Nicolas Jackson - Chàng vũ công Kumpo của sân Stamford Bridge.

Từ điệu múa Kumpo vùng Casamance...

Zinguichor, nơi Nicolas Jackson chuyển đến năm 16 tuổi, là một vùng đất đa dạng về mặt văn hóa và chủng tộc. Ở đây có 3 sắc dân chính, đó là người Jola, tập trung chủ yếu ở vùng Hạ Casamance, đất nước Guinea-Bissau láng giềng và đất nước Gambia, quê cha đất tổ của tiền đạo đang thi đấu cho ĐT Senegal, tiếp đó là sắc dân Bainuk láng giềng, cũng tập trung chủ yếu ở ba vùng đất Guinea-Bissau, Gambia và Senegal.

Trước khi trở thành của đất nước Senegal hiện đại, Casamance từng là một thuộc địa của Bồ Đào Nha và được sát nhập vào thực thể được gọi là tỉnh Guinea thuộc Bồ Đào Nha (Província Portuguesa de Guiné-ND), một thực thể chính trị tồn tại trong gần 400 năm, cụ thể là từ năm 1588 cho tới năm 1974.

Cũng chính vì thế mà Casamance luôn khác biệt so với phần còn lại của Senegal. Đầu tiên, họ không sử dụng tiếng Pháp hay tiếng Wolof như những người Senegal lân cận với mình. Thay vào đó, họ sử dụng tiếng Jola hay tiếng Bainuk, cùng với đó là một thứ tiếng Bồ Đào Nha bồi đặc trưng của vùng Thượng Guinea vẫn thường được gọi trong các tài liệu ngôn ngữ là Upper Guinea Creole (Tiếng Creole vùng Thượng Guinea-ND), một thứ tiếng trở thành nền tảng của những ngôn ngữ bồi Bồ Đào Nha khác trên khắp thế giới như tiếng Capa Verde, tiếng Papiamento của vùng ABC, bao gồm Aruba, Bonaire và Curacao - quốc đảo có đội tuyển quốc gia từng đối đầu ĐT Việt Nam cách đây 4 năm trên đất Thái Lan. Tiếp đó, họ không theo Hồi giáo hoặc Công giáo như người Wolof chiếm đa số ở Senegal mà theo Thuyết Vật Linh thờ cúng ông bà như các dân tộc Châu Phi khác.

Vị trí của Casamance (màu đỏ) trên bản đồ Senegal. Nguồn: Wikipedia.

Có thể nói, thứ khiến Casamance, đặc biệt là Zinguichor, hấp dẫn người dân Senegal cũng như người dân trên khắp thế giới, đó là điệu múa Kumpo, một điệu múa cho tới nay vẫn còn là một ẩn số với những người Senegal bản địa cũng như những người dân Jola, chủ nhân của điệu múa truyền thống này.

Theo quan niệm của người dân Casamance, để thực hiện điệu múa Kumpo, cần phải có ba thực thể, đó là Samay, một người đàn ông mang mặt nạ dữ dằn với hai chiếc sừng trên đầu, còn trên tay ông luôn lăm lăm một cây gậy dài. Tiếp đó là Niasse, có đủ hai tay, cầm hai cây gậy ngắn trong tay và đeo mặt nạ không sừng. Cuối cùng là Kumpo, trung tâm của điệu nhảy “Thực thể” này không phải là con người mà là một hồn ma sẽ nhập vào người nhảy, lúc này đeo một chiếc gậy ở trên đầu mình và khoác lên người một bộ đồ bằng rơm bao phủ khắp cơ thể của ông.

Kumpo, “trung tâm” của điệu múa cùng tên với thực thể này. Nguồn: Getty Images.

Khi thực hiện điệu nhảy Kumpo, người nhảy đòi hỏi phải thực hiện các động tác xoay người cực kỳ phức tạp, đồng thời cắm thẳng đầu mình xuống mặt đất theo một góc nhọn. Vừa xoay người, họ vừa hất tung bộ đồ phủ đầy rơm của mình ra bốn xung quanh, khiến đất cát bao phủ xung quanh họ bắn ra khắp khu vực thực hiện điệu nhảy, một hình ảnh tạo nên cảm giác phấn khích nếu đi kèm với âm nhạc truyền thống của vùng Casamance.

... đến điệu múa Kumpo của sân Stamford Bridge.

Khi nhìn vào lối chơi của Nicolas Jackson, tiền đạo 22 tuổi sẽ chuyển đến sân Stamford Bridge ở mùa giải 2023-2024 tới đây, chúng ta có thể thấy được những nét tương đồng với một vũ công Kumpo đích thực: những pha khống chế và che chắn bóng sau khi nhận được đường chuyền của các đồng đội, sau đó là một pha xoay người để đánh bại hoàn toàn cầu thủ theo kèm, khiến họ gần như không thể trở tay trước sự nhanh nhạy của tiền đạo người Senegal.

Hai khung hình lột tả những gì tuyệt vời nhất của Nicolas Jackson trong màu áo Villarreal. Nguồn: Youtube.

Một điểm mạnh đáng chú ý khác của chàng trai người Senegal gốc Gambia này đó là anh có thể thực hiện những pha bứt tốc chính xác và trực diện, nhờ đó mà anh có thu hút các hậu vệ đối phương khỏi vòng cấm, đồng thời giúp các đồng đội của anh ở hàng phòng thủ hoặc hàng tiền vệ có thể thực hiện một đường phát động bóng chính xác từ phần sân nhà.

