Niềm tin của ông Troussier

Quang Hải đang tìm lại phong độ đỉnh cao trong màu áo đội tuyển Việt Nam. Ảnh: INT

Thể hiện bộ mặt mới

So với trận ra mắt thắng Hồng Kông (Trung Quốc) 1-0 nhiều thất vọng, huấn luyện viên Philippe Troussier đã có bốn sự thay đổi ở đội hình xuất phát đội tuyển Việt Nam trong trận đấu với Syria. Tài năng trẻ Nguyễn Thái Sơn đã được ông Troussier trao cơ hội ra mắt đội tuyển quốc gia, thay thế cho Hoàng Đức (chấn thương). Ngoài ra, Phan Tuấn Tài đá vị trí tiền vệ lệch trái, Nguyễn Thái Sơn đảm nhiệm vị trí trung tâm hàng tiền vệ và đặc biệt là Công Phượng xuất hiện trên hàng tấn công, cùng với Văn Tùng và Quang Hải.

Bên cạnh những thay đổi về mặt con người, lối chơi của đội tuyển Việt Nam với sơ đồ chiến thuật 3-4-3 trở nên chắc chắn, nhiều mảng miếng tấn công hơn. Văn Thanh được bố trí bên cánh phải nhưng được phép di chuyển xuống sâu bên phần sân đối phương để tạo ra mũi nhọn tốc độ, có sức khoan phá đủ mạnh bên hông hàng phòng ngự đối phương. Sự xuất hiện của Văn Thanh cùng với Quang Hải di chuyển khá rộng đã tạo ra nhiều pha phối hợp sắc nét và có tính đột biến, đặc biệt là những pha căng bóng từ biên phải vào khu vực 16m50 của Syria.

Ở khu vực giữa sân, Tuấn Anh, Quang Hải và Thái Sơn đã có sự kết dính cần thiết để hình thành tuyến phòng ngự từ xa hiệu quả, nhiều lần ngăn chặn thành công những pha phối hợp trung lộ của đội tuyển Syria đồng thời phá tan ý đồ kiểm soát khu trung tuyến từ đối phương. Điểm nhấn đáng kể nhất thuộc về Thái Sơn, tiền vệ sinh năm 2003 vốn thuộc biên chế đội U22 quốc gia. Cầu thủ chỉ cao 1,71m đã chơi chững chạc một cách khó tin, hoàn thành rất tốt nhiệm vụ thu hồi và phân phối bóng cho các mũi tấn công ở 2 bên và trung lộ. Ở tuổi 20, Thái Sơn hứa hẹn sẽ là một nhân tố mới gia tăng sức mạnh cho đội tuyển Việt Nam.

Ở tuyến dưới, huấn luyện viên Troussier cho thấy quan điểm rõ ràng về việc trao vị trí số 1 cho Văn Lâm, người bắt chính trận thứ 2 liên tiếp chứ không có ý định thử nghiệm. Nếu có sự thay thế trong khung thành cũng chỉ là phương án dự phòng cho Văn Lâm. Đây được coi là quyết định phù hợp của ông thầy người Pháp, bởi vị trí thủ môn cần có sự ổn định, vững vàng, kể cả về mặt tâm lý của người số 1. Thực tế, Văn Lâm tiếp tục thể hiện sự chắc chắn của mình trong các tình huống xử lý. So với trận trước, hàng phòng ngự đội tuyển Việt Nam phối hợp nhịp nhàng, hóa giải hầu hết các pha tấn công của Syria.

Huấn luyện Troussier chỉ đạo trong trận Việt Nam gặp Syria. Ảnh: INT

Dựa trên hệ thống phòng ngự chắc chắn, lối chơi tấn công của đội tuyển Việt Nam trận này biến hóa, hiệu quả hơn hẳn so với trận thắng Hồng Kông (Trung Quốc). Sự xuất hiện của Công Phượng với vai trò số 10 cổ điển và Quang Hải đã mang đến cho đội tuyển nhiều phương án tấn công. Như ở cuối hiệp 1, xuất phát từ pha sục bóng tinh tế chếch bên cánh trái của Quang Hải, Công Phượng bất ngờ lao vào đánh đầu. Bóng đi căng và chệch xà ngang đội bóng Tây Á trong gang tấc. Phút bù giờ trước khi hai đội nghỉ giữa hiệp, Tuấn Anh thử tài thủ thành Syria với cú dứt điểm ở cự ly gần 20 mét nhưng bóng lại đi chệch cột dọc.

Vấn đề đáng lo nhất của đội tuyển Việt Nam ở vị trí tiền đạo mũi nhọn. Với triết lý của ông Troussier, vị trí cao nhất trên hàng công phải là mẫu cầu thủ cao to, rất mạnh trong tranh chấp, tỳ đè và dứt điểm tốt cả hai chân cũng như khả năng không chiến. Tiền đạo trẻ Văn Tùng được trao gửi niềm tin. Nhưng cầu thủ này còn non kinh nghiệm trong phối hợp và xử lý tình huống. Chiến lược gia người Pháp sớm đưa Tuấn Hải vào sân từ phút 46 để gia tăng sức ép trong vòng cấm địa đối phương.

