Tín chỉ carbon trong nông nghiệp: Cơ hội mới từ Đề án trồng trọt phát thải thấp

Theo Đề án, đến năm 2035, lĩnh vực trồng trọt sẽ giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020; xây dựng và phát triển nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho nông sản chủ lực; mỗi tỉnh, thành phố triển khai tối thiểu 1 - 2 mô hình sản xuất giảm phát thải và thí điểm 15 mô hình canh tác có khả năng phát triển tín chỉ carbon đạt chuẩn quốc tế.

Tầm nhìn đến năm 2050, 100% diện tích cây trồng chủ lực sẽ áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác phát thải thấp, hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại và bền vững.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung phát biểu tại hội nghị

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung khẳng định, đây là “bước đi kịp thời của ngành nông nghiệp trong tiến trình chuyển đổi xanh và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng ‘0’ vào năm 2050”.

Ông cho biết, hiện trồng trọt chiếm khoảng 80% tổng phát thải của toàn ngành nông nghiệp, trong đó sản xuất lúa nước là nguồn phát thải lớn nhất. Vì vậy, việc áp dụng mô hình canh tác tiên tiến như tưới ngập khô xen kẽ (AWD), sử dụng phân hữu cơ, quản lý nước và dinh dưỡng hợp lý là yếu tố then chốt giúp giảm phát thải và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Đề án được triển khai trên phạm vi toàn quốc, tập trung vào các cây trồng chủ lực như lúa, cà phê, sắn, mía, chuối, rau màu và cây ăn quả lâu năm. Bộ dự kiến triển khai 59 mô hình giảm phát thải tại 34 địa phương, bao gồm các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, nông lâm kết hợp, sản xuất than sinh học, và chuyển đổi đất 2 vụ lúa sang cây trồng cạn.

Cục trưởng Huỳnh Tấn Đạt cho biết, ngành trồng trọt đặt mục tiêu trước năm 2028 thí điểm trao đổi carbon nội địa, tiến tới tham gia thị trường tín chỉ carbon quốc tế. Nếu thực hiện hiệu quả, Đề án có thể giúp giảm 8 - 11 triệu tấn CO₂ tương đương mỗi năm, đồng thời tạo thêm nguồn thu cho doanh nghiệp và nông dân thông qua việc bán tín chỉ carbon hợp pháp.

Ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết, ngành trồng trọt đặt mục tiêu trước năm 2028 thí điểm trao đổi carbon nội địa, tiến tới tham gia thị trường tín chỉ carbon quốc tế

Thực tế, một số địa phương đã chủ động triển khai các mô hình giảm phát thải hiệu quả. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp cho biết, mô hình lúa chất lượng cao phát thải thấp đã giúp giảm 20 - 30% lượng nước tưới, tiết kiệm 15% chi phí sản xuất, đồng thời cắt giảm đáng kể khí metan (CH₄). Người dân còn tận dụng phụ phẩm nông nghiệp như rơm, trấu để sản xuất phân hữu cơ và biogas, góp phần hình thành mô hình nông nghiệp tuần hoàn.

Tại các địa phương khác như Lâm Đồng và Tây Ninh, ngành nông nghiệp đề nghị Bộ sớm ban hành bộ tiêu chí đánh giá phát thải thấp và tài liệu hướng dẫn kỹ thuật, đồng thời có chính sách tín dụng xanh để hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư công nghệ sản xuất sạch.

Theo Thứ trưởng Hoàng Trung, thành công của Đề án không chỉ giúp giảm phát thải mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị thương hiệu nông sản Việt Nam.

Việc sản xuất theo hướng phát thải thấp, có truy xuất nguồn gốc carbon sẽ giúp hàng hóa Việt Nam dễ dàng tiếp cận các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Mỹ, đồng thời tăng giá bán từ 10–25% so với sản phẩm thông thường.

“Nông nghiệp phát thải thấp không chỉ là trách nhiệm, mà là cơ hội mới để Việt Nam bước vào nền kinh tế xanh, tận dụng nguồn lực tài chính carbon và phát triển bền vững”, Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh.

Văn Sơn