Ninh Thuận điều chỉnh sản xuất, cân đối nguồn nước cho vụ Hè Thu

Người dân ở huyện Ninh Phước khẩn trương đưa cơ giới làm đồng để gieo cấy ở vùng chủ động nước tưới.

Vì lẽ đó, ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận phải chủ động điều chỉnh sản xuất, có giải pháp khuyến cáo, đảm bảo cân đối với nguồn nước; đồng thời chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với thực tế của mỗi địa phương.

Nguy cơ cao thiếu nước tưới

Tỉnh Ninh Thuận có khá nhiều công trình thủy lợi được đầu tư, với tổng cộng 24 hồ chứa, dung tích chứa trên 502 triệu m3 nước cùng 5 đập dâng trên sông. Đặc biệt mỗi địa phương trong tỉnh đều có hệ thống hồ chứa lớn nhỏ tích nước, phục vụ sản xuất, chăn nuôi và cấp nước thô cho nhà máy xử lý đưa đến cho người dân sinh hoạt.

Ninh Thuận là dải đất cực Nam Trung Bộ, do vị trí địa lý đặc biệt, có nhiều dải núi che chắn nên lượng mưa trung bình năm rất thấp. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra như hiện nay, mưa ít, nắng kéo dài dẫn đến nguồn nước bổ sung cho các hồ chứa ngày một ít, gây không ít khó khăn cho sản xuất và sinh hoạt của người dân.

Hiện nay, ngoại trừ các huyện như Ninh Sơn, Ninh Hải, Bác Ái, Thuận Bắc và thành phố Phan Rang - Tháp Chàm được cho sản xuất vụ Hè Thu nhưng với diện tích ít hơn so với cùng kỳ. Còn lại các địa phương thuộc khu vực phía Nam của tỉnh hầu như cho dừng sản xuất vì nguy cơ thiếu nước tưới là rất cao.

Nước từ kênh Nam dẫn về tưới sản xuất vụ Hè Thu ở huyện Ninh Phước.

Tại huyện Thuận Nam, vùng được xem là "rốn hạn" của tỉnh, kể từ khi thu hoạch xong vụ Đông Xuân 2024 - 2025, đến nay hầu như toàn bộ diện tích sản xuất vùng hạ lưu đều nằm phơi nắng. Thuận Nam có 6 hồ chứa với dung tích trên 43,5 triệu m3; trong đó, có hai hồ chứa lớn là Sông Biêu và Tân Giang với dung tích 37 triệu m3, nhưng từ trước tới nay cũng chỉ đáp ứng cho vụ Đông Xuân, còn các vụ khác trong năm phải ngưng sản xuất kéo dài.

Ông Hán Bá Khiêm, Trưởng Cụm Tân Giang (hệ thống thủy lợi Tân Giang) – Trạm thủy nông huyện Thuận Nam chia sẻ, đa phần diện tích sản xuất của huyện đều phụ thuộc nước tưới của hồ Tân Giang. Khi vào mùa khô hạn, nguồn nước của hồ không đảm bảo tưới cho sản xuất nên phải ngưng sản xuất ở diện tích vùng hạ lưu ở các địa phương.

Mực nước của Hồ Bầu Zôn (ở huyện Ninh Phước) đang xuống thấp gần mực nước chết.

Những ngày qua, khu vực của hồ Tân Giang tuy có mưa nhưng rất nhỏ, khoảng 1 triệu m3. Hiện lượng nước của hồ còn khoảng 7 triệu m3/13,39 triệu m3 dung tích thiết kế. Như thế cũng không đủ và chỉ cho gieo cấy một số diện tích ở thượng nguồn (gần hồ).

Ông Nguyễn Công Sưng, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH MTV Khai thác các công trình thủy lợi tỉnh Ninh Thuận cho biết, tính đến ngày 5/6, tổng lượng nước của 24 hồ chứa do công ty quản lý chỉ còn khoảng 190/502,74 triệu m3 dung tích thiết kế (tính cả hồ Sông Than đang tích nước, chưa đưa vào sử dụng), chiếm tỷ lệ trên 37%; trong đó có khoảng 12 hồ chứa hiện mực nước xuống thấp gần mực nước chết, 1 hồ khô cạn nước (hồ Ông Kinh).