Ngay lập tức, phương án thay người của vị chiến lược gia người Pháp phát huy hiệu quả. 2 phút sau khi vào sân, Tuấn Hải nhận bóng trong tư thế xoay lưng về cầu môn đối phương. Với động tác xử lý khéo léo, tiền đạo này tung cú sút chìm đầy hiểm hóc khiến thủ môn Syria phải vào lưới nhặt bóng. Cách ghi bàn của Tuấn Hải là một trong những đòi hỏi của ông Troussier dành cho vị trí tiền đạo mũi nhọn. Khó ở chỗ, bóng đá Việt Nam không có cầu thủ nào thực sự nổi bật để đáp ứng yêu cầu của chiến lược gia người Pháp, kể cả Tiến Linh, người đã bị loại khỏi đội tuyển vì phong độ không tốt.

Đội tuyển Việt Nam không những giành chiến thắng mà thể hiện sự đĩnh đạc trong lối chơi trước đối thủ có thứ hạng cao hơn hẳn trên bảng xếp hạng gần đây của Liên đoàn Bóng đá Thế giới. Những gương mặt mới, trẻ như Thái Sơn đã thổi luồng gió mới vào đội tuyển, giải phóng sức ì cho rất nhiều cựu binh vốn ở trạng thái thiếu động lực. Điều quan trọng hơn, chiến thắng trước Syria không chỉ có tinh thần, yếu tố quyết định vẫn là những điều chỉnh nhân sự của ông thầy người Pháp. Qua đó, đội tuyển Việt Nam đã có được sự chủ động trong cách chơi, các tình huống dàn xếp tấn công.

Hàng phòng ngự đội tuyển Việt Nam (áo sẫm) chơi chắc chắn trong trận thắng Syria. Ảnh: INT

Cần thêm thời gian

Ở 2 trận đấu đầu tiên dưới triều đại huấn luyện viên Troussier, đội tuyển Việt Nam đều thắng với tỉ số 1-0. Tuy nhiên, giữa 2 trận đấu có sự tương phản về cách thể hiện. Ở trận thắng Hồng Kông (Trung Quốc), đội tuyển Việt Nam thi đấu thiếu nét, liên tục chuyền hỏng, tạo cơ hội để đối thủ phản công. Hàng phòng ngự mắc quá nhiều lỗi. 3 tình huống đội bạn sút bóng trúng xà ngang, cột dọc cho thấy chúng ta chơi tệ đến mức nào.

Trên sân Lạch Tray, rất nhiều khán giả bỏ về khi trận đấu chưa kết thúc. Người hâm mộ và nhiều chuyên gia bày tỏ sự thất vọng về màn ra mắt của ông thầy người Pháp trên cương vị huấn luận viên đội tuyển Việt Nam. Thế nhưng, vượt lên sức ép, những sự chỉ trích, huấn luyện viên Troussier vẫn kiên định con đường mà ông đã vạch ra cho đội tuyển Việt Nam. Đó là lối chơi kiểm soát bóng và chủ động phối hợp tấn công, đồng thời về nhân sự, cánh cửa đội tuyển đã rộng mở với nhiều cầu thủ trẻ thay vì đóng khung với nhóm cựu binh như thời huấn luyện Park Hang Seo.

Huấn luyện viên Troussier vẫn sử dụng sơ đồ 3-4-2-1 như người tiền nhiệm, song có thể dễ dàng nhận ra sự thay đổi về triết lý và đấu pháp của đội tuyển Việt Nam. Dưới thời ông Park Hang Seo, đội tuyển Việt Nam thường chủ động chơi phòng ngự và chờ thời điểm thích hợp để phản đòn khi gặp các đối thủ ngang cơ, hoặc mạnh hơn. Với đấu pháp này, tính cơ động của đội hình không cao vì số lượng người tham gia tấn công bị hạn chế. Còn dưới thời ông Troussier, đội tuyển Việt Nam luân chuyển bóng rất nhanh. Các cầu thủ buộc phải chuyền bóng và di chuyển liên tục. Các cầu thủ Syria thực sự gặp khó khăn trước đấu pháp này của đội tuyển Việt Nam.

Với đấu pháp tấn công, ông Troussier đã huy động cả 2 trung vệ lệch biên. Khi đó, 2 cầu thủ chạy cánh trở thành những tiền đạo cánh đích thực. Các tiền vệ trụ có thể sẵn sàng lui về đóng vai trò trung vệ từ xa. Từ khá lâu rồi người hâm mộ bóng đá nước nhà mới được chứng kiến lối chơi tấn công trực diện và tốc độ như vậy của đội tuyển Việt Nam. Để phục vụ lối chơi này, các cầu thủ của đội tuyển Việt Nam phải cần nền tảng thể lực cực tốt do phải di chuyển liên tục. Đây là lí do khiến nhà cầm quân người Pháp phải triệu tập nhiều cầu thủ cho mỗi vị trí để đánh giá.

