nghiệm và phát triển công nghệ này. Hiện nay, Waymo đã triển khai các dịch vụ xe tự lái tại một số thành phố lớn ở Mỹ, mang đến trải nghiệm vận chuyển hoàn toàn mới mẻ.

Trung Quốc đang ngày càng tích hợp AI vào các sản phẩm dịch vụ phục vụ đời sống hằng ngày. Ảnh: SCMP.

Trong khi đó, Trung Quốc cũng đang vươn lên trở thành một trong những quốc gia tiên phong trên thế giới trong lĩnh vực xe tự hành, đặc biệt với dịch vụ taxi không người lái (robotaxi). Những chiếc robotaxi hoàn toàn tự động đã xuất hiện tại hàng chục thành phố lớn, mang lại giải pháp di chuyển hiện đại và tiện lợi cho người dân trong thời đại công nghệ cao.

Tại thủ đô Bắc Kinh, dịch vụ robotaxi đã đạt đến thế hệ lái xe tự động thứ 5, cho phép xe vận hành hoàn toàn mà không cần nhân viên an toàn ngồi sau vô lăng. Người dân có thể dễ dàng đặt xe qua ứng dụng di động và chọn điểm đón trong phạm vi 225 km2, bao gồm các quận Thông Châu và Đại Hưng – những khu vực có cơ sở hạ tầng giao thông tốt và lưu lượng xe cộ thấp.

Không dừng lại ở đó, hai ông lớn trong lĩnh vực này, Baidu và Pony.ai, đang lên kế hoạch mở rộng mạng lưới robotaxi lên 600 km2 vào năm 2025, kết nối thêm các khu vực mới như quận Thuận Nghĩa.

Theo dự báo từ UBS vào năm 2024, đến năm 2035, khoảng 30% phương tiện giao thông trên thế giới có thể sẽ không còn cần tài xế. Đây không chỉ là sự thay đổi trong cấu trúc lao động của ngành vận tải mà còn là sự tái định hình toàn diện cách con người di chuyển và vận chuyển hàng hóa.

Với tiềm năng giảm thiểu tai nạn giao thông do lỗi của con người, tiết kiệm nhiên liệu nhờ các thuật toán tối ưu, và cải thiện tính bền vững, phương tiện tự lái đang được kỳ vọng sẽ là tương lai của ngành vận tải toàn cầu.

Thanh Thắng