Nói 'cảm ơn' với ChatGPT rất tốn tiền, nhưng liệu có đáng?

Về cơ bản, bất kỳ yêu cầu nào gửi đến một chatbot cũng tốn tiền và năng lượng. Mỗi từ thêm vào trong yêu cầu đó sẽ khiến máy chủ phải hoạt động nhiều hơn, đồng nghĩa với chi phí tăng thêm. Ảnh: Shutterstock.

Câu hỏi liệu con người có nên lịch sự với trí tuệ nhân tạo hay không nghe qua có vẻ vô nghĩa, vì suy cho cùng, đó cũng chỉ là trí tuệ nhân tạo. Nhưng CEO Sam Altman của OpenAI mới đây đã hé lộ chi phí thực tế của hành động nói từ “Làm ơn!” hay “Cảm ơn!” vào câu lệnh dành cho chatbot.

Một lời nói lịch sự có thể tiêu tốn hàng chục triệu USD

Mọi chuyện bắt đầu vào cuối tháng 4, khi một người dùng đã đăng trên nền tảng X (trước đây là Twitter). Người này viết: “Tôi tự hỏi OpenAI đã tốn bao nhiêu tiền điện chỉ vì người dùng nói ‘làm ơn’ và ‘cảm ơn’ với chatbot của họ”. Hôm sau, Altman phản hồi: “Hàng chục triệu USD rất xứng đáng. Ai mà biết trước được”.

Trước tiên, cần hiểu rằng mỗi câu lệnh gửi đến một chatbot đều tiêu tốn tiền bạc và năng lượng. Mỗi từ thêm vào trong câu lệnh đó đều làm tăng chi phí xử lý ở phía máy chủ.

Giáo sư vật lý Neil Johnson tại Đại học George Washington ví von những từ ngữ thừa như “làm ơn”, “cảm ơn” giống như lớp giấy gói quanh sản phẩm khi mua sắm. Để xử lý được nội dung yêu cầu, chatbot sẽ phải “gỡ” lớp giấy ấy để tiếp cận phần nội dung cốt lõi. Đó là công việc thừa và tiêu tốn năng lượng.

“Mỗi tác vụ của ChatGPT là sự chuyển động của các electron qua các trạng thái. Điều đó cần đến năng lượng. Và năng lượng đó đến từ đâu? Ai là người trả tiền cho nó?”, giáo sư Johnson đặt câu hỏi.

Sam Altman thừa nhận mỗi lần người dùng thêm một lời “Làm ơn” hay “Cảm ơn” trong đoạn hội thoại với chatbot, chi phí vận hành lại tăng lên. Anh: New York Times.

Sự bùng nổ của AI hiện nay đang phụ thuộc rất nhiều vào nhiên liệu hóa thạch. Xét về góc độ chi phí lẫn môi trường, rõ ràng không có lý do hợp lý nào để nói lời lịch sự với AI. Nhưng xét về mặt văn hóa, có thể cái giá ấy lại rất đáng để chi trả, theo New York Times.

Con người từ lâu đã quan tâm đến việc nên đối xử thế nào với trí tuệ nhân tạo. Năm 2019, một nghiên cứu của Pew Research cho thấy 54% người dùng các loa thông minh như Amazon Echo hoặc Google Home cho biết họ có nói “làm ơn” khi trò chuyện với thiết bị.

Câu hỏi về phép lịch sự càng trở nên có sức nặng khi các nền tảng như ChatGPT phát triển nhanh chóng. Các công ty sản xuất AI, giới văn sĩ và học giả đều đang phải vật lộn để hiểu và cân nhắc những hệ quả đến từ cách con người tương tác với công nghệ.

Năm ngoái, công ty AI Anthropic đã tuyển dụng nhà nghiên cứu phúc lợi AI đầu tiên của mình để khảo sát liệu các hệ thống AI có xứng đáng được xem xét về mặt đạo đức hay không, theo Transformer.

Scott Z. Burns, biên kịch của loạt podcast What Could Go Wrong? chuyên khám phá các rủi ro và tiềm năng khi hợp tác với AI, viết trong một email gửi đến New York Times rằng: “Tử tế nên là điều mặc định của tất cả chúng ta dù là với con người hay máy móc”.

