Những người 'truyền lửa' yêu nghề cho phóng viên trẻ

Cố Nhà báo Trần Bửu có bút danh là Trường Hưng, Trần Quân, ông sinh năm 1936 tại xã Mỹ Đức Tây, quận Cái Bè, tỉnh Mỹ Tho (nay là xã Mỹ Đức Tây, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang). Đây là một trong những “cây đại thụ” của Báo Ấp Bắc.

Nhà báo Trần Bửu trao thưởng cho các vận động viên đoạt giải tại Giải Việt dã Báo Ấp Bắc lần thứ 30 năm 2013. Ảnh: NGUYỄN THIỂU

Ông là một chiến sĩ “chắc tay súng - vững tay bút” trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Tôi rèn và trưởng thành trong mưa bom lửa đạn của chiến tranh, ông trở thành chiến sĩ tiên phong trên mặt trận văn hóa - tư tưởng.

Nhà báo Trần Bửu tham gia cách mạng ngay sau những năm Đồng Khởi. Kể từ đây, ông công tác trên mặt trận báo chí, tuyên truyền, văn hóa - văn nghệ. Năm 1967, ông là phóng viên Báo Giải Phóng - tờ báo do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sáng lập năm 1964 và được Ban Tuyên huấn Trung ương Cục miền Nam chỉ đạo về nội dung. Năm 1971, ông công tác tại Tiểu ban Văn nghệ Mỹ Tho. Năm 1974, trong một chuyến công tác, ông bị địch bắt và đày ra Côn Đảo.

Ở đây, ông cùng các đồng chí của mình làm một tập san mang tên Niềm Tin. Mặc dù bị đày ải, tra tấn, hành hạ về thể xác và tinh thần, nhưng ông vẫn một lòng kiên trung với Đảng và nhân dân, giữ vững lập trường cách mạng và ý chí chiến đấu, tin tưởng vào thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Sinh thời, Nhà báo Trần Bửu thường bảo rằng, trong cuộc đời tham gia cách mạng, với Báo Ấp Bắc là giai đoạn sôi nổi nhất, sâu đậm nhất trong đời ông. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, khi chưa là phóng viên của Báo Ấp Bắc, song ông vẫn có nhiều bài phóng sự viết từ phong trào quần chúng đến chiến trường Gò Công đăng trên Báo Ấp Bắc. Phóng viên Trần Bửu khi ấy đã không nề hà gian nguy, kịp thời có các trang viết hừng hực sức sống cho báo như tinh thần “Thi đua Ấp Bắc, giết giặc lập công”.

Khi chính thức về công tác tại Báo Ấp Bắc vào năm 1979, từ cương vị Phó Tổng biên rồi Tổng Biên tập, Nhà báo Trần Bửu đã trực tiếp lãnh đạo, thổi bùng cho Báo Ấp Bắc có chỗ đứng không phai trong lòng độc giả.

Đó là thời kỳ đầu của đổi mới, hưởng ứng “Những việc cần làm ngay”, Báo Ấp Bắc dũng cảm đấu tranh chống tiêu cực. Với sự chỉ đạo của ông, dù phải chịu nhiều áp lực, Báo Ấp Bắc mạnh dạn đưa ra ánh sáng nhiều vụ việc tưởng chừng chìm vào quên lãng. Và tại một Hội nghị Báo chí toàn quốc, Báo Ấp Bắc được vinh danh cùng nhiều tờ báo lớn của cả nước về đổi mới báo chí.

Không chỉ thế, trong dòng chảy báo chí đầy sôi động lúc ấy (kể cả TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Đông, miền Tây Nam bộ), bạn đọc biết đến Tiền Giang, biết đến Báo Ấp Bắc như món ăn tinh thần với nhiều ấn bản chuyên đề văn hóa, thể thao, giải trí và cả các vụ án lớn trong, ngoài tỉnh. Báo Ấp Bắc dưới thời Nhà báo Trần Bửu làm Tổng Biên tập, tờ báo được đón nhận từ thành thị đến thôn quê và được bà con tin cậy đến tòa soạn “ký thác” nhiều vụ việc khiếu kiện bức xúc hay tố cáo cái ác, cái xấu… Đó cũng là thời kỳ Báo Ấp Bắc vươn lên tự cân đối về tài chính bằng chính việc xuất bản báo.

