Nỗ lực hướng đến kim ngạch xuất khẩu gỗ 17,5 tỷ USD

Ông Nguyễn Văn Diện Vụ trưởng Vụ Sản xuất phát triển lâm nghiệp, Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT).

Nhìn lại năm 2022 vừa qua, ngành gỗ có điều gì đáng nói nhất, thưa ông?

- Đúng là chưa năm nào ngành gỗ phải đối mặt với nhiều khó khăn như năm 2022. Bởi vì trước đó, các năm đều tăng trưởng 2 con số, thậm chí 20% như năm 2021. Sang đầu năm 2022 thì vẫn tiếp tục đà tăng trưởng và khi đó mục tiêu của Bộ NN&PTNT đặt ra là 16,3%, nhiều người cho rằng mục tiêu này hơi thấp.

Nhưng xung đột Nga - Ukraine gây ra sự đảo chiều, ảnh hưởng đến nhiều quốc gia, kéo theo là lạm phát, nhiều nước thắt chặt chi tiêu gỗ và sản phẩm gỗ, đặc biệt Hoa Kỳ và EU - thị trường xuất khẩu (XK) chủ lực gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam. Bắt đầu từ tháng 6 các đơn hàng XK đã giảm dần. Nhiều doanh nghiệp (DN) phải giảm nhân công 20%, rồi 30%, thậm chí có DN giảm đến 60%.

Tuy nhiên, “trong cái rủi có cái may”, trên thế giới, năng lượng bị khủng hoảng nên viên nén của mình lên ngôi, XK viên nén gỗ tăng lên đến 60% so với cùng kỳ. Và đồng thời, XK dăm gỗ, chủ yếu là Nhật, Hàn Quốc, cùng tăng. Đặc biệt giá XK cùng tăng cao, có thời điểm tăng 40%, nhưng hết năm tăng khoảng 30% so với cùng kỳ. Đây được xem như là một trụ đỡ, gánh đỡ phần tăng trưởng giảm của gỗ và sản phẩm gỗ. Đến ngày cuối cùng thống kê lại thì chúng ta vẫn đạt kim ngạch 17,09 tỷ USD thì đây cũng là thành công.

Có được kết quả đó là nhờ sự nỗ lực của DN, sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành và địa phương. Đặc biệt các hiệp hội gỗ đã tổ chức nhiều cuộc họp đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các DN.

Cũng phải nói thêm rằng các DN của chúng ta đã rất chủ động trong việc tìm thị trường mới. Và rõ ràng, dù bị cản trở bởi dịch COVID-19 nhưng các DN đã phối hợp với hiệp hội tổ chức rất nhiều hội thảo online và nhận đã được sự quan tâm. Điều này giúp nâng cao vị thế của ngành gỗ Việt Nam…Thực tiễn hiện nay khó khăn lớn nhất chỉ là việc các DN không có đơn hàng.

Báo cáo lao động việc làm của Tổng cục Thống kê mới công bố chỉ ra ngành chế biến gỗ là một trong các ngành thiếu việc làm do thiếu đơn hàng. Ông có thể chia sẻ thêm về tình trạng thiếu đơn hàng của DN ngành gỗ?

- Để có được những con số cụ thể thì cần phải có sự nghiên cứu rất kỹ. Trong công tác điều hành, chúng tôi thường xuyên liên hệ với các hiệp hội và thậm chí cả DN lớn để trao đổi về các vấn đề, dòng chảy của ngành. Trong quá trình trao đổi, các DN cũng thẳng thắn chia sẻ. Ví dụ như đại diện Công ty Long Việt trực tiếp trao đổi với chúng tôi về việc không có đơn hàng. DN cho biết, những người mua trước đây không còn đặt vấn đề mua hàng mà chỉ thông báo hàng tồn vẫn còn nên không nhập hàng nữa. Tất cả chỉ để giữ mối liên hệ chứ không có đơn hàng hay dự định đặt hàng.

Ngành gỗ hướng tới mục tiêu xuất khẩu 17,5 tỷ USD. (Ảnh TTXVN)

Năm 2023 được dự báo tiếp tục khó khăn, các DN vẫn đang thiếu đơn hàng trong những tháng đầu năm, vậy cơ sở nào để ngành đưa ra chỉ tiêu kim ngạch XK 17,5 tỷ USD? Và đâu là giải pháp, thưa ông?

- Năm 2023, Tổng cục Lâm nghiệp được giao cho chỉ tiêu XK gỗ và lâm sản 17,5 tỷ USD. Có thể nói đây là nhiệm vụ nặng nề.

Nếu như năm 2022 là bản lề của khó khăn, năm 2023 là đỉnh điểm của khó khăn. Khi xây dựng mục tiêu và kế hoạch năm 2023, chúng tôi đã xác định những khó khăn như vậy. Tuy nhiên, với điều kiện và thực tiễn thì vẫn xác định kinh tế thế giới sẽ thích ứng với các điều kiện, thực tiễn nữa là trong tháng cuối năm nền kinh tế Mỹ cũng đã tăng trưởng được 3% trong khi tháng 11, 12 là âm.

Phân tích số liệu XK các tháng trong năm 2022 cho thấy, 2 tháng đầu năm kim ngạch XK là 1,6 tỷ USD/tháng. Tháng 10, 11 chỉ còn 1,2 tỷ UDS/tháng, nhưng tháng 12 đã nhích lên 1,4 tỷ USD. Mặc dù XK viên nén tăng trong năm 2022 nhưng giá trị trong “miếng bánh” lâm sản không quá lớn. Chúng tôi vẫn vẫn kỳ vọng sức mua sản phẩm gỗ với giá trị gia tăng cao ở Hoa Kỳ và châu Âu trong năm 2023.

Theo chỉ đạo, năm 2023 định hướng cố gắng mở rộng thị trường trên cơ sở các thị trường truyền thống (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU và Hoa Kỳ). Ngoài ra sẽ tiến hành xúc tiến thương mại các thị trường như là Trung Đông. Thị trường Nam Mỹ cũng được định hướng xúc tiến thương mại, thông qua các triển lãm đồ gỗ…

Đồng thời, chúng tôi cũng hướng tới đổi mới các phương thức bán hàng online, không chỉ tận dụng các trang thương mại điện tử mà còn qua Streamer hay TikTok… để sản phẩm được nhiều người biết đến.

Với các DN, vấn đề đáng ngại nhất là không có đơn hàng, nếu có đơn hàng thì yên tâm phát triển. Trong lĩnh vực sản xuất lâm nghiệp tôi tin tưởng sẽ đạt được các chỉ tiêu trong năm 2023.

Xin cám ơn ông!

Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2022, triển khai nhiệm vụ năm 2023 ngành NN&PTNT, ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam nhận định, đến hết quý 1/2023 thị trường gỗ có thể vẫn còn chịu sức ép giảm sút khoảng 50% khả năng tiêu thụ. Nếu không có nhiều thay đổi, dự kiến đến quý 2/2023, các đơn hàng cơ bản được khôi phục, đạt khoảng 82-85%. Đây được xem là điểm khởi sắc trong năm mới. Năm 2023, ngành gỗ kỳ vọng đạt tốc độ tăng trưởng từ 7-9%, tương đương 18 tỷ USD trở lên.

Thanh Thanh (thực hiện)