“Dù AI không có cảm xúc, nhưng tôi lo ngại rằng nếu sự cay nghiệt bắt đầu len lỏi vào các tương tác của chúng ta. Điều này sẽ dẫn đến những hậu quả không mấy tốt đẹp”, ông viết thêm.

Cách một người đối xử với chatbot phần nào phản ánh góc nhìn của họ về AI rằng liệu nó có thể bị tổn thương vì sự thô lỗ hay có thể được cải thiện nhờ lòng tử tế.

Nên đối xử với AI ra sao cho đúng mực?

Nhưng cũng có lý do khác để hành xử lịch thiệp. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy cách con người tương tác với AI sẽ ảnh hưởng ngược lại đến cách họ đối xử với những con người thật.

“Chúng ta hình thành các chuẩn mực hay kịch bản hành vi và việc tương tác theo kiểu này với AI có thể khiến chúng ta trở nên tốt hơn, hoặc ít nhất là quen thuộc hơn với lối hành xử lịch thiệp”, tiến sĩ Jaime Banks chuyên nghiên cứu mối quan hệ giữa con người và AI tại Đại học Syracuse, cho biết.

Cách con người đối xử với chatbot có thể phản ánh chính góc nhìn của họ về bản chất AI rằng liệu nó có thể bị tổn thương bởi sự thô lỗ, hay được cải thiện nhờ lòng tốt. Ảnh: Shutterstock.

Là người cũng nghiên cứu lĩnh vực này tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), tiến sĩ Sherry Turkle cho rằng một phần cốt lõi trong công việc của bà là giúp mọi người hiểu rằng AI không thực sự là một thực thể sống mà chỉ là một “trò ảo thuật” được thiết kế tài tình, không có ý thức.

Tuy vậy, bà vẫn nhìn nhận vấn đề dựa trên tiền lệ của các mối quan hệ giữa con người và các đối tượng vô tri trong quá khứ, đặc biệt là với trẻ nhỏ. Một ví dụ điển hình là vào những năm 1990, trẻ em bắt đầu nuôi thú cưng điện tử nằm gọn trong những chiếc máy nhỏ bằng lòng bàn tay. Những con thú này cần được cho ăn và chăm sóc thường xuyên.

Nếu không được chăm sóc đúng cách, thú cưng sẽ “chết”. Điều đó khiến nhiều trẻ em thực sự cảm thấy đau buồn. Cũng trong thời kỳ đó, một số bậc phụ huynh còn băn khoăn liệu có nên lo lắng khi thấy con mình có xu hướng thô bạo với búp bê?

Trong trường hợp của các chatbot AI, bà Turkle cho rằng chúng “đủ sống động” để con người đối xử tử tế. “Nếu một vật thể đủ sống động để chúng ta bắt đầu có những cuộc trò chuyện thân mật, những lời hỏi han thân thiện và xem nó như một người quan trọng trong cuộc đời mình dù thực ra nó không phải thế, nó cũng đủ sống để chúng ta thể hiện sự lịch sự”, bà nói.

Madeleine George, nhà viết kịch bản của vở The (curious case of the) Watson Intelligence (từng lọt vào vòng chung khảo giải Pulitzer năm 2013), đưa ra một góc nhìn khác. Theo bà, nói “làm ơn” và “cảm ơn” với AI không chỉ là cử chỉ lịch sự, mà còn giúp các mô hình AI học cách trở nên giống con người hơn.

Madeleine George cho rằng việc dùng những cụm từ lịch sự với ChatGPT mở ra khả năng rằng AI một ngày nào đó sẽ “hành xử như một sinh vật sống, chia sẻ văn hóa, giá trị và sự hữu hạn với con người”.

Nhưng đồng thời, điều này cũng có thể khiến chúng ta ngày càng lệ thuộc hơn vào AI. “Chúng ta có sự kết nối. Chúng ta đang ở trong một mối quan hệ có qua có lại. Đó là lý do tại sao ta sử dụng những từ ngữ lịch sự ấy. Vì vậy, nếu chúng ta dạy công cụ này sử dụng những điều đó thật thuần thục, ta lại càng dễ bị nó mê hoặc”, George nói.

Thúy Liên