Nguồn nước của hồ Tân Giang (ở huyện Thuận Nam) không đảm bảo nước tưới cho vùng hạ lưu các địa phương trong huyện.

Trước tình hình trên, công ty đề nghị các địa phương, khuyến cáo người dân tuân thủ lịch thời vụ gieo cấy (kể cả địa phương chủ động cho sản xuất) và lịch điều tiết nước. Đối với các hồ chứa mực nước xuống thấp, gần mực nước chết, công ty dừng tiến hành cấp nước cho sản xuất, chỉ để nước tưới cho cây lâu năm và nước phục vụ chăn nuôi, ông Nguyễn Công Sưng cho hay.

Linh động sản xuất phù hợp, hiệu quả

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Thuận cho biết, vụ Hè Thu 2025, tổng diện tích sản xuất là trên 30.230 ha; trong đó lúa gần 13.300 ha, cây rau màu trên 16.900 ha, đó là những diện tích có khả năng chủ động được nước tưới. Riêng với các địa phương thuộc khu vực phía Nam của tỉnh và một số vùng khác thì sẽ cho ngưng sản xuất, chỉ cho sản xuất một số diện tích phù hợp ở vùng thượng nguồn các hồ chứa.

Kênh mương dẫn nước tưới cho cánh đồng ở xã Phước Hữu (huyện Ninh Phước) đang phải phơi nắng.

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Thuận cũng đã đề ra lịch thời vụ gieo cấy cụ thể; đồng thời chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phối hợp với các huyện, thành phố và các đơn vị có liên quan tăng cường tuyên truyền, vận động nông dân xuống giống đúng thời vụ và cơ cấu giống theo khuyến cáo của ngành; đồng thời, khuyến khích người dân sử dụng nước tiết kiệm, giảm thất thoát để giữ nước tưới đến hết vụ.

Đối với những vùng không chủ động nước tưới, chính quyền các địa phương sớm khuyến cáo, quản lý không để người dân đổ ải, gieo cấy; đồng thời có giải pháp khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp, giảm nước tưới, đầu tư các loại hình trữ nước phù hợp như đào ao, xây bể chứa nước, khai thác bổ sung nguồn nước ngầm… để ứng phó với tình hình thời tiết có khả năng diễn biến phức tạp, đảm bảo hiệu quả sản xuất vụ Hè Thu.

Ông Nguyễn Đức Thuận, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Thuận) cho biết, để sản xuất vụ Hè Thu mang lại hiệu quả, chi cục sẽ luôn sát cánh với người nông dân để điều tiết sản xuất phù hợp, đúng thời vụ, tránh gieo cấy kiểu "da beo" xảy ra, tự ý mở rộng diện tích sản xuất...

Người dân ở xã Phước Hà (huyện Thuận Nam), nơi đầu nguồn hồ Tân Giang khẩn trương gieo cấy vụ Hè Thu.

Bên cạnh đó, tiếp tục hướng dẫn nông dân áp dụng các mô hình sản xuất phù hợp với biến đổi khí hậu hiện nay, đưa phương pháp "3 giảm 3 tăng" trên cây lúa (giảm lượng hạt giống; giảm thuốc bảo vệ thực vật; giảm phân bón) nâng lên thành "1 phải 5 giảm" (phải sử dụng giống xác nhận; giảm giống gieo sạ; giảm bón phân đạm; giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật; giảm nước tưới; giảm thất thất sau thu hoạch); triển khai ứng dụng mô hình quản lý dịch hại tổng hợp IPM… để tăng hiệu quả sản xuất.

Ngoài ra, chi cục sẽ hướng dẫn nông dân sản xuất theo nguyên tắc "4 đúng" (đúng thuốc, đúng nồng độ, đúng lúc, đúng cách), giúp tăng hiệu quả phòng trừ sâu bệnh, giảm chi phí, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp, đáp ứng nhu cầu thị trường hiện nay.

Bài và ảnh: Công Thử (TTXVN)