'Nỗi oan' của xe điện, ắc quy và pin lithium không tự gây ra cháy nổ
Sự lỏng lẻo trong kiểm định từ phía nhà sản xuất, sự lơ là trong quy trình phòng cháy chữa cháy của người dân đã khiến cho xe điện bị gắn mác dễ gây cháy nổ. Tuy nhiên, nguyên nhân sâu sa lại hoàn toàn không phải vậy.
Sự ra đời của xe điện (Electric Vehicle - EV) đã mở ra kỷ nguyên mới của Trái đất với mục tiêu hướng tới một hành tinh xanh không khí thải carbon. Thậm chí những “gã khổng lồ” trong ngành công nghiệp sản xuất ô tô thế giới cũng đã chuyển hướng sang sản xuất xe điện. Không thể phủ nhận lợi ích tuyệt vời của xe điện trong công cuộc giảm khí thải carbon để giữ cho Trái đất không nóng lên, không gây biến đổi khí hậu. Thế nhưng, ngày càng có nhiều vụ cháy xảy ra do liên quan tới ắc quy và pin xe điện, nên đây vẫn là một mối lo và khiến một bộ phận người dùng quay lưng với xe điện.
Những phán đoán phi khoa học về xe điện
Hãng xe điện Tesla cũng thống kê được, số lượng xe điện cháy ở Mỹ ít hơn 11 lần so với xe xăng.
Ắc quy và pin là hai bộ phận quan trọng của xe đạp điện, xe máy điện và ô tô điện. Trong đó, ắc quy dùng cho xe đạp điện thường là dạng ắc quy khô có chứa chì axit. Xe máy điện và ô tô điện cần nguồn dự trữ năng lượng cao hơn nên thường dùng pin lithium.
Về nguyên lý, ắc quy và pin không chứa chất cháy, chất nổ nên không thể tự gây cháy nổ trong khi sạc điện. Lý giải về điều này, Tiến sĩ Nguyễn Bách Phúc, chuyên gia về điện, Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học Công nghệ và Quản lý TP.HCM (HASCON), Viện trưởng Viện Điện - Điện tử - Tin học (EEI) cho biết, chỉ khi tiếp xúc với lửa, ắc quy khô và pin lithium-ion cũng cháy như mọi đồ vật khác. Nếu vội vàng đổ lỗi xe điện gây cháy nổ là kết luận phi khoa học.
Ông Colin Walker, Trưởng phòng Vận tải của Cơ quan Tình báo Năng lượng và Khí hậu (Energy & Climate Intelligence Unit - ECIU) cũng cho biết, tất cả các dữ liệu cho thấy, xe điện ít có khả năng bốc cháy hơn so với xe chạy bằng xăng hoặc dầu diesel. Ngoài ra, có rất nhiều vụ cháy xe ô tô chạy bằng xăng, dầu diesel chưa được ghi nhận.
Tại Na Uy, nơi doanh số ô tô điện cao nhất thế giới, số vụ cháy xe xăng, dầu diesel có tỷ lệ cao gấp 4 - 5 lần so với xe điện. Còn tại Thụy Điển, theo Cơ quan Dự phòng Dân sự, trong năm 2022, cứ trong 100 nghìn ô tô điện hoặc ô tô hybrid thì chỉ có 3,8 vụ cháy. Nhưng trong 100 nghìn ô tô dùng nhiên liệu hóa thạch thì có tới 68 vụ cháy.
Không thể lơ là an toàn khi sử dụng xe điện
Vẫn có nhiều vụ cháy nổ không mong muốn từ xe điện từ thiệt hại nhẹ đến nặng.
Mặc dù các số liệu thống kê đều cho thấy xe điện ít cháy hơn so với xe xăng và dầu diesel nhưng xe điện hiện nay vẫn bị gắn mác nguy hiểm chỉ vì những sơ suất không mong muốn đến từ ắc quy và pin lithium. Ông Paul Christensen, Giáo sư về điện hóa học tại Đại học Newcastle, Anh Quốc cho biết, vấn đề về ắc quy và pin chỉ đáng lo ngại khi bị lỗi từ nhà sản xuất. Vấn đề cần bàn ở đây là quy trình kiểm nghiệm chất lượng từ phía nhà sản xuất.
Với kinh nghiệm nghiên cứu về pin lithium và tư vấn cho đội cứu hỏa, Giáo sư Christensen cho biết, pin lithium có thể bùng cháy dữ dội hơn và tăng nhiệt độ lên gấp 3 lần, thậm chí bùng cháy trở lại nếu dập bằng nước.
Các cán bộ phòng cháy chữa cháy của Việt Nam cũng khuyến cáo người dân không dùng nước để dập lửa từ ắc quy và pin xe điện. Việc cần làm trước tiên là ngắt cầu dao điện và dùng bình chữa cháy chứa khí CO2 hoặc dạng bột xịt thẳng vào nguồn gây cháy. Mục đích của dạng bình chữa cháy này là chống gây cháy lan. Trong trường hợp không có bình chữa cháy, người dân hãy dùng chăn ẩm nhúng nước phủ lên nguồn gây cháy.
Phải tuân thủ quy tắc an toàn điện, an toàn phòng cháy chữa cháy
Bình chữa cháy dạng CO2 và dạng bột là dụng cụ không thể thiếu trong mỗi gia đình, đặc biệt khi có sử dụng xe điện.
Cháy nổ là tình huống không ai mong muốn từ phía người dân lẫn các nhà sản xuất. Với phương châm “phòng hơn chữa”, người dân nên trang bị các kiến thức về an toàn điện cũng như phòng cháy chữa cháy khi sử dụng các loại xe điện.
Theo lời khuyên của Tiến sĩ Tiến sĩ Nguyễn Bách Phúc, khi sạc điện cho xe phải thông qua qua cầu chì và aptomat để tránh cháy nổ đường điện lớn. Giáo sư Christensen, người Anh cũng khuyên người dân không sạc xe điện trong nhà hay khi không giám sát, đặc biệt là trong khi đi ngủ hay ra khỏi nhà.
Ngoài ra, để đảm bảo tuổi thọ cho pin, cho xe điện, người dân hãy tuân thủ theo các khuyến cáo từ nhà sản xuất, thực hiện kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng theo đúng quy định. Cho dù là phòng cháy, chữa cháy vì bất kỳ nguyên nhân nào, người dân cũng nên dự trữ thêm bình cứu hỏa trong nhà.
