Nơi gần dân, sát dân

Thực hiện sứ mệnh cao cả này trong điều kiện còn nhiều khó khăn, trở ngại, đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế cơ sở, đặc biệt là ở những khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang hàng ngày hàng giờ tận tâm tận lực, nỗ lực vượt khó, chăm sóc sức khỏe nhân dân với tinh thần trách nhiệm, tình cảm cao đẹp, xứng đáng với danh hiệu lương y…

Cán bộ Trạm y tế xã Xuân An (Yên Lập) khám bệnh cho bà con trong khu vực.

Băng rừng cứu người

Hơn hai tiếng đồng hồ di chuyển bằng xe cơ giới theo QL32, chúng tôi có mặt trại Trạm y tế xã Xuân Sơn, huyện Tân Sơn. 7 giờ sáng vậy mà ánh nắng vẫn chưa xuyên được qua những tán cây cổ thụ trong Vườn Quốc gia Xuân Sơn. Trời đã chuyển sang Xuân, cái lạnh của miền sơn cước không còn buốt thấu da thấu thịt như trước nữa, nhưng vẫn làm cho đôi má của những đứa trẻ ửng hồng vì rét. Đón chúng tôi bằng nụ cười tươi rói, Trưởng trạm Nguyễn Thị Thanh Yên cho biết hôm nay là ngày tiêm chủng cho trẻ em, nên người dân tranh thủ đến sớm để còn kịp về đi làm.

Trong câu chuyện nghề, chuyện đời, chị Yên chia sẻ với chúng tôi những kỷ niệm không bao giờ quên đó là cách đây năm năm trước (2018), Xuân Sơn bị ảnh hưởng của cơn bão số 3 (Sơn Tinh), mưa lớn liên tục nhiều ngày. Trạm có ba người đều phải túc trực 24/24h. Hôm đó, khoảng 14h, trạm nhận được điện của gia đình sản phụ Hà Thị Thu Thương ở khu Lạng mang thai 30 tuần (theo thăm khám định kỳ) đau bụng băng huyết do rau tiền đạo. Mưa to gió lớn, đường bị vùi lấp nhưng nhận định tình trạng nguy cấp, các cán bộ y tế không ngần ngại xuống nhà sản phụ sơ cứu ban đầu rồi khẩn trương cùng người nhà cáng võng đưa đi cấp cứu. Sau đó sản phụ sinh được bé trai nặng 2,7kg. Cả mẹ và con đều khỏe sau sinh. Một trường hợp nữa mà đến giờ nhắc lại chị Yên cùng cán bộ ở trạm y tế vẫn nhớ như in, đó là vào 4h sáng trung tuần tháng 2/2019, có ba người trong một gia đình từ khu Dinh, xã Mường Bang, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La đưa chị Bàn Thị Thảo sinh năm 2002 sang Trung tâm y tế huyện Tân Sơn để đẻ, chẳng may trở dạ dọc đường, được bà con đưa vào trạm trong tình trạng nguy kịch, sản phụ bị băng huyết. Chị Yên xúc động nhớ lại: “Chúng em vừa đỡ đẻ, vừa truyền máu và cầm máu ở động mạch chủ. Máu chảy nhiều, đứa trẻ lại bị ngạt. Nhận định đây là ca phức tạp, chúng em đã gọi điện về Trung tâm y tế huyện xin trợ giúp. May thay sản phụ và đứa trẻ đã qua cơn nguy kịch và được chuyển về Trung tâm chăm sóc, theo dõi”…

Trạm Y tế xã Xuân Sơn hiện có bốn cán bộ, nhân viên kiêm nhiệm mọi công việc, từ tiêm phòng đến khám, chữa bệnh... tại bốn thôn, xóm trên địa bàn xã. Bất kể xa gần, ngày hay đêm hễ có dịch bệnh, người ốm đau là cán bộ, nhân viên y tế nơi đây đều sẵn sàng lên đường làm nhiệm vụ. “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”, đợt dịch bệnh COVID-19 vừa qua, họ đã “đi từng ngõ, gõ từng nhà” tư vấn cho bà con từ những điều đơn giản nhất như phải uống nước đun sôi, rửa tay sạch bằng xà phòng, đeo khẩu trang đúng cách, khai báo y tế theo quy định, ngủ phải mắc màn đến việc tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ em; vận động áp dụng các biện pháp đẻ sạch, kế hoạch hóa gia đình, nuôi con bằng sữa mẹ, phòng dịch bệnh, vệ sinh môi trường, thực hiện ba công trình vệ sinh... “Mưa dầm thấm lâu”, qua những buổi nói chuyện, tư vấn của cán bộ y tế, nhận thức của người dân ở Xuân Sơn ngày càng được nâng lên. Mỗi khi có người nhà bị bệnh, họ đã tin tưởng đưa người bệnh đến trạm y tế. Hiện, mỗi năm Trạm Y tế xã Xuân Sơn khám, chữa bệnh cho hàng nghìn lượt người dân trong xã. Riêng năm 2022, Trạm đã khám, chữa bệnh cho 1.200 lượt người có thẻ BHYT và 3.500 lượt người khám dự phòng.

