Nobel Văn học 2025 vinh danh nhà văn Hungary vì đã 'khẳng định lại sức mạnh của nghệ thuật'

Ngày 9-10, Ủy ban Nobel của Viện Hàn lâm khoa học Thụy Điển công bố giải Nobel Văn học năm 2025 thuộc về nhà văn Hungary László Krasznahorkai “vì tác phẩm hấp dẫn và đầy tầm nhìn của ông, giữa nỗi kinh hoàng ngày tận thế, đã khẳng định lại sức mạnh của nghệ thuật”.

Nhà văn Krasznahorkai sinh năm 1954, tại TP Gyula, Hungary. Ông Krasznahorkai lần đầu tiên ghi dấu ấn với tiểu thuyết đầu tay Sátántangó ra đời năm 1985, vẽ nên một bức tranh ảm đạm và đầy mê hoặc về một cộng đồng nông thôn đang sụp đổ. Gần ba thập niên sau, cuốn tiểu thuyết này đã giành được giải thưởng Sách dịch hay nhất bằng tiếng Anh vào năm 2013.

Nhà văn László Krasznahorkai. Ảnh: SHUTTERSTOCK

Ông được cố nhà văn và nhà phê bình người Mỹ Susan Sontag mệnh danh là "bậc thầy đương đại về ngày tận thế. Tiểu thuyết của ông Krasznahorkai thường lấy bối cảnh ở những ngôi làng Trung Âu lạnh lẽo miêu tả cảnh người dân thị trấn tìm kiếm ý nghĩa trong các biểu tượng rải rác khắp thế giới vô thần.

Theo tờ The New York Times, trong số những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông có “The Melancholy of Resistance” (tạm dịch Nỗi buồn của sự kháng cự), kể về những sự kiện diễn ra tại một thị trấn nhỏ sau khi một đoàn xiếc kéo đến với một con cá voi nhồi bông khổng lồ, và "Herscht 07769", tác phẩm kể về một người xóa tranh phun sơn graffiti ở Đức viết thư cho Thủ tướng Angela Merkel để cảnh báo bà về sự hủy diệt sắp xảy ra trên thế giới.

Ông được các nhà phê bình đánh giá là nhà văn hậu hiện đại, nổi tiếng với những câu văn dài, nhiều tầng nghĩa với những chủ đề phản địa đàng và u sầu, cùng những kiểu tác phẩm dữ dội khiến các nhà phê bình so sánh ông với các nhà văn nổi tiếng như Gogol, Melville và Kafka.

Năm 2024, giải Nobel Văn học đã được trao cho nhà văn Hàn Quốc Han Kang, 53 tuổi, với những tác phẩm "văn xuôi đầy chất thơ, mạnh mẽ, đối mặt những chấn thương lịch sử và phơi bày sự mong manh của cuộc sống con người". Các tác phẩm của bà bao gồm Người ăn chay (The Vegetarian), Trắng (The White Book), Bản chất của người (Human Acts) và Những tiết học tiếng Hy Lạp (Greek Lessons).

Giải Nobel được thành lập theo di chúc của ông Alfred Nobel - nhà hóa học, kỹ sư và nhà công nghiệp người Thụy Điển nổi tiếng nhất với việc phát hiện ra thuốc nổ.

Trong di chúc năm 1895, ông Nobel đã để lại phần lớn tài sản của mình làm phần thưởng cho các giải thưởng thường niên nhằm ghi nhận những người “đã mang lại lợi ích to lớn cho nhân loại”.

Mỗi cá nhân, tổ chức đoạt giải Nobel sẽ nhận được một huy chương vàng, một bằng khen và một khoản tiền mặt do Quỹ Nobel trao tặng. Tiền thưởng cho mỗi giải thưởng năm nay là 11 triệu kronor Thụy Điển (1,2 triệu USD).

Giải Nobel năm nay bắt đầu trao từ ngày 6-10 đến ngày 13-10, vinh danh những cống hiến trong ngành y học, vật lý, hóa học, văn học, hòa bình và kinh tế. Sau giải Nobel Văn học, giải Nobel Hòa bình sẽ được công bố vào ngày 10-10 và Nobel kinh tế sẽ được trao vào ngày 13-10.

THU PHƯƠNG