Nobel Hóa học 2023 cho các nhà khoa học khám phá ra chấm lượng tử

Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố những người đoạt giải Nobel Hóa học năm 2023 trong cuộc họp báo tại Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ở Stockholm, Thụy Điển, ngày 4/10/2023. Ảnh: Reuters

Hãng tin Reuters cho biết giải thưởng được trao cho 3 nhà khoa học về khám phá liên quan tới chấm lượng tử, từ đó giúp “thêm vào nhiều màu sắc hơn cho công nghệ nano”. Theo ông Johan Aqvist, Chủ tịch Ủy ban Nobel Hóa học, ”một trong những “tính chất hấp dẫn và khác thường” của chấm lượng tử là chúng thay đổi màu sáng tùy thuộc vào kích thước hạt, trong khi vẫn giữ cấu trúc nguyên tử không thay đổi.

Do đó, nó được ứng dụng rộng rãi trong việc tạo ra màu sắc trong màn hình phẳng, đèn LED và các thiết bị hỗ trợ bác sĩ phẫu thuật nhìn thấy mạch máu trong khối u. Trong một tuyên bố ngày 4/10, ủy ban Nobel cũng trích dẫn các nhà nghiên cứu rằng khám phá này trong tương lai có thể đóng góp vào việc sản xuất các thiết bị điện tử linh hoạt, cảm biến nhỏ, pin mặt trời mỏng hơn và truyền thông lượng tử được mã hóa.

Trên thực tế, công nghệ chấm lượng tử cho phép TV QLED độ phân giải cao được sản xuất bởi các tập đoàn công nghệ Samsung, Sony hoặc TCL, đều có nguồn gốc từ nghiên cứu đầu những năm 1980 của Ekimov. Ông Ekimov là người tiên phong trong việc phát hiện ra rằng màu sắc của thủy tinh thay đổi theo kích thước của các phân tử clorua đồng có trong nó và các lực hạ nguyên tử đang tác động.

Tới năm 1993, ông Bawendi đã cách mạng hóa việc sản xuất các chấm lượng tử và cải thiện chất lượng của chúng. Theo Reuters trích dẫn phát biểu của ông tại Viện Công nghệ Masachusett (MIT), nơi ông là giáo sư, ông ”chưa bao giờ nghĩ rằng có thể tạo ra những thứ này ở quy mô thương mại lớn như vậy.

Về phía ông Brus, ông đã mở rộng nghiên cứu sang các hạt cực nhỏ lơ lửng trong chất lỏng trong nhiều năm. Ông cho biết các thành tựu mà ông cùng hai nhà khoa học đạt được là các nỗ lực hợp tác với nhau chứ không phải là “một khoảng khắc eureka”.

Nobel Hóa học là giải thưởng thứ 3 được công bố trong tuần này nối tiếp các giải thưởng về y học và vật lý trước đó. Được thành lập theo di chúc của nhà phát minh và nhà hóa học Thụy Điển Alfred Nobel, các giải thưởng Nobel dành cho thành tựu về khoa học, văn học và hòa bình và được trao tặng từ năm 1901.

Những người đoạt giải Nobel Hóa học trong quá khứ từng có nhiều nhà khoa học vĩ đại, như nhà tiên phong về phóng xạ Ernest Rutherford và Marie Curie, những người cũng đồng thời đoạt giải Nobel Vật lý.

Ngân Hà