Nỗi niềm nữ nhân viên gác chắn tàu đêm
Tuyến đường sắt Bắc - Nam chạy qua địa bàn tỉnh Nam Định dài hơn 40km, đi qua thành phố Nam Định và các huyện Vụ Bản, Ý Yên do 276 nữ nhân viên gác chắn đường tàu đảm nhiệm trực 12 gác chắn đường ngang. Mỗi khi có đoàn tàu chạy qua, những nhân viên gác chắn tàu lại nhanh chóng vào vị trí, kéo rào chắn ngăn không cho người và phương tiện lưu thông qua lại. Công việc tưởng đơn giản nhưng nhiều áp lực và khó khăn, nhất là diễn ra trong đêm.
Nhân viên Công ty Cổ phần Đường sắt Hà Ninh ghi chép lịch trình tàu đến, tàu đi.
Trong màn đêm tĩnh mịch, những nữ nhân viên lặng lẽ làm nhiệm vụ, tựa như những ngọn đèn đêm thầm lặng đảm bảo an toàn cho những chuyến tàu và các phương tiện tham gia giao thông khi đi qua nút giao đường bộ - đường sắt. Thông thường mỗi trạm cần đảm bảo đủ quân số từ hai người trở lên. Các nhân viên gác chắn đường ngang phải làm việc theo ban. Mỗi ban nhân viên phải thực hiện nhiệm vụ 12 giờ/ngày và được nghỉ 24 giờ. Ban làm việc của những người gác tàu đêm bắt đầu từ 18 giờ ngày hôm trước đến 6 giờ sáng ngày hôm sau. Thời gian làm việc sớm nên hầu như nhân viên phải ăn tối ở trạm gác. Những bữa cơm chớp nhoáng, tranh thủ đã trở thành quen thuộc với mỗi người gác trạm. 22 giờ đêm, trong căn phòng nhỏ chưa đầy 10m2 trên đường Trần Huy Liệu (thành phố Nam Định), chuông điện thoại trực ban vang lên, báo hiệu một đoàn tàu đang trên hành trình qua trạm. Chị Vũ Thị Thanh Lự cùng đồng nghiệp nhanh chóng vào vị trí làm việc đảm bảo an toàn của một ca trực. Người phụ nữ gần 50 tuổi thoăn thoắt thực hiện các thao tác bật tín hiệu và xách chiếc đèn vuông ra vị trí đường ngang, thực hiện các thao tác bật tín hiệu và kéo rào chắn. Giữa làn xe cộ dần thưa thớt về đêm, chị Lự khoác lên mình chiếc áo phản quang, vừa đẩy rào chắn, vừa quan sát phương tiện đang lưu thông. Chị nghiêm chỉnh đứng vào vị trí đón tàu, tay giơ cao đèn báo hiệu, ánh mắt kiên định quan sát tàu và xe cộ. Tàu qua, chị Lự đẩy rào chắn, ra tín hiệu cho các phương tiện tiếp tục lưu thông. Thời điểm mà cả thành phố dần chìm vào giấc ngủ thì những người gác chắn đường sắt như chị Lự vẫn thức để đảm bảo an toàn cho những chuyến tàu đêm.
Hơn 20 năm trong nghề, mỗi chuyến tàu qua an toàn là trách nhiệm, nhiệm vụ, cũng là hạnh phúc của chị Lự cùng 276 đồng nghiệp nữ khác. Càng về khuya, không gian càng tĩnh lặng, chỉ còn lại âm thanh của điện thoại, còi báo hiệu và tàu qua. Mặc dù ngoài trời lất phất mưa, các công nhân nơi gác chắn vẫn thuần thục các thao tác, tuân thủ quy tắc giữ bình yên cho chuyến tàu. Đặc thù nghề nghiệp không cho phép họ mất tập trung, buồn ngủ trong thời gian làm việc bởi chỉ một sơ suất nhỏ trên đường tàu cũng có thể gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Làm ca đêm, những đồng nghiệp như chị Lự không thể dành nhiều thời gian cho gia đình, con nhỏ phải nhờ tới ông bà chăm sóc. Vào những ngày cuối tuần hay lễ, tết, tàu chạy tăng chuyến, ca đêm lại càng trở nên vất vả. Không chỉ đơn giản là kéo chắn lên mà còn phải canh chừng những người cố tình vượt rào chắn, tránh xảy ra va chạm, gây nguy hiểm cho bản thân và người khác.
Công việc của những nhân viên gác trạm không chỉ dừng lại ở việc đảm bảo an toàn cho đoàn tàu và người qua đường mà họ còn phải ghi chép lịch trình tàu đến và đi… Nhưng vì thời gian các chuyến tàu đến và đi có thể rất sát nhau nên họ luôn phải tranh thủ thời gian trống để có thể ghi chép lại lịch trình, tránh sai sót có thể ảnh hưởng đến hoạt động của đường sắt. Chị Lự cho biết: “Ngày nào cũng như vậy, tôi phải ghi chép rõ ràng lịch trình tàu đi - đến và “căn” giờ kéo giàn chắn để đảm bảo tàu an toàn tàu qua không có chướng ngại vật nào. Bên cạnh đó, chúng tôi còn phải túc trực thường xuyên để nghe điện thoại trực ban thông báo tình hình các chuyến tàu”. Công việc vất vả, nhiều rủi ro là thế nhưng chị Lự vẫn cặm cụi gắn bó với những ray tàu. Chị tâm sự thêm, cũng có lúc cảm thấy yếu lòng, muốn bỏ nghề đi làm gì đó khác nhưng lại không thể. Những người như chị đã quá quen với nhịp điệu của tàu chạy, quen với gió và bụi. Ngày mưa cũng như ngày nắng, ngày hay đêm, dù gió rét hay bão giông, đằng sau tiếng chuông điện thoại thông báo tàu là những người công nhân gác chắn tàu phải có mặt bên rào chắn để kịp thời thực hiện nhiệm vụ.
Nhằm chia sẻ và động viên các nhân viên nữ làm công tác gác chắn tàu, Công ty Cổ phần Đường sắt Hà Ninh luôn thực hiện đúng quy định của Luật Lao động về chế độ làm việc của lao động nữ; lắp đặt các dàn chắn, camera theo dõi hỗ trợ cho nhân viên gác chắn; đảm bảo đủ điều kiện, trang thiết bị phục vụ cho nữ lao động như: bàn ghế, sổ sách, nhà vệ sinh, quạt làm mát, bình nóng lạnh, máy lọc nước… Không những thế, Công ty còn tạo điều kiện cho chị em sinh hoạt câu lạc bộ nữ công tại các khu vực, hỗ trợ tham quan, du lịch, đặc biệt các dịp như Ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3), Ngày Phụ nữ Việt Nam (20/10) và tổ chức hội thảo, tọa đàm về giới… Thường xuyên quan tâm đến nữ công nhân gác chắn có hoàn cảnh khó khăn, mắc bệnh trọng…
"Vì mỗi chuyến tàu qua, vì hạnh phúc muôn nhà", nhiều khi những công nhân gác chắn tàu phải gác lại những niềm vui chung, những bữa cơm tối không được quây quần vui vẻ, đầm ấm bên gia đình, bất kể mưa giông, gió rét vẫn ngày đêm miệt mài bên những thanh gác chắn, để những chuyến tàu đến điểm cuối được bình an.
