Những người Syria tự bới xác người thân sau động đất

Một người đàn ông ngồi trên đống đổ nát của căn nhà nơi họ hàng anh sinh sống trước trận động đất thảm khốc ở thị trấn Harem do phe đối lập kiểm soát tại Thổ Nhĩ Kỳ hôm 14/2. Ảnh: Reuters.

Aysha Moarri - 45 tuổi - khóc nức nở khi chạm vào túi đựng xác màu trắng ở phía sau xe tải. Bên trong là con gái bà. Bên cạnh là thi thể của 5 thành viên khác trong gia đình.

“Sao con lại bỏ mẹ lại?”, bà nói.

Câu chuyện này diễn ra vào một buổi chiều lạnh giá ở cửa khẩu biên giới Bab al-Hawa giữa miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ và miền Tây Bắc Syria do phe phản đối chính phủ kiểm soát. Nhiều gia đình tị nạn Syria đang tập trung tại đây để tiễn đưa thi thể người thân về nước.

BBC mô tả mùi tử thi nồng nặc bao trùm không khí.

Aysha, chồng Nouman và cháu gái bốn tuổi Elma là những người sống sót duy nhất khi tòa nhà đổ sập. Aysha và Nouman mất hai con gái, một con trai và hai cháu gái, trong khi vẫn đang tìm kiếm người con rể.

Gia đình họ chạy trốn khỏi cuộc nội chiến ở Syria 8 năm trước, với hy vọng có khởi đầu mới ở thành phố Antakya. Thế nhưng, giờ đây thành phố toàn là đống đổ nát, với hơn nửa số tòa nhà bị hư hại.

Trên các túi đựng thi thể có tên từng nạn nhân Syria được đưa đến Bab al-Hawa nhằm đảm bảo danh tính của họ sau khi về nước.

Những ngón tay của bà Aysha nấn ná trên chiếc xe tải khi nó bắt đầu lăn bánh. Ông Nouman bật khóc khi xe băng qua biên giới.

Sáng hôm đó, 5 chiếc xe tải khác đến biên giới để chở thi thể người Syria tử vong vì động đất. Một số người chỉ được quấn bằng chăn, thay vì túi đựng xác.

Không có đội cứu hộ sau nhiều giờ

Ali - người đã đính hôn với Viam, con gái giữa của bà Aysha - đang nỗ lực tìm kiếm vị hôn thê từ đống đổ nát tại Antakya. Họ yêu nhau được 4 năm. Chỉ một tuần trước trận động đất, anh đã thuyết phục được bố Viam cho họ đính hôn.

Vào khoảng 4h ngày 6/2, Ali nhận được tin nhắn từ Viam: “Anh đã dậy chưa? Em mơ thấy cơn ác mộng kỳ lạ”. Họ đang gọi video thì mọi thứ xung quanh rung chuyển.

“Tôi thấy cô ấy bắt đầu chạy. Điện thoại cô ấy rơi vào góc tường, hình ảnh bị giật rồi tối đen”, anh nhớ lại.

Bà Aysha Moarri nói lời tạm biệt với con gái Shirin tại cửa khẩu biên giới Bab al-Hawa. Ảnh: BBC.

Là huấn luyện viên thể hình có kinh nghiệm huấn luyện chiến đấu với phe đối lập ở Syria, Ali đã chui xuống gầm bàn trong phòng.

“Khi mọi thứ đã qua, tôi chạy ra ngoài. Cả khu phố tôi ở bị tàn phá. Tôi không nhớ làm thế nào mình tới được con phố nơi Viam sống. Thời gian di chuyển dài gấp đôi bình thường vì tất cả con đường đã bị chặn”, Ali kể.

Khi anh đến khu căn hộ, những người hàng xóm đã mở chiến dịch giải cứu tạm thời. Nhiều giờ trôi qua nhưng không có đội cứu nạn nào của chính phủ xuất hiện.

Ali cho biết anh và bạn bè đến từ các khu vực Syria thường xuyên chịu bom đạn nên họ được đào tạo và có kinh nghiệm về tìm kiếm cứu nạn. “Người Syria phải giúp người Syria”, anh nói.

"Syria thì sao?"

Phần lớn diện tích ở Tây Bắc Syria bị ảnh hưởng bởi trận động đất nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ Syria. Một phần khác - nơi gia đình Moarri từng sinh sống - do các nhóm vũ trang chống đối Tổng thống Bashar al-Assad nắm giữ.

Do vậy, sự phối hợp giữa các hoạt động cứu hộ cứu nạn và viện trợ rất phức tạp, liên quan đến nhiều bên trong cuộc xung đột, bao gồm các quốc gia ủng hộ họ và các tổ chức nhân đạo quốc tế.

Ali cảm thấy phẫn nộ.

"Cả thế giới đến giúp Thổ Nhĩ Kỳ, vì Thổ Nhĩ Kỳ là nước lớn. Nhưng còn Syria thì sao? Tôi không muốn nói khía cạnh chính trị. Từ quan điểm nhân đạo, chúng tôi không có điện, nước sạch hay nhà cửa”, anh nói.

Sau 8 ngày tìm kiếm, Ali đã tìm thấy xác của vị hôn thê. Khi đó, cô đang ôm em trai mình Mohammed.

Anh Ali giữ ông Nouman, ngăn ông chạy theo chiếc xe tải chở xác con gái. Ảnh: BBC.

Cùng với 15 người Syria khác, anh Ali đang nỗ lực tìm kiếm các gia đình Syria. Bụi bê tông mịn phủ khắp nơi.

Trong 10 ngày đầu tiên sau trận động đất, giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết hơn 2.306 thi thể đã được đưa qua biên giới vào Syria. Các quan chức nói đây là chiến dịch quy mô lớn và đầy thách thức. Đôi khi họ sẵn sàng gửi xác, nhưng phía bên kia không sẵn sàng nhận, hoặc là ngược lại.

Phóng viên BBC cũng chứng kiến cảnh người đàn ông ôm xác đứa con 3 tuần tuổi quấn trong chiếc chăn nhỏ. Anh đang tìm cách đưa thi thể em bé về nhà tại khu vực do phe đối lập kiểm soát ở tỉnh Idlib.

Anh đã tự đào đống đổ nát và tìm thấy con gái, đưa bé vượt biên sang Thổ Nhĩ Kỳ để cấp cứu. Nhưng em bé không qua khỏi.

Nhà Moarri cuối cùng cũng tìm thấy thi thể người thân cuối cùng, 10 ngày sau trận động đất.

“Đó là nhà của chúng tôi. Đó là nơi chúng tôi vẫn hy vọng và tin tưởng một ngày nào đó, chúng tôi sẽ quay trở lại. Chúng tôi muốn những người thân yêu chờ đợi ở đó”, anh Ali nói khi được hỏi lý do người tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ gửi lại xác người thân về Syria.

Phương Linh