Những người 'trả nợ' rừng xanh!

Anh Hôíh Trân (thứ 2) cùng lực lượng BVR Sông Thanh bắt đầu chuyến tuần tra.

Từ tiếp tay “lâm tặc” trở thành người bảo vệ rừng

Từ khi còn cắp sách đến trường, Hôíh Trân (1991, trú xã Tà Bhing, huyện Nam Giang) đã theo những người lớn tuổi vào rừng Sông Thanh để săn bắt, mưu sinh. Lớn lên, Hôíh Trân thấy nhiều người vào rừng cưa xẻ gỗ, anh cũng đi theo. Để có tiền trang trải cuộc sống, Trân chấp nhận giúp việc cho “lâm tặc”. “Thời điểm đó rừng Sông Thanh không được bảo vệ nghiêm ngặt như bây giờ. Do đó nhiều người vào rừng săn bắn động vật hoang dã, cưa xẻ gỗ. Hàng ngày, mình thấy thanh niên trong làng tham gia vận chuyển gỗ từ rừng ra bên ngoài nên mình cũng tham gia theo. Với mỗi phách gỗ đưa ra khỏi rừng, mình được chủ trả công 200 ngàn đồng. Do cuộc sống khó khăn nên mình phải làm việc đó để mưu sinh”- Hôíh Trân kể lại.

Sau 3 năm đi nghĩa vụ Công an nhân dân, Trân về lại quê nhà. Lúc này, dù cuộc sống vẫn còn khó khăn, nhưng Trân không vào rừng mưu sinh mà cùng gia đình làm nương rẫy sinh sống. Đến năm 2022, khi Ban quản lý (BQL) Khu bảo tồn Sông Thanh (nay là Vườn quốc gia Sông Thanh) thông báo tuyển lực lượng bảo vệ rừng (BVR), Hôíh Trân lập tức đăng ký tham gia. Do từng đi lính nghĩa vụ, Trân được chủ rừng ưu tiên nhận vào đơn vị.

Thời điểm này, tỉnh Quảng Nam có chủ trương đánh sập các bãi vàng trái phép trong lâm phận Sông Thanh, nên Trân được đơn vị tin tưởng đưa vào tham gia chốt giữ 6 tháng tại đó. Sau thời gian chốt giữ, tuyên truyền đẩy đuổi “vàng tặc” ra khỏi khu vực, đến tháng 6-2022, lực lượng chức năng dùng 7 tấn thuốc nổ đánh sập các hầm vàng tại đây. Để duy trì tình hình an ninh trật tự, không cho “vàng tặc” quay trở lại, cũng như hồi sinh những cánh rừng đã mất, lãnh đạo Vườn quốc gia Sông Thanh quyết định thành lập Tổ BVR Khe Tà Vạt tại khu vực vừa nổ mìn. Lần này, Trân tiếp tục xung phong cùng với các thành viên BVR khác túc trực tại đây.

Tổ BVR Khe Tà Vạt cách QL14B hàng chục ki-lô-mét. Muốn vào đây phải di chuyển bằng ghe máy và lội bộ. Sau 30 phút đi ghe, chúng tôi tiếp tục lội bộ. Vượt qua những con suối và đồi dốc dựng đứng, sau 2 tiếng băng rừng, vượt suối, chúng tôi mới đến được Tổ BVR Khe Tà Vạt. Tổ có 11 thành viên, do anh Hoàng Ngọc Hùng làm tổ trưởng. Gần 3 năm qua, cùng với các thành viên BVR khác, Hôíh Trân hăng hái tham gia tuần tra, bảo vệ những cánh rừng trong lâm phận mình quản lý. “Ngoài bảo vệ rừng, chúng tôi còn đưa các giống cây như lim, gõ, dỗi, lát hoa… vào trồng trên các bãi vàng trước đây. Qua đó góp phần nâng độ che phủ, hồi sinh những cánh rừng đã mất. Việc làm này đối với tôi rất ý nghĩa, giống như đang trả nợ cho những lần mình đã xâm hại rừng trước đây”- anh Hôíh Trân thành thật chia sẻ.

Nhờ lòng quyết tâm “trả nợ rừng”, anh Hôíh Trân cùng đồng đội đã bảo vệ, phủ xanh những cánh rừng già.

“Trả nợ” rừng xanh

Cũng giống như anh Trân, trước đây anh Ría Nhíp (trú xã Tà Bhing, huyện Nam Giang) từng nhiều lần vào rừng Sông Thanh để mưu sinh. Thậm chí, Nhíp còn có hành vi hủy hoại rừng đến mức bị cơ quan chức năng truy tố. Thế nhưng vượt lên những lỗi lầm đó, từ khi tham gia lực lượng BVR, Nhíp đã thay đổi, cùng với anh em đơn vị phủ xanh những tán rừng đã mất.