Và sự lựa chọn của ông Troussier không phải là những gương mặt dày dạn kinh nghiệm, mà đó là những cầu thủ trẻ. Quả bóng Vàng Việt Nam 2021 Hoàng Đức chấn thương, người thay thế là cầu thủ 19 tuổi Nguyễn Thái Sơn. Ngoài ra, ông thầy người Pháp còn trao cơ hội ra sân cho những cầu thủ trẻ khác như Phan Tuấn Tài, Nguyễn Văn Tùng hay Khuất Văn Khang. Nhà cầm quân người Pháp đã nói nhiều về kinh nghiệm thực chiến của các cầu thủ trẻ tại SEA Games và giờ là lúc ông giúp họ tích lũy những yếu tố cần thiết để vươn tới bóng đá đỉnh cao.

Trước đó, đội tuyển Việt Nam không thường xuyên triệu tập cầu thủ trẻ lên đội tuyển quốc gia chứ chưa nói tới chuyện trao cơ hội ra sân dưới thời Park Hang Seo. Thậm chí, bóng đá Việt Nam còn phát triển theo chiều ngược lại như lứa U22 dự SEA Games phải phụ thuộc lớn vào các trụ cột quá tuổi được tăng cường từ đội tuyển quốc gia. Ở đợt tập trung này, ông Troussier cũng triệu tập nhiều gương mặt mới như Đình Triệu, Minh Toàn, Văn Việt, Tiến Dụng, Văn Toản, Lâm Ti Phông, Mạnh Dũng hay Đinh Thanh Bình… Cánh cửa lên tuyển đang mở rộng cho tất cả các cầu thủ. Đấy là thông điệp mà nhà cầm quân người Pháp đã đưa ra trước khi bước vào vòng loại World Cup 2026.

Vấn đề của đội tuyển Việt Nam ở trận gặp Hồng Kông (Trung Quốc) là chất lượng quá tệ của các đường chuyền. Chúng ta áp dụng lối chơi nhanh nhưng chưa nhuần nhuyễn nên đây là sai số dễ hiểu. Các tuyển thủ đã nhiều năm thi đấu theo phong cách của HLV Park Hang Seo nên phải cần nhiều thời gian để thích nghi với đấu pháp mới. Và thực tế, chỉ sau 5 ngày, lối chơi của đội tuyển Việt Nam đã được cải thiện rõ rệt. Đoàn quân áo đỏ vẫn chơi bóng nhanh, di chuyển liên tục nhưng đã hạn chế gần như tối đa những đường chuyền hỏng. Vì vậy, Syria không có nhiều cơ hội để phản công.

Chuyên gia bóng đá Trịnh Minh Huế bình luận, ông Park ưu tiên phòng ngự nhiều - cũng là năng lực sở trường chính của ông; huấn luyện viên Troussier huấn luyện kiểm soát bóng nhiều nhất để tấn công cũng là sở trường huấn luyện của ông. Dễ hiểu ông Park giỏi chơi phòng ngự phản công; ông Troussier giỏi huấn luyện kiểm soát bóng trận đấu để kết thúc tấn công. Nhưng nên hiểu đó chỉ là hình thái chiến thuật được huấn luyện viên định hình cơ bản chứ không cứng nhắc cho lối chơi đó với mọi đối tượng. Nó phụ thuộc vào đối thủ là ai, trình độ họ thế nào...

Dẫu sao, huấn luyện viên Troussier có thể hài lòng bởi ông không thấy rằng các tuyển thủ Việt Nam thích nghi khá nhanh như vậy với đấu pháp mới. Ông khẳng định vẫn cần thêm thời gian để triết lý của mình được áp dụng một cách nhuần nhuyễn ở đội tuyển. Mọi cuộc cách mạng đều cần thời gian.

Sau trận thắng Syria, ông Troussier cho biết: Tôi có chút áp lực trước trận. Nhưng trận này, đội tuyển giữ sạch lưới và ghi bàn quyết định từ một tình huống phát triển bóng mở. Tôi rất hài lòng vì đội vừa thắng, vừa đạt mục tiêu về cách thắng. Do thời gian tập trung đội tuyển ngắn, các tuyển thủ vẫn còn sai sót trong phối hợp do hiểu nhầm ý nhau, dẫn đến xử lý hỏng ở một số tình huống có thể tạo cơ hội hoặc kết thúc. Nhưng việc này là bình thường vì những yêu cầu của tôi với các thành viên đội tuyển hiện tại khác so với trước kia. Chúng tôi cần thêm thời gian.

Thành Nam