Nơi Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước

Du khách tham quan Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh.

“…Tôi đến Bến Nhà Rồng một chiều xuân nắng tỏa

Qua hàng dừa tóc xõa nhìn sóng nước xôn xao…”

Lời bài hát “Thăm bến Nhà Rồng” qua giọng hát của Nghệ sĩ Nhân dân Thái Bảo cất lên da diết, vừa như mời gọi, lại như níu giữ lòng người. Đã nhiều lần nghe bài hát qua sóng Đài tiếng nói Việt Nam, nhưng lòng vẫn nao nao nuối nhớ. Tận khi về bến Nhà Rồng tôi mới nhận ra tác giả bài hát - nhạc sĩ Trần Hoàn đã chắt gạn tâm huyết từ đáy trái tim rung cảm của mình để viết nên những ca từ chất chứa một niềm thương, thiêng liêng và sâu lắng.

Đã có hàng triệu lượt người Việt Nam và du khách quốc tế về thăm bến Nhà Rồng, ai nấy mang một niềm cảm phục về tinh thần yêu nước của chàng trai trẻ Nguyễn Tất Thành. Hơn nữa, tình yêu Tổ quốc được người thanh niên ấy đúc kết và tìm ra chân lý sáng ngời là con đường đấu tranh giải phóng dân tộc.

Trong Bảo tàng Hồ Chí Minh, chúng tôi đã đứng rất lâu bên mô hình con tàu Amiral Latouche Tréville - một con tàu lớn của hãng Sácgiơ Rêuyni (Charge Réuni), vừa chở khách, vừa chở hàng. Lời cô gái hướng dẫn viên còn rất trẻ cất lên trong trẻo, đều đặn như giọt thời gian đưa mọi người về miền quá khứ.

Vâng! ngày 5/6/1911, con tàu này đã mang trên nó một con người vĩ đại, với một cái tên chân chất: Văn Ba. Những đầu bếp và đoàn thủy thủ người Pháp không hay rằng đó là một chàng trai có trái tim yêu nước vĩ đại, một tâm hồn lớn được nuôi dưỡng trong một gia đình nhà nho giàu lòng yêu nước, chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa phương Đông, nhưng không có sự chối bỏ, hay mâu thuẫn với văn hóa phương Tây.

Các bạn trẻ nghe hướng dẫn viên kể về cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong bối cảnh đất nước lầm than, nô lệ, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành được chứng kiến nhiều cuộc nổi dậy của nhân dân chống lại ách đô hộ của thực dân Pháp, nhưng đều thất bại. Điển hình như Phong trào Đông Du muốn dựa vào người Nhật; Phong trào Duy Tân trông chờ vào thiện chí của người Pháp; Khởi nghĩa của Hoàng Hoa Thám mang nặng cốt cách phong kiến…

Năm 1910, trong thời gian người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành làm thầy giáo ở Trường Dục Thanh (Phan Thiết), nhờ được đọc Tân thư trong gia đình cụ Nguyễn Thông, tiếp cận với các thuyết nhân quyền, dân quyền, tự do, bình đẳng, bác ái do các triết gia và văn hào Pháp khởi xướng và đọc một số tờ báo từ Pháp phát hành sang Việt Nam, nên thầy giáo Nguyễn Tất Thành muốn sang “mẫu quốc” xem nước Pháp thế nào.

Cuộc hành trình đi tìm chân lý của người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành qua 3 đại dương, 4 châu lục Á, Âu, Phi, Mỹ với gần 30 quốc gia. Người đến với nhân loại cần lao ở cả phương Đông và phương Tây, cả các nước tư bản và thuộc địa đang tranh đấu và thấu hiểu hơn bản chất của chủ nghĩa tư bản, đế quốc, nỗi thống khổ và số phận của dân tộc thuộc địa.

Năm 1920, Người tham gia Đại hội Tours và trở thành một trong những thanh niên sáng lập ra Đảng Cộng sản Pháp. Sau đó, Người đến với chủ nghĩa Mác - Lênin và quyết tâm đi theo con đường của Cách mạng Tháng Mười Nga. Ngày 28/1/1941, sau 30 năm bôn ba ở nước ngoài, Người trở về Tổ quốc và mang theo một tài sản vô cùng quý giá, đó là con đường cách mạng, con đường giải phóng dân tộc Việt Nam.

Bởi gắn với sự kiện khởi đầu cho hành trình tìm đường cứu nước của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, nên bến Nhà Rồng trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng - biểu tượng của TP. Hồ Chí Minh. Vẫn bên bờ sông Sài Gòn thơ mộng, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã bao năm hiện hữu giữa lòng người với khu nhà trưng bày, tượng đài người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành nhìn ra bến cảng, đài phun nước, khuôn viên cây xanh...

Du khách quốc tế chụp ảnh lưu niệm cùng học sinh dưới chân tượng đài người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành.

Bến cảng Nhà Rồng được người Pháp xây dựng từ năm 1864, đến nay đã qua 161 năm, trải bao biến cố. Cũng tại Bến cảng này còn chứng kiến một sự kiện trọng đại, ngày 13/5/1975, chiếc tàu biển Sông Hương trọng tải 10.000 tấn cập bến an toàn, đánh dấu sự thống nhất đường biển Bắc - Nam. Đến năm 1982, Khu Lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh được thành lập. Để xứng tầm, đồng thời đáp ứng tâm nguyện của nhân dân, cuối năm 1995, Khu Lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh chuyển thành Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh.

Bảo tàng Hồ Chí Minh có diện tích hơn 1.500m2, với 1 tầng trệt, 2 tầng lầu và 9 phòng trưng bày, trong đó có 6 phòng lưu trữ các hiện vật và tư liệu giá trị về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các gian trưng bày được sắp xếp theo 5 chủ đề: Thời thơ ấu và thanh niên của Chủ tịch Hồ Chí Minh với những hoạt động đầu tiên trong sự nghiệp cách mạng của Người (1890-1920); Chủ tịch Hồ Chí Minh vận dụng sáng tạo đường lối của V.I Lênin và sáng lập chính đảng đầu tiên của giai cấp công nhân Việt Nam (1920-1930); Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo cách mạng Tháng 8 thành công và khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (1930-1954); Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và chỉ đạo cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1969); Nhân dân cả nước thực hiện theo di chúc của Người hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước giàu mạnh (1969 đến nay).

“…Tiếc rằng Người không có dịp vào Nam

Để ngày ngày con cháu Bác về thăm…”

Giọng hát của Nghệ sĩ Nhân dân Thái Bảo vẫn cất lên, đều đặn, vang vọng cả một bến sông lịch sử.

Phạm Ngọc Chuẩn