“Năm 2018, do không có đất sản xuất nên tôi quay lại rẫy của ông già trước đây để đốt phá, làm lại rẫy mới. Thế nhưng khi kiểm lâm đến, họ xem lại bản đồ thì thấy rẫy này thuộc rừng Sông Thanh quản lý. Vì hủy hoại 2.000m2 rừng đặc dụng, nên kiểm lâm khởi tố vụ án”- anh Nhíp bần thần nhớ lại chuyện cũ. Sau khi vụ án được khởi tố, Hạt Kiểm lâm Sông Thanh chuyển hồ sơ cho Công an huyện Nam Giang để xem xét, khởi tố bị can theo quy định. Tuy nhiên thời điểm này, do tỉnh Quảng Nam chưa có quy định khung giá rừng bị thiệt hại, chưa có cơ sở để khởi tố bị can, nên hồ sơ vụ án tạm thời khép lại. Trong lúc chờ đợi vụ án của mình được giải quyết, năm 2022, Nhíp đăng ký tham gia lực lượng BVR Sông Thanh để “trả nợ” rừng xanh. Thế nhưng làm việc chưa được bao lâu, năm 2023 UBND tỉnh Quảng Nam ban hành khung giá rừng, diện tích rừng mà Nhíp hủy hoại đủ để khởi tố bị can. Với hành vi hủy hoại rừng trên, Nhíp bị TAND huyện Nam Giang xét xử, tuyên phạt 12 tháng tù giam. Biết được việc này, ông Đinh Văn Hồng - Giám đốc Vườn quốc gia Sông Thanh tìm hiểu thì thấy: Bố Nhíp là người có công với cách mạng, gia đình đồng bào thiểu số, là hộ nghèo, Nhíp là lao động chính phải nuôi cha mẹ già và 3 đứa con nhỏ. Do đó, ông Hồng khuyên gia đình Nhíp nên làm đơn kháng cáo. Nhờ sự khoan hồng của pháp luật, sau khi tòa đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm, Ría Nhíp được tuyên 12 tháng án tù treo.

Anh Hôíh Trân chia sẻ câu chuyện của mình cùng PV Chuyên đề Công an TP Đà Nẵng.

Thoát khỏi án tù giam, Nhíp trở lại công việc BVR. Có cơ hội làm việc trong Vườn quốc gia Sông Thanh, thời gian qua, Nhíp luôn chăm chỉ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Điều đáng nói, Nhíp được đơn vị tạo điều kiện, phân công làm việc tại Trạm BVR GMơ - nơi có diện tích rừng mà Nhíp đã phá trước đây. Với bản tính cần cù, chịu khó và quyết tâm “trả nợ rừng”, hiện nay cánh rừng mà Nhíp phá năm xưa đã phủ màu xanh trở lại. “Trước đây, theo tập tục canh tác, rẫy của gia đình qua nhiều năm mình sẽ quay lại canh tác. Nhưng tôi không biết diện tích rừng đó đã được quy hoạch là rừng đặc dụng… Đến nay, nhờ sự tạo điều kiện của lãnh đạo Vườn quốc gia Sông Thanh, diện tích rừng tôi từng phá đã được trồng xanh trở lại. Đây là niềm vui nhất của tôi. Thời gian đến, tôi sẽ tiếp tục tuần tra, bảo vệ, chăm sóc những cánh rừng mới để trả nợ những gì trước đây mình đã từng gây ra”- anh Nhíp bày tỏ.

Ông Đinh Văn Hồng – Giám đốc Vườn quốc gia Sông Thanh cho biết, tại đơn vị, những trường hợp như anh Hôíh Trân, Ría Nhíp rất nhiều. “Trước đây, thanh niên các xã có lâm phận nằm trong rừng Sông Thanh đa số vào rừng để mưu sinh, xâm hại đến rừng. Tuy nhiên những năm gần đây, đơn vị đã tạo điều kiện để họ tham gia lực lượng BVR. Với công việc ổn định, họ không còn tư tưởng phá rừng nữa. Trong số hơn 400ha rừng mới trồng để phủ xanh, tái tạo, có phần đóng góp rất lớn của những thành viên này. Bên cạnh đó, thông qua lực lượng này, việc tuyên truyền, vận động người dân địa phương tham gia bảo vệ, phát triển rừng cũng đạt hiệu quả hơn”- ông Hồng chia sẻ thêm.

Trần Tân