Với thế hệ làm Báo Ấp Bắc được Nhà báo Trần Bửu dìu dắt dù thành đạt hay từng “bị” ông rầy la, thậm chí kỷ luật cũng khắc ghi hình bóng, phong cách của ông - một nhà báo có tâm và có tầm. Nhà báo Nguyễn Đức Lập, nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Ấp Bắc là một trong những nhà báo trưởng thành từ sự dìu dắt của Nhà báo Trần Bửu hay chia sẻ với chúng tôi những câu chuyện nghề về người thầy, người đàn anh của mình với tình cảm yêu mến và kính nể.

Nhà báo Nguyễn Đức Lập kể: “Khi ấy phong trào thâm canh, tăng vụ đang được nông dân khắp nơi hưởng ứng, anh ba Trần Bửu thường bảo rằng “Trang báo như mảnh ruộng, người làm báo phải biết thâm canh, phải chăm chút cho từng dòng tin, bài viết sao cho chất lượng”. Anh ba Trần Bửu dạy: “Người làm báo như đánh cờ, phải sạch nước cản.

Tờ báo như sách giáo khoa, thầy cô giáo đọc và trích dẫn từ báo, mà báo không chính xác, sai chính tả thì không thể chấp nhận”. Và chính anh là tấm gương chỉn chu qua từng câu chữ, trang viết. Anh “thách” ai phát hiện anh viết sai chính tả thì được thưởng.

Mỗi khi anh biên tập, duyệt xong tin, bài của phóng viên, anh gọi vào trao đổi, chỉ ra chỗ cần sửa chữa hoặc rút kinh nghiệm và anh rất giận khi ai lặp lại lỗi ấy. Chính sự tận tụy dìu dắt như “cầm tay” khiến anh chị em cảm thấy ấm áp và hạnh phúc khi tên, bút danh được in trên báo. Theo thời gian, phóng viên cứng cáp, có trách nhiệm với tin, bài, trưởng thành dần và đọng mãi dấu ấn của anh ba Trần Bửu, của lãnh đạo báo”.

Năm 1989, Nhà báo Trần Bửu rời Báo Ấp Bắc sang nhận nhiệm vụ Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tiền Giang. Nhà báo Nguyễn Đức Lập nhớ lại: “Trước lúc chuyển công tác, anh ba Trần Bửu gọi tôi vào phòng giao lại một số tư liệu báo chí, mà phần lớn liên quan đến Báo Ấp Bắc. Anh bảo, làm báo phải biết quý và sử dụng tư liệu đúng lúc. Rồi anh còn đưa cho tôi một xấp giấy, trong đó có cả giấy bao thư được anh cắt vuông vắn mà anh tận dụng mặt trắng còn lại để viết…

Lúc đó, giấy trắng còn ít. Tôi nghiệm một điều, trong thời điểm chuyển giao anh còn để lại bài học tiết kiệm. Sau này, khi viết, chuyển bài qua email để cộng tác với Báo Ấp Bắc, bước đầu với anh ba Trần Bửu không kém phần vất vả, vậy mà anh vẫn vượt qua và đặc biệt ngay cả lúc anh nằm viện, vẫn chưa bao giờ lỗi hẹn gửi bài cho chuyên mục “Câu chuyện hôm nay”.

Cho đến tuần trước khi mất, anh vẫn còn “chiến đấu” với bài viết cho chuyên mục “Câu chuyện hôm nay” gửi cho Báo Ấp Bắc. Đây là chuyên mục do anh khởi xướng và phụ trách, từ “Câu chuyện hằng tuần” lúc Báo Ấp Bắc ra mỗi tuần xuất bản một kỳ, đến “Góc nhìn” khi tăng thêm Ấp Bắc Chủ nhật và “Câu chuyện hôm nay” khi Báo Ấp Bắc tăng 3 kỳ/tuần”.

GÓI CẢ ĐAM MÊ VÀO HÌNH ẢNH BÁO CHÍ

Có cha là một cây bút chính luận tiên phong của báo chí cách mạng tỉnh Tiền Giang hơn nửa thế kỷ, Nhà báo Trần Liêm, con trai của Cố Nhà báo Trần Bửu lại là một “tay máy” có tâm và tầm trong giới truyền hình tỉnh nhà.

Nhà báo Trần Liêm luôn sẵn sàng dấn thân vì những hình ảnh chất lượng phục vụ cho Đài PT-TH Tiền Giang.