Trên địa bàn tỉnh còn nhiều địa phương, nhất là nơi vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế ở trạm y tế vẫn chưa đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân; bên cạnh đó đa số người dân chưa ý thức được công tác phòng chống dịch bệnh, thực hiện vệ sinh môi trường. Không ít người khi ốm đau không đi khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế; tự uống thuốc tại nhà nên rất nguy hiểm đến tính mạng… Tư tưởng, nhận thức đã ăn sâu vào nếp nghĩ tạo thành hủ tục của bà con nên các cán bộ, nhân viên y tế của trạm y tế gặp rất nhiều khó khăn trong công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức giáo dục sức khỏe cho người dân.

Khám định kỳ cho bệnh nhân bệnh mãn tính không lây tại Trạm y tế Tất Thắng (Thanh Sơn).

Cánh tay nối dài

Toàn tỉnh hiện có 1.209 cán bộ, nhân viên y tế đang làm việc tại 225 trạm y tế xã, phường, thị trấn. Mặc dù nhiều trạm thiếu hụt về nguồn nhân lực, song với nỗ lực vượt khó, tinh thần trách nhiệm, tâm huyết với công việc của đội ngũ y tế cơ sở, công tác y tế dự phòng, khám chữa bệnh, kế hoạch hóa gia đình, vệ sinh an toàn thực phẩm, sức khỏe cộng đồng, thuốc thiết yếu đều đảm bảo theo kế hoạch đề ra. Theo đó, công tác tiêm chủng thường xuyên cho trẻ và phụ nữ được thực hiện hiệu quả; công tác phòng chống lao được triển khai đồng bộ; duy trì tốt việc sàng lọc phát hiện, quản lý điều trị chăm sóc phục hồi chức năng cho bệnh nhân tâm thần định kỳ tại cộng đồng. Tiếp tục duy trì thanh toán bệnh phong; tỷ lệ người mắc sốt rét giảm dần; xét nghiệm sàng lọc HIV cho các đối tượng có nguy cao tại các trạm y tế. Công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em từng bước được nâng cao. Trong thời điểm dịch bệnh COVID-19 bùng phát, các trạm y tế trên địa bàn đã phát huy hiệu quả vai trò của tổ COVID-19 cộng đồng, triển khai đồng bộ nhiều biện pháp giám sát, chia sẻ thông tin truy vết các ca nhiễm và người tiếp xúc gần; hỗ trợ khoanh vùng các điểm nóng, rà từng đối tượng để thực hiện cách ly kịp thời; điều chỉnh thời gian cách ly phù hợp với tình hình diễn biến của dịch bệnh…

Cán bộ Trạm y tế xã Thu Ngạc (Tân Sơn) chăm sóc trẻ sơ sinh tại khu Cọ Sơn 1.

Đồng chí Nguyễn Huy Ngọc - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Y tế khẳng định: “Chất lượng khám, chữa bệnh tại các trạm y tế đang từng bước được nâng lên. Hàng năm, các cơ sở y tế công lập khám và điều trị cho trên hai triệu lượt người; trong đó có khoảng 30% thực hiện tại các trạm y tế. Tất cả các trạm đều duy trì khám, chữa bệnh BHYT, chủ yếu thực hiện sơ cứu, cấp cứu chuyển tuyến, giải quyết một số bệnh thường gặp, một số bệnh mãn tính không lây phải điều trị suốt đời; góp phần giảm tình trạng quá tải cho tuyến trên, giảm chi phí khám, chữa bệnh cho người bệnh và ổn định cho quỹ BHYT”.

Trên thực tế, những năm gần đây, mặc dù cơ sở hạ tầng, trang thiết bị ngày càng được quan tâm đầu tư, song cơ sở một số trạm đã xuống cấp; chất lượng khám, chữa bệnh còn hạn chế; danh mục thuốc ở một vài thời điểm còn thiếu; chất lượng thực hiện nhiệm vụ ở một sỗ trạm chưa đồng đều, việc thực hiện chính sách thu hút nguồn nhân lực là bác sỹ đa khoa về công tác tại các trạm còn gặp nhiều khó khăn… Để giải quyết những nguyên nhân này, ngành y tế tiếp tục nâng cao năng lực, phát huy vai trò hệ thống y tế cơ sở trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân một cách toàn diện, đồng bộ; tăng cường giám sát, hỗ trợ về chuyên môn, kỹ năng sử dụng các thiết bị, dụng cụ y tế; thu hút nhân lực có trình độ đại học trở lên về công tác tại tuyến cơ sở. Đặc biệt đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin thực hiện chuyển đổi số có chất lượng, hiệu quả trong ngành y tế nhằm giúp quản lý tình hình sức khỏe của người dân tốt hơn. Một tin vui đến đúng dịp kỷ niệm ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2 đó là: Chính phủ tăng phụ cấp ưu đãi đối với viên chức y tế dự phòng, y tế cơ sở. Đây sẽ là động lực giúp các cán bộ, nhân viên y tế thêm vững tin, tiếp tục nỗ lực cống hiến, thực hiện sứ mệnh cao cả của lương y chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Thúy Hằng