Ninh Bình đặt nền móng cho ngành thủy sản xanh – hiện đại – hội nhập

Hướng đi bền vững: Từ nhận thức đến hành động

Ninh Bình có hơn 11.000 ha mặt nước nuôi trồng thủy sản, tập trung chủ yếu tại các huyện Kim Sơn, Yên Khánh, Yên Mô và Hoa Lư. Hệ sinh thái phong phú với nhiều sông lớn như sông Đáy, sông Vạc, sông Hoàng Long, cùng với vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn rộng lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển các loại thủy sản nước ngọt, nước lợ và nước mặn.

Hiện nay, sản lượng thủy sản của tỉnh đạt trên 55.000 tấn/năm, đóng góp tích cực vào tăng trưởng ngành nông nghiệp. Do đó, tỉnh Ninh Bình xác định phát triển thủy sản bền vững là nhiệm vụ trọng tâm trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Nhiều giải pháp đã và đang được ngành nông nhiệp Ninh Bình triển khai đồng bộ nhằm nâng cao giá trị gia tăng và phát triển theo chuỗi liên kết, thân thiện với môi trường.

Một trong những bước quan trọng là quy hoạch lại vùng nuôi trồng thủy sản phù hợp với điều kiện sinh thái và định hướng phát triển dài hạn. Tỉnh tập trung chuyển đổi sang nuôi thủy sản theo hướng công nghệ cao, sinh thái. Các vùng nuôi được đầu tư hạ tầng kỹ thuật như hệ thống thủy lợi, điện, đường nội đồng, thuận lợi cho sản xuất.

Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Bình tích cực phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học để chuyển giao công nghệ nuôi trồng hiện đại cho nông dân. Nhiều mô hình nuôi cá rô phi theo công nghệ Biofloc, nuôi tôm hai giai đoạn, nuôi trồng kết hợp (cá - lúa, tôm - cua - cá) đã chứng minh được hiệu quả cao về kinh tế và môi trường.

Mô hình cá - lúa mang lại hiệu quả "kép" cho nông dân Phú Lộc

Một điểm yếu cố hữu của ngành thủy sản Ninh Bình là sản xuất nhỏ lẻ, thiếu liên kết giữa các khâu. Để khắc phục, tỉnh đã và đang hỗ trợ xây dựng các hợp tác xã, tổ hợp tác nuôi trồng thủy sản, kết nối với doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ. Từ đó hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất – chế biến – tiêu thụ, giúp ổn định đầu ra, nâng cao thu nhập cho người nuôi.

Ngoài ra, việc xây dựng thương hiệu, chứng nhận VietGAP, truy xuất nguồn gốc sản phẩm cũng được quan tâm để đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường trong và ngoài nước.

Yếu tố môi trường và hệ sinh thái luôn được tỉnh Ninh Bình chú trọng. Tỉnh tăng cường kiểm soát việc xả thải trong nuôi trồng thủy sản, yêu cầu các hộ dân xử lý nước thải trước khi thải ra môi trường. Khuyến khích việc sử dụng chế phẩm sinh học thay cho hóa chất. Ninh Bình đồng thời thực hiện các chương trình phục hồi nguồn lợi thủy sản tự nhiên thông qua thả giống tái tạo, bảo vệ mùa sinh sản, ngăn chặn khai thác tận diệt. Vùng ven biển Kim Sơn còn được định hướng phát triển mô hình “rừng - ngập mặn - thủy sản” để vừa tạo sinh kế, vừa giữ gìn đa dạng sinh học.

Để nâng cao năng lực cạnh tranh, tỉnh cũng đang khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào chế biến sâu, xây dựng nhà máy chế biến gắn với vùng nguyên liệu, nhằm đa dạng hóa sản phẩm, kéo dài thời gian bảo quản và tăng giá trị xuất khẩu.

