Nỗ lực trả lại tên cho các anh hùng liệt sĩ
Để góp phần xoa dịu nỗi đau do chiến tranh để lại, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã và đang huy động sự chung tay vào cuộc của cả xã hội để trả lại tên cho các anh hùng liệt sĩ qua giám định gen ADN. Phóng viên báo Tin tức đã có cuộc trao đổi với Trung tướng Hoàng Khánh Hưng, Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam xung quanh chủ đề trên.
Thưa ông, ngay trong những tháng đầu năm, một số thân nhân gia đình liệt sĩ ở tỉnh Hưng Yên, Nghệ An, Hải Phòng đã nhận kết quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ từ phía Hội. Vậy, ông có thể chia sẻ kết quả ý nghĩa này?
Những tháng đầu năm này, Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã bàn giao kết quả giám định ADN cho 3 thân nhân gia đình liệt sĩ. Đây là lần thứ 35, Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam bàn giao kết quả cho các gia đình liệt sĩ. Như vậy, sau 35 lần bàn giao, 300 hài cốt liệt sĩ được trả lại tên, trở về với quê hương.

Trung tướng Hoàng Khánh Hưng, Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam.
Đợt trao kết quả giám định này có kết quả tương đối cao. Năm 2024, Hội đã tìm được và giám định gen có kết quả của 4 hài cốt liệt sĩ, lần này có thêm 3 hài cốt là 7 hài cốt. Trong 3 trường hợp này, có 2 trường hợp là quân nhân thuộc Binh chủng Công binh.
Trong những năm vừa qua, Hội vẫn tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ của toàn xã hội để tiến hành giám định ADN hài cốt liệt sĩ. 300 hài cốt liệt sĩ có kết quả qua giám định ADN thời gian qua có sự đóng góp lớn của các doanh nghiệp, nhà hảo tâm.
Thời gian qua, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã làm việc với Viện Hòa bình Hoa Kỳ để các cựu binh Mỹ cung cấp thông tin về các mộ chôn liệt sĩ tập thể. Vậy, việc này đang có tiến triển như thế nào, thưa ông?
Theo kế hoạch, năm 2025 có nhiều sự kiện kỷ niệm lớn. Hội kỷ niệm 15 năm ngày thành lập và chuẩn bị cho Đại hội lần thứ 4 của Hội. Năm nay cũng là dịp kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, Hội xây dựng nhiều chương trình, kế hoạch hoạt động, trong đó tích cực nhất là tìm kiếm và trả lại tên cho nhiều liệt sĩ.

Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam trao kết quả giám định gen ADN cho 3 gia đình liệt sĩ.
Hy vọng năm 2025 sẽ giám định được khoảng 50 hài cốt liệt sĩ và Hội tiếp tục tìm kiếm, đưa các liệt sĩ đang nằm ở ngoài vào trong nghĩa trang.
Ngày 20/2 vừa qua, Hội tổ chức hội thảo với các cựu binh Mỹ và được cung cấp thêm thông tin về 3 ngôi mộ tập thể. Ngôi mộ lớn nhất là 900 hài cốt, ngôi mộ thứ hai là 750 hài cốt, ngôi mộ thứ 3 là 150 hài cốt. Hiện tại, Hội đang xác định lại địa điểm, tọa độ, thời gian và những đơn vị nào thực hiện chôn cất hài cốt liệt sĩ.
Hy vọng trong năm 2025 này, các tổ chức hội của Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam trên toàn quốc phấn đấu đưa được ít nhất từ 250 - 300 hài cốt liệt sĩ về với đất mẹ yêu thương, trong đó phấn đấu từ 100 - 120 hài cốt liệt sĩ di chuyển bằng tàu hỏa. Đây là việc làm hết sức nhân văn, nghĩa tình trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, góp phần xoa dịu bớt nỗi đau của chiến tranh để lại.
Mới đây, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã bàn giao 21 bộ hồ sơ, thông tin về mộ liệt sĩ tập thể trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ do cựu binh Mỹ cung cấp cho Ban chỉ đạo Quốc gia 515 và Cục Chính sách (Bộ Quốc phòng). Vậy, công tác tìm kiếm, quy tập và cất bốc các mộ liệt sĩ tập thể sẽ được triển khai như thế nào trong thời gian tới, thưa ông?
Hội tôi đã bàn giao 21 bộ hồ sơ mộ chôn tập thể liệt sĩ cho Cục Chính sách (Bộ Quốc phòng). Việc hợp tác này từ tháng 6/2024, sau khi làm việc với Viện Hòa bình Hoa Kỳ. Viện này đã tạo điều kiện cho các cựu binh Mỹ trở lại Việt Nam thăm lại chiến trường xưa. Hội cũng xin ý kiến Vụ Đối ngoại nhân dân (Bộ Ngoại giao) đón tiếp và tổ chức gặp gỡ hội thảo với các cựu binh, hội thảo ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và đi thực địa Tây Ninh, Đồng Nai, Bình Phước, Bình Dương.
Với 21 bộ hồ sơ, các cựu binh Mỹ làm công phu, bởi vì họ là người trực tiếp chôn cất bộ đội Việt Nam nên ghi được địa điểm, thời gian tọa độ tương đối chính xác. Theo như ảnh từ vệ tinh chỉ chênh lệch so với thực tế trong phạm vi khoảng 2 đến 3 m. Vì vậy, trong 21 bộ hồ sơ liệt sĩ này, Đội quy tập K72 của Bình Phước đã tiến hành khai quật ở sân bay Lộc Ninh và tìm được 105 hài cốt. Theo thông tin cựu binh Mỹ cung cấp, vị trí này còn khoảng 50 hài cốt. Do đang mùa mưa, Hội tạm dừng việc tìm kiếm. Mùa khô năm nay, đội quy tập K72 và các đội quy tập khác sau khi nhận thông tin từ 21 bộ hồ sơ bàn giao sẽ tiến hành khai quật, tìm được các đồng đội để đưa về các nghĩa trang.
Hiện nay còn khoảng 180.000 liệt sĩ đang nằm ở các chiến trường ở Việt Nam, Lào và Campuchia. Nếu thông tin từ các cựu binh Mỹ đã cung cấp chính xác, Hội sẽ tìm kiếm được các ngôi mộ chôn tập thể và có thể tìm được từ 5.000 - 7.000 hài cốt liệt sĩ.
Trân trọng cảm ơn ông!