Nói về cơ duyên đến với nghề báo, Nhà báo Trần Liêm nói: “Tôi đến với nghề báo như một cái duyên tình cờ. Vì trong khi ba tôi được cho là người giỏi viết lách, còn tôi thì ngược lại không giỏi viết lách, nhưng tôi có một đam mê rất mạnh với hình ảnh. Vào năm 1993, tôi bắt đầu công tác tại Đài Phát thanh Tiền Giang với vai trò là quay phim khi đơn vị đang thiếu biên chế này. Đó là một bước ngoặt quan trọng trong đời làm báo của tôi.

Thời điểm đó, Đài chỉ phát thanh chứ chưa có phát sóng truyền hình, quay phim chủ yếu để gửi cho các đài khu vực như Cần Thơ, TP. Hồ Chí Minh. Tổ quay phim của Đài khi đó có 5 “tay máy” và tôi là một trong số đó. Đài PT-TH Tiền Giang không chỉ thêm cơ hội để tôi “cháy” hết mình với nghề, mà cùng với đó là được đàn anh đi trước tận tình hướng dẫn, lãnh đạo chỉ bảo cả trong chuyện nghề lẫn tác phong. Rèn luyện trong môi trường tập thể nên tôi đã không ngừng lớn lên và trưởng thành với nghề”.

Đã ngoài 3 thập kỷ qua, Trần Liêm dần trở thành cái tên quen thuộc luôn xuất hiện trên các thước phim của Đài PT-TH Tiền Giang. Anh luôn được lãnh đạo Đài tin tưởng giao trách nhiệm quay hình cho các sự kiện quan trọng của tỉnh cũng như tham gia sự kiện trọng đại của đất nước. Có lẽ chính vì “Đam mê rất mạnh với hình ảnh” nên truyền hình chính là mảnh đất màu mỡ để hạt giống đam mê của Nhà báo Trần Liêm sinh sôi và phát triển.

Nhà báo Trần Nhã, nguyên Giám đốc Đài PT-TH Tiền Giang là một trong những lãnh đạo đã phát hiện và “truyền lửa” nghề làm báo hình cho Trần Liêm, cho rằng: “Trần Liêm là một quay phim xuất sắc, con mắt nghề của Liêm “độc” lắm.

Cùng một chủ đề, một sự kiện nhưng hình ảnh của Liêm quay rất đẹp, từ góc máy cho đến kỹ thuật hình ảnh đều tốt nên xem hình rất mãn nhãn. Để có được điều này phải hội tụ 2 thứ, đó là thiên phú và đam mê”.

Vì đam mê nên Nhà báo Trần Liêm chưa bao giờ ngại khó, ngại khổ trong tác nghiệp. Anh cũng là một trong những nhà báo đầu tiên đặt chân lên đảo Trường Sa, gửi những hình ảnh nơi đầu sóng ngọn gió của Tổ quốc về đất liền. Với anh, đó là hạnh phúc và vinh dự.

Đặc biệt, để có hình ảnh đẹp phục vụ công việc, anh luôn tự mày mò, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp và nhanh chóng nắm bắt những tiến bộ khoa học kỹ thuật phục vụ cho ngành Báo chí nói chung và truyền hình nói riêng.

Đó là chưa kể vì đam mê với nghề mà anh dám “chơi bạo” bỏ tiền túi để tự trang bị máy móc, thiết bị phục vụ cho tác nghiệp của mình. Nhớ cái thời những năm 2000, khi đó chưa có flycam, để quay được cảnh trên cao, Trần Liêm đã mày mò nghiên cứu và kêu thợ sắt về hàn để chế ra thiết bị nâng phóng viên quay phim lên cao nhằm quay được những cảnh rộng. Đến khi thị trường có bán flycam thì anh bỏ tiền túi “tậu” ngay cho mình một chiếc flycam chỉ để có hình ảnh phong phú phục vụ nghề.

Ngoài 30 năm gắn bó làm nghề truyền hình, Nhà báo Trần Liêm dường như chưa bao giờ từ chối vác máy đi quay hình, dù đó là sự kiện trọng đại của đất nước, của tỉnh hay chuyện trong nhà ngoài phố. “Với tôi được cầm máy quay là đủ vui rồi.

Cái máy quay phim với tôi có ma lực ghê lắm, nhiều hôm đang mệt mỏi nhưng cầm tới máy quay là tỉnh queo. Làm báo hình thì ngôn ngữ hình ảnh cực kỳ quan trọng, nên mình phải chăm chút từng khung hình, từng cảnh quay”, Nhà báo Trần Liêm chia sẻ. Điều đáng quý ở Trần Liêm là ngoài tình yêu nghề còn có mong muốn “truyền lửa” nghề cho những phóng viên thế hệ sau.

THỦY HÀ