Niêm yết công ty con, SAM Holdings chịu tác động ngược

Dự án Samland Riverside từng được kỳ vọng giúp SAM Holdings bứt phá. Ảnh: L.T

Samland đối mặt khả năng bị hủy giao dịch bắt buộc

Là công ty thành viên của Công ty cổ phần SAM Holdings (mã SAM), Công ty cổ phần Địa ốc Sacom (Samland, mã SLD) sở hữu hai dự án bất động sản từng được kỳ vọng trở thành điểm sáng giúp SAM Holdings bứt phá khi thị trường bất động sản bước vào chu kỳ tăng trưởng mới. Tuy nhiên, cả hai dự án đều chậm tiến độ nhiều năm.

Tính đến ngày 30/6/2025, Samland chỉ có 13,66 tỷ đồng tiền mặt, trong khi tài sản dở dang dài hạn lên tới 707,5 tỷ đồng, chiếm 90% tổng tài sản. Trong đó, 571,1 tỷ đồng là giá trị Dự án Khu dân cư Nhơn Trạch (Đồng Nai) và 136,38 tỷ đồng thuộc Dự án Chung cư Samland Riverside (TP.HCM).

Ngày 15/8/2025, cổ phiếu SLD chính thức giao dịch trên UPCoM, tạo hiệu ứng tích cực cho cổ phiếu SAM của SAM Holdings. Trong giai đoạn từ ngày 25/6 đến 19/8 - trùng thời điểm Samland niêm yết, cổ phiếu SAM đã tăng giá 62,5%, từ 6.370 đồng lên 10.350 đồng/cổ phiếu.

Tuy nhiên, chỉ hơn một tháng sau khi giao dịch, Samland bất ngờ thông báo không còn đáp ứng điều kiện công ty đại chúng theo danh sách cổ đông chốt ngày 23/9/2025, vì không đảm bảo có tối thiểu 10% số cổ phần có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư nhỏ nắm giữ.

Samland hiện có hai cổ đông lớn là SAM Holdings nắm 85,71% vốn điều lệ và nhà đầu tư cá nhân Huỳnh Đức Thanh, người trở thành cổ đông lớn ngày 19/9, sở hữu 5,6% vốn. Phần còn lại, tương ứng 8,69% vốn, thuộc về các cổ đông nhỏ lẻ sở hữu dưới 5% vốn điều lệ. Tỷ lệ sở hữu tập trung khiến Công ty không còn đủ điều kiện duy trì tư cách công ty đại chúng, qua đó đứng trước nguy cơ bị hủy giao dịch bắt buộc.

Sau giai đoạn tăng nóng, cổ phiếu SAM đã giảm giá mạnh 26,7%, từ 10.350 đồng (ngày 19/8) xuống 7.590 đồng/cổ phiếu (ngày 9/10). Dù đã trở lại gần vùng giá trước khi tăng, nhưng tính đến ngày 9/10, cổ phiếu của SAM Holdings vẫn đang giao dịch ở mức P/E 34,54 lần, cao hơn trung bình ngành 27,5 lần, cho thấy định giá hiện không còn rẻ so với các doanh nghiệp cùng ngành.

SAM Holdings còn nhiều khoản đầu tư kém hiệu quả

Samland chỉ là một trong nhiều khoản đầu tư dài hạn mà SAM Holdings đang “chôn vốn”, kéo giảm hiệu quả sử dụng tài sản và nguồn vốn.

Giai đoạn 2014-2024, các chỉ tiêu hiệu quả hoạt động của SAM Holdings liên tục thấp hơn trung bình ngành. Năm 2024, ROA chỉ đạt 1,3% so với trung bình ngành 2,16%, ROE chỉ đạt 2,12% so với 3,77%.

Nửa đầu năm 2025, doanh thu tăng 13,7%, lên 2.567,43 tỷ đồng, song lợi nhuận ròng giảm 47%, còn 39,51 tỷ đồng. Đáng chú ý, lợi nhuận gộp tạo ra không đủ bù chi phí tài chính, bán hàng và quản lý doanh nghiệp, khiến Công ty chỉ thoát lỗ nhờ doanh thu tài chính.

Tính đến ngày 30/6/2025, SAM Holdings có nhiều khoản đầu tư lớn, gồm 727,3 tỷ đồng tại Công ty cổ phần Liên doanh cảng quốc tế Mỹ Thủy (36% vốn); 412,25 tỷ đồng vào Công ty cổ phần Dịch vụ du lịch Phú Thọ (34,96% vốn); 148,52 tỷ đồng vào Công ty cổ phần Phú Hữu Gia (45,28% vốn); 412,27 tỷ đồng vào Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương, giá trị còn lại chỉ 325,7 tỷ đồng; 273,65 tỷ đồng vào Tổng công ty Dược Việt Nam, giá trị còn lại 267,5 tỷ đồng… Công ty đã trích lập 130,04 tỷ đồng cho các công ty con (trên tổng giá trị đầu tư 2.794,7 tỷ đồng) và 137,4 tỷ đồng cho các công ty liên kết (tổng đầu tư 1.422,1 tỷ đồng).

Có thể thấy, việc mở rộng đầu tư sang nhiều lĩnh vực, đặc biệt là các công ty thành viên và đơn vị liên kết chưa mang lại hiệu quả, trong khi mảng kinh doanh cốt lõi không đủ bù chi phí tài chính, bán hàng và quản lý doanh nghiệp. Điều này khiến SAM Holdings tiếp tục duy trì hiệu quả hoạt động thấp hơn mặt bằng của ngành.

Đã có nhiều doanh nghiệp rơi vào tình cảnh tương tự Samland, như Công ty cổ phần Cà phê Ea Pốk (EPC) bị hủy giao dịch trên UPCoM do không còn đáp ứng tiêu chí công ty đại chúng; Công ty cổ phần Đóng tàu Sông Cấm (SCY) bị hủy đăng ký giao dịch vì cơ cấu cổ đông quá cô đặc; Công ty cổ phần Nước sạch Quảng Trị (NQT) mất tư cách đại chúng do tỷ lệ cổ đông nhỏ dưới 10%; Công ty cổ phần Sông Đà 25 (SDJ) và Công ty cổ phần Đầu tư & Xây dựng số 4 (CC4) bị hủy giao dịch vì lý do tương tự.

Duy Bắc