Những sai lầm lớn 'có thể tránh được' của Armenia trong cuộc chiến Karabakh

Trên thực tế, kết quả của cuộc giao tranh ở Nagorno-Karabakh mà chúng ta thấy trong những ngày gần đây có thể đã được dự đoán tương đối chính xác vào thời điểm mùa hè năm 2020.

Azerbaijan không che giấu việc chuẩn bị quân sự của mình khi binh sĩ được đưa đến biên giới với Nagorno-Karabakh, vũ khí tập trung ở đó, nhà kho và các trạm thông tin liên lạc được xây dựng...

Không cần phải là người có tầm nhìn xa để hiểu rằng Baku đang chuẩn bị cho hoạt động quân sự. Tuy nhiên tình báo Armenia vì một lý do nào đó, nếu không bỏ qua thực tế này thì cũng không coi trọng nó.

Trong khi đó, nếu Armenia và Cộng hòa Nagorno-Karabakh tự xưng (NKR) dựa vào dữ liệu tình báo, họ sẽ có thể chuẩn bị hiệu quả hơn cho cuộc tấn công sắp xảy ra từ Azerbaijan. Ví dụ xác định Baku sẽ sử dụng loại vũ khí nào và đưa ra biện pháp chống lại.

Trước hết điều này liên quan đến các máy bay không người lái do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất, rõ ràng phía Armenia không mong đợi Azerbaijan sử dụng chúng một cách chủ động với số lượng lớn như vậy.

Phòng không cũng trở thành một điểm yếu khác của quân đội Armenia. Cần nhắc lại rằng hệ thống phòng thủ tại Nagoro-Karabakh được phát triển từ những năm 1990, nó đã lỗi thời đáng kể, đặc biệt khi phải chống lại phương tiện tấn công mới.

Nếu không quân Azerbaijan thời điểm thập niên 1990 khá yếu và các hệ thống phòng không của Armenia cũng như NKR đủ sức chống lại, nhưng bây giờ chúng ta thấy một tình hình hoàn toàn khác.

Tuy nhiên ưu thế trên không của Azerbaijan có thể đã bị san lấp nếu đối phươngquan tâm đến việc xây dựng một hệ thống phòng không thống nhất, tránh bố trí riêng biệt và hầu như không được kết nối bởi trường thông tin.

Cuối cùng, không thể phủ nhận sự trì trệ chung của các lực lượng vũ trang Armenia và NKR về chiến lược và chiến thuật phòng thủ khu vực. Trong khi ở Baku, họ rất chú trọng đến việc hiện đại hóa lực lượng vũ trang của mình.

Ở Nagorno-Karabakh, họ sống với những chiến công của quá khứ, nhớ lại những sự kiện từ 30 năm trước và tự nuôi mình bằng những huyền thoại rằng lần này có thể đẩy lùi cuộc tấn công dữ dội cũng như đánh bại hoàn toàn Azerbaijan.

Thật vậy, vào những năm 1990, người Armenia đã đánh bại các đội quân Azerbaijan và bảo vệ thành công Nagorno-Karabakh, bất chấp sự vượt trội về số lượng của quân địch, nhưng giờ đây tình hình đã hoàn toàn khác.

Azerbaijan đã thay đổi rất nhiều, tiềm lực tài chính phát triển, quan hệ với các đồng minh được củng cố. Có thể một sai lầm khác của Armenia là bỏ qua sự lớn mạnh của Azerbaijan, và có lẽ cũng có một hy vọng kỳ lạ rằng Nga sẽ ngay lập tức can thiệp quân sự vào cuộc xung đột.

Nhân tiện về mối quan hệ với các đồng minh - đây là một sai lầm chết người khác của Armenia. Mặc dù có rất nhiều cộng đồng cư dân ở các nước như Nga, Mỹ, Pháp... nhưng trên thực tế, họ thấy mình đơn độc trong cuộc đối đầu với Azerbaijan.

Thủ tướng Nikol Pashinyan không lâu trước khi xảy ra xung đột đã phát biểu từ quan điểm chống Nga, ông ta quên mất rằng trên thực tế ai mới là người bảo đảm an ninh ở Kavkaz. Bây giờ chúng ta thấy sự hỗ trợ cởi mở đối với Azerbaijan từ Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan, đi kèm việc cung cấp vũ khí của Israel.

Đối với Armenia, cả Nga, Mỹ và Pháp đều chỉ giới hạn trong các tuyên bố về sự cần thiết phải quay lại tiến trình đàm phán. Không có đặc nhiệm Pháp và UAV Mỹ ở Nagorno-Karabakh, không có tuyên bố nào của ông Putin về việc giúp đỡ "những người anh em theo đạo Thiên chúa".

Kết quả là chúng ta thấy một thực trạng đáng buồn: quân đội Armenia cũng như NKR tiếp tục bị tổn thất nghiêm trọng, binh sĩ Azerbaijan đã chiếm được thành phố chiến lược Shusha và ép buộc chính quyền Yerevan phải ký kết thỏa thuận gần như đầu hàng.

Rõ ràng chúng ta thấy Moskva không mặn mà trước lời kêu gọi của ông Pashinyan và thủ tướng Armenia đương nhiên sẽ phải chịu trách nhiệm về việc này.

Những sai lầm kể trên lẽ ra đã có thể tránh được, tuy nhiên đáng tiếc là vào thời điểm này mọi thứ đã quá muộn đối với Armenia.

Bạch Dương