Để có thể thấy được khả năng bứt tốc và di chuyển của tiền đạo người Senegal tốt như thế nào ở mùa giải vừa qua, chúng ta cần phải nhìn vào pha di chuyển dẫn tới bàn thắng trong trận thắng 2-1 của Villarreal trước Almeria hồi tháng 10 năm ngoái. Ở tình huống đó, Jackson, lúc này vào sân từ băng ghế dự bị, bắt đầu thực hiện một pha chạy chỗ sau khi Dani Parejo bắt đầu tìm vị trí thích hợp cho một đường chuyền.

Tình huống dẫn tới pha chuyền bóng của Dani Parejo cho Nicolas Jackson. Nguồn: The Athletic.

Parejo sau đó thực hiện một pha lốp bóng lên tuyến trên. Ngay sau khi đón được bóng, Nicolas Jackson đã thực hiện một pha bứt tốc khiến anh “cắt đuôi” hoàn toàn các cầu thủ theo kèm. Thậm chí, tiền đạo người Senegal còn có đủ thời gian để khống chế, đánh lừa thủ môn một cách điệu nghệ rồi mới ghi bàn vào lưới Almeria.

“Nhát kiếm” kết liễu của Nicolas Jackson vào lưới Almeria. Nguồn: The Athletic.

Nếu chỉ bằng một vài khung hình, chúng ta khó có thể thấy hết được tài năng và sự hiệu quả của cầu thủ người Senegal. Vì vậy, trang thống kê OptaJoe đã nêu ra một vài con số thú vị về tiền đạo người Senegal khi anh còn khoác áo Villarreal ở mùa giải vừa qua.

Cụ thể, theo OptaJoe, xuyên suốt mùa giải 2022-2023, dù Jackson chỉ thi đấu 46,8% số trận ở La Liga, nhưng trong số những cầu thủ có hơn 1.500 phút thi đấu ở hạng đấu cao nhất Tây Ban Nha, chỉ có 7 cầu thủ có tổng số bàn thắng và kiến tạo kỳ vọng trung bình một trận nhiều hơn con số 0,56 bàn/pha kiến tạo của anh, và cả 7 cầu thủ đó đều thuộc biên chế “Top 3 quyền lực” của La Liga, bao gồm Barcelona, Real Madrid và Atletico Madrid. Càng đáng nể hơn khi biết rằng trong 7 cầu thủ đó, không ai trẻ hơn Jackson cả.

Biểu đồ thể hiện tổng số bàn thắng và đường kiến tạo kỳ vọng trung bình một trận của Nicolas Jackson. Nguồn: Opta Analyst.

Một điều khác cũng khiến Chelsea bỏ hẳn 30 triệu bảng để đem về một cầu thủ mới chỉ 22 tuổi như Nicolas Jackson đó là khả năng đi bóng cực kỳ tốt của anh. Dù có một số cầu thủ có thể làm được điều này, nhưng có lý do để người ta phải gọi anh là “Tiểu Neymar” của vùng Casamance.

Theo thống kê ở mùa giải trước, Nicolas Jackson đã tham gia ở 10 tình huống dẫn tới bàn thắng từ một pha di chuyển ở La Liga. Trong số đó, anh ghi được 7 bàn thắng và thực hiện 3 pha kiến tạo, những thống kê chỉ đứng sau tổng số bàn thắng và kiến tạo của Vinicius Junior, người đạt được tổng số bàn thắng và kiến tạo là 12. Cũng cần phải nói thêm rằng Jackson đạt được tổng số bàn thắng và kiến tạo này khi thi đấu ít hơn tiền đạo người Brazil 1.231 phút.

Sơ đồ thể hiện những vị trí đi bóng dẫn tới cơ hội của Nicolas Jackson. Nguồn: Opta Analyst.

Tốc độ và các pha bứt tốc của Jackson nhanh chóng trở thành thứ vũ khí sắc bén của Villarreal ở mùa giải trước. Thêm vào đó, tiền đạo người Senegal còn có được khả năng di chuyển rộng khi có bóng trong sân. Theo thống kê ở các tiền đạo và tiền vệ La Liga có thời lượng thi đấu ít nhất 1.500 phút mùa trước, chỉ có 3 cầu thủ có diện tích di chuyển rộng hơn con số 13,6 mét trung bình một pha đi bóng của Nicolas Jackson.

Như một vũ công Kumpo đích thực, Jackson có khả năng đưa bóng ra khu vực biên, sau đó thực hiện một đường ngoặt bóng vào trong để kiến tạo cho các đồng đội. Cũng vì vậy mà Jackson ít khi thực hiện các pha dâng cao từ trung lộ. Cụ thể, theo thống kê của OptaJoe, cũng giống như Vinicius, đa phần các tình huống dẫn tới bàn thắng của anh tới từ khu vực biên, hoặc ở khu vực rìa ngoài vòng cấm, sau đó mới tới khu vực trung lộ.

Tựu chung lại, nếu muốn tận dụng những gì tốt nhất của Jackson ở mùa tới, Chelsea sẽ phải tìm được ít nhất hai hộ công có thể phục vụ tốt cho tiền đạo người Senegal như cái cách Dani Parejo đã làm ở mùa giải trước. Hay nói theo đúng vùng Casamance quê anh, đó là tìm ra một Samay và một Niasse cho “vị thần” Kumpo của sân Stamford Bridge.

Cũng cần phải nói thêm rằng, Nicolas Jackson ở mùa tới khó có thể ngay lập tức trở thành một phần quan trọng của Chelsea bởi anh mới chỉ 22 tuổi và chỉ thi đấu 1.758 phút chuyên nghiêp. Tuy nhiên, với tài thao lược và sự “mát tay” của ông với những viên ngọc thô của bóng đá thế giới, Mauricio Pochettino sẽ có thể tìm ra một vị trí cũng như vai trò thích hợp cho Nicolas Jackson ở mùa giải kế tiếp như cái cách ông đã làm với những Harry Kane, Son Heung Min khi còn dẫn dắt Tottenham Hotspur.

KDNX