Tầm nhìn và cam kết lâu dài

Trong bối cảnh chuyển đổi kinh tế gắn với phát triển bền vững đang trở thành xu thế tất yếu toàn cầu, tỉnh Ninh Bình không chỉ coi ngành thủy sản là một ngành sản xuất đơn thuần mà còn định hướng đây là trụ cột chiến lược trong tái cơ cấu nông nghiệp và phát triển nông thôn mới kiểu mẫu. Việc phát triển thủy sản bền vững được tỉnh xem là một cam kết chính trị và hành động dài hạn, gắn liền với các mục tiêu kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu.

Tỉnh Ninh Bình đã xác định rõ mục tiêu đến năm 2030 sẽ đưa ngành thủy sản trở thành một ngành kinh tế có giá trị cao, thân thiện với môi trường, thích ứng tốt với biến đổi khí hậu và đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng nông thôn mới nâng cao. Đến năm 2045, ngành thủy sản Ninh Bình phấn đấu đạt trình độ sản xuất tiên tiến, có năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh cao trên thị trường trong nước và quốc tế.

Để hiện thức hóa các mục tiêu trên, chính quyền các cấp tỉnh Ninh Bình đã đưa ra nhiều giải pháp thiết thực, trong đó tập trung vào 4 nhóm giải pháp chính:

Một là, Tỉnh sẽ tiếp tục ban hành các cơ chế ưu đãi và chính sách đặc thù để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nuôi trồng, chế biến và tiêu thụ thủy sản. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức khoa học – công nghệ tham gia vào chuỗi giá trị.

Hai là, ưu tiên bố trí ngân sách để đầu tư hạ tầng vùng nuôi thủy sản trọng điểm như hệ thống điện, đường, thủy lợi nội đồng, khu xử lý nước thải… Đây là những yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ môi trường.

Ba là, tập trung phát triển nguồn nhân lực và chuyển đổi tư duy, trong đó chú trọng đào tạo, tập huấn kỹ thuật cho người nuôi trồng; hỗ trợ khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao; đồng thời tuyên truyền để thay đổi tư duy từ “nuôi để sống” sang “nuôi để làm giàu bền vững”.

Bốn là, tăng cường quản lý môi trường và giám sát rủi ro: Tỉnh xây dựng hệ thống giám sát môi trường vùng nuôi; quy định rõ trách nhiệm của các bên trong việc xả thải, sử dụng kháng sinh và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Đồng thời đẩy mạnh vai trò của cộng đồng trong giám sát và quản trị tài nguyên địa phương.

Rơm rạ được thu gom để làm thức ăn gia súc, trồng nấm... là 1 phần trong chuỗi nông nghiệp tuần hoàn - góp phần kiến tạo một nền nông nghiệp xanh, sạch và bền vững tại huyện Yên Khánh

Song song với đó, việc phát triển ngành thủy sản của Ninh Bình còn gắn liền với các định hướng phát triển toàn diện khác của tỉnh, cụ thể:

Xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu: Ngành thủy sản đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao thu nhập, đa dạng sinh kế, và cải thiện chất lượng sống của người dân nông thôn, đặc biệt là ở các vùng ven biển, vùng chuyển đổi đất trũng.

Ứng phó biến đổi khí hậu và giảm phát thải carbon: Các mô hình nuôi trồng kết hợp, tuần hoàn sinh học, sử dụng năng lượng sạch… đang được khuyến khích để giảm thiểu tác động môi trường và đóng góp vào mục tiêu quốc gia về phát triển xanh.

Phát triển du lịch sinh thái nông nghiệp: Một số vùng nuôi thủy sản như Kim Sơn, Hoa Lư được quy hoạch phát triển kết hợp với du lịch trải nghiệm, góp phần quảng bá sản phẩm đặc trưng và nâng cao giá trị dịch vụ nông nghiệp.

Có thể nói, Ninh Bình đang từng bước chuyển đổi ngành thủy sản từ mô hình truyền thống sang hiện đại, hiệu quả và bền vững. Cam kết mạnh mẽ của chính quyền cùng sự vào cuộc của người dân và doanh nghiệp sẽ là nền tảng vững chắc để ngành thủy sản tỉnh nhà không chỉ là sinh kế cho nông dân mà còn là điểm sáng trong hành trình phát triển nông nghiệp sinh thái, thích ứng và hội nhập quốc tế./.

M.Q