Nỗ lực khắc phục tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết tại xã vùng biên

Đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền được cho là một trong những giải pháp để giảm thiểu nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết ở Hà Giang.

Nhờ sự vào cuộc tích cực, bằng những giải pháp đồng bộ, thiết thực, thường xuyên, quyết liệt và hiệu quả của cấp ủy, chính quyền và các Tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội đã làm thay đổi nhận thức, hành vi của người dân, chấp hành các chủ trương của Đảng, pháp luật của nhà nước về hôn nhân và gia đình, tập trung phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo ở vùng biên giới cực Bắc của Tổ quốc.

Nhiều khó khăn, thách thức

Thôn Sán Trồ nằm ở vùng gần biên giới, xung quanh núi cao bao bọc, men theo con đường bê tông từ trung tâm xã khoảng 6 km đến thôn, cả thôn có 82 hộ 542 khẩu, đều là đồng bào dân tộc Mông cùng sinh sống.

Trong một lần đến nơi đây để tìm hiểu về tình trạng tảo hôn, chúng tôi gặp anh L.M.H., sinh năm 2005 tại thôn Sán Trồ. Theo lời kể, năm 2019, anh lấy chị T.T.M., sinh năm 2007 ở làng bên thuộc thôn Xín Mần Kha về làm vợ, cả hai anh chị đều là người dân tộc Mông, khi đó anh L.M.H. mới 14 tuổi và chị T.T.M. mới 12 tuổi, sau 4 năm chung sống với nhau, anh chị đã sinh hai con, đứa lớn sinh năm 2021, đứa thứ hai sinh đầu năm 2023.

"Mình đã có vợ và đã đẻ 2 con, nhưng giờ mình thấy hối hận lắm, mình còn trẻ con quá, chẳng hiểu biết cái gì về chăm sóc mẹ và các con, cũng chẳng biết tình yêu là gì cả, mình thấy thích thích là mình đi bắt nó về làm vợ thôi" - anh L.M.H chia sẻ.

Theo anh H., do vợ chồng còn trẻ, không biết làm ăn, nhà nghèo nên thường xuyên xảy ra tình trạng cãi vã nhau. Cuộc sống lại càng khó khăn hơn khi nhà có thêm 2 con nhỏ, còi cọc, hay ốm đau triền miên, chẳng có tiền mua thuốc, mua sữa, mua quần áo cho con…

Tương tự như vợ chồng anh L.M.H và chị T.T.M, cũng là một cặp vợ chồng nên duyên nhau khi còn trẻ tuổi tại thôn Sán Trồ. Đó là vào năm 2018, anh V.M.P., sinh năm 2022 lấy chị M.T.G., sinh năm 2005, đều là người dân tộc Mông.

Thời điểm đó, anh V.M.P. chỉ mới 16 tuổi và chị M.T.G. mới 13 tuổi. Lẽ ra ở cái tuổi đang lớn, cần được đến trường, đến lớp để học và vui chơi thì đã phải làm vợ, làm chồng, làm cha mẹ và nuôi con nhỏ…Gia đình nhà anh P và chị G rất khó khăn, con nhỏ nheo nhóc, suy dinh dưỡng gửi lại con cho ông bà nuôi và đi làm ăn ở xa quê.

Theo thống kê, từ năm 2017 - 2023, bình quân mỗi năm trên địa bàn xã có từ 3 - 5 trường hợp tảo hôn, chủ yếu là dân tộc Mông.

Nói về một số khó khăn, thách thức trong quá trình triển khai khắc phục tình trạng này, Bí thư Đoàn xã Vàng Dỉ Phò chia sẻ, có những trường hợp đã hoãn hôn được rồi, tổ chức ký cam kết rồi nhưng nửa đêm họ lại lén lút về ngủ với nhau.

Khi đó, xã phải thành lập tổ công tác với hình thức thường xuyên đi tuần tra, kiểm soát công tác tạm trú, tạm vắng, nên cũng bắt tại chỗ được vài trường hợp và thực hiện xử phạt nghiêm túc theo quy định của pháp luật, để vừa răn đe vừa giáo dục. Giờ hầu hết thanh niên ở xã không dám tảo hôn nữa, đặc biệt là hôn nhân cận huyết trên địa bàn xã trong 5 năm trở lại đây không còn nữa.

Nhiều giải pháp thiết thực khắc phục tảo hôn, hôn nhân cận huyết

Nhằm nâng cao nhận thức cho đồng bào các dân tộc thiểu số về hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống nói riêng, cũng như các hủ tục, phong tục tập quán lạc hậu trên địa bàn xã nói chung, trong những năm qua, Đảng ủy, chính quyền xã Lũng Cú đã có giải pháp phù hợp, quyết liệt, đạt nhiều kết quả.

Lực lượng Biên phòng cùng tham gia vận động nhân dân xóa bỏ hủ tục tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn.

Chỉ trong một thời gian ngắn trên địa xã đã được đông đảo bà con nhân dân hưởng ứng tích cực và ủng hộ, đến nay 100% các hộ dân đã thực hiện ký cam kết nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Nhờ đó mà kết quả tảo hôn đã giảm rõ rệt.

Theo thống kê, năm 2021 trên địa bàn xã Lũng Cú có 11 trường hợp; năm 2022 có 9 trường hợp; 9 tháng đầu năm 2023 chỉ còn có 3 trường hợp.

Chia sẻ với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú - Vàng Thị Chứ xã cho hay, công tác phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết trên địa bàn xã trong những năm qua đã có nhiều chuyển biến tích cực.

Mặc dù là xã biên giới chủ yếu là đồng bào DTTS, trình độ dân trí thấp, kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, giao thông đi lại không thuận lợi, nhưng xã Lũng Cú có cách làm riêng; vừa linh hoạt, mềm dẻo, vừa quyết liệt với tinh thần lấy cái đẹp, dẹp cái xấu.

Bí thư Đảng ủy xã Lũng Cú Chu Văn Hương, xác định công tác giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôm nhân cận huyết là nhiệm vụ quan trọng, thời gian qua, cấp ủy, chính quyền xã đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức như sân khấu hóa, tổ chức các hội thi dân vận khéo, tuyên truyền lưu động bằng ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Mông đến từng chòm xóm khu dân cư, đến từng hộ dân và phát thường xuyên trên hệ thống loa phát thanh của xã với phương châm "mưa dầm thấm sâu".

Xã cũng chỉ đạo từng đoàn thể chính trị - xã hội tổ chức ký cam kết đến từng đoàn viên, hội viên; tổ chức đảng thì ký cam kết với đảng viên, đồng thời cấp xã thành lập Ban chỉ đạo, trực tiếp Bí thư Đảng ủy xã làm trưởng ban, ở cấp thôn thành lập Tổ vận động; có phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên và thường xuyên, tích cực xuống thôn kiểm tra, bám nắm tình hình, tuyên truyền "đi từng ngõ, gõ từng nhà" không để sót một người dân nào.

Bên cạnh đó, xã cũng chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong các trường học để nâng cao nhận thức cho học sinh; đồng thời, chỉ đạo cho ra mắt và nâng cao chất lượng hoạt động của các CLB như: CLB phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết, CLB sức khỏe sinh sản vị thanh viên, CLB Thanh niên tự quản…

Nhờ cách làm đúng đăn, quyết liệt mà đến nay, không chỉ xã Lũng Cú, mà nhiều xã, thị trấn trên địa bàn huyện Đồng Văn nói riêng và tỉnh Hà Giang nói chung có đông đồng bào DTTS sinh sống công tác giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết đã có nhiều chuyển biến rất tích